Tòa án Tối cao và phán quyết mang tính tiền lệ quan trọng

Lý do dẫn đến phán quyết mang tính đột phá

Phán quyết trên nhấn mạnh cam kết vững chắc của bang California trong việc bảo vệ những nhân viên đứng ra tố giác hành vi sai trái của chủ lao động và củng cố mục đích của pháp luật tố giác của California là bảo vệ, khuyến khích người lao động tố giác cũng như thúc đẩy việc tuân thủ các luật và quy định liên quan đến việc làm.

Nguồn: ITN

Vụ việc dẫn đến phán quyết mang tính đột phá này liên quan đến một nhân viên pha chế tại Câu lạc bộ Kolla’s ở Lake Forest, California, người dũng cảm lên tiếng về việc không được trả tiền cho ba ca làm việc trước đó của mình. Đáp lại, chủ câu lạc bộ nhanh chóng chấm dứt hợp đồng lao động và thậm chí đe dọa sẽ báo cáo với cơ quan di trú để cố gắng dập tắt khiếu nại của cô. Mặc dù phải đối mặt với sự trả thù, nhân viên pha chế dũng cảm nộp đơn khiếu nại lên Cơ quan Thực thi tiêu chuẩn lao động California (DLSE) để tìm kiếm công lý cho mình. Ngày 22.12.2015, DLSE xác định câu lạc bộ và chủ sở hữu đã vi phạm luật của bang. California nghiêm cấm người sử dụng lao động trả thù người lao động báo cáo vi phạm luật pháp địa phương, tiểu bang hoặc liên bang.

Ngày 17.10.2017, ủy viên lao động bang đệ đơn kiện câu lạc bộ và chủ sở hữu. Tòa án sơ thẩm đưa ra mức phạt dân sự 10.000 USD, nhưng từ chối biện pháp hỗ trợ tạm thời vì câu lạc bộ Kolla's vào thời điểm đó không còn hoạt động nữa. Tòa án cũng cho rằng, người pha chế rượu không đủ điều kiện để được hưởng quyền bảo vệ người tố cáo vì cô ấy đã không báo cáo hành vi vi phạm với cơ quan chính quyền cho đến sau khi cô ấy bị sa thải.

Năm 2021, Tòa phúc thẩm California không đồng ý với tòa sơ thẩm, đồng thời đưa ra các hình phạt dân sự bổ sung, phạt thêm 20.000 USD đối với hành vi vi phạm các biện pháp bảo vệ người tố cáo của chủ câu lạc bộ Kolla’s đối với nhân viên pha chế. Tòa kết luận, việc sa thải và đe dọa nhân viên với cơ quan di trú là hai trường hợp trả thù bất hợp pháp riêng biệt. Không hài lòng với phán quyết, vụ việc cuối cùng được chuyển đến Tòa án Tối cao California, nơi đã tận dụng cơ hội để làm rõ và tăng cường các biện pháp bảo vệ người tố cáo của bang.

Động thái truyền cảm hứng

Phán quyết của Tòa án Tối cao California đặt ra tiền lệ thiết yếu cho quyền của người tố cáo. Bằng cách mở rộng phạm vi thuật ngữ "tiết lộ" để bao gồm các tình huống nơi người tố cáo tiết lộ, trong một ngữ cảnh cụ thể, thông tin mà họ có xu hướng có quyền truy cập đặc biệt, cho dù người nhận cụ thể về thông tin đó có biết trước hay không.

Hơn nữa, phán quyết nhấn mạnh tầm quan trọng của việc người sử dụng lao động xem xét các khiếu nại của nhân viên một cách nghiêm túc và coi mọi mối lo ngại đều cần được điều tra và giải quyết thấu đáo. Như vậy, doanh nghiệp ở California phải thận trọng khi đưa ra các quyết định bất lợi về việc làm, đặc biệt là khi nhân viên đã nộp đơn khiếu nại hoặc nêu lên lo ngại. Phán quyết giống như lời cảnh báo cho các công ty phải thúc đẩy môi trường làm việc an toàn, nơi nhân viên cảm thấy thoải mái khi lên tiếng mà không sợ bị trả thù.

Người sử dụng lao động trong bang phải thực hiện các biện pháp chủ động để ngăn chặn hành vi trả thù đối với nhân viên. Hiện đại hóa các chính sách, thực hiện các hoạt động nhân sự mạnh mẽ và xem xét kỹ lưỡng các quyết định tuyển dụng để bảo đảm không bị ảnh hưởng bởi các động cơ "trả đũa" là bước đi cần thiết để bảo vệ cả người lao động và người sử dụng lao động khỏi các tranh chấp và thiệt hại pháp lý không cần thiết.

Tỷ lệ khiếu nại của người tố cáo ngày càng tăng cũng cho thấy tầm quan trọng của việc bảo vệ người tố cáo. Ngoài luật của California, nhiều luật liên bang khác cũng cung cấp các biện pháp bảo vệ trong các bối cảnh khác nhau. Chẳng hạn, Luật Bảo vệ người tố giác bảo vệ nhân viên và người lao động hợp đồng liên bang tiết lộ các hành vi vi phạm pháp luật, trong khi Đạo luật Cải cách Tài chính phố Wall và Bảo vệ người tiêu dùng (Dodd-Frank) tập trung vào các cá nhân hỗ trợ truy tố gian lận chứng khoán và hàng hóa.

Gần đây hơn, Luật Cải thiện người tố giác hành vi rửa tiền được thông qua thể hiện cam kết hỗ trợ người tố giác bằng cách tăng phần thưởng cho việc báo cáo hành vi rửa tiền. Ngoài ra, chương trình tố giác của Sở Thuế vụ Mỹ (IRS) tiếp tục bảo vệ những cá nhân giúp truy tố gian lận thuế.

Khi nhiều quốc gia nhận ra tầm quan trọng của các biện pháp bảo vệ người tố cáo với xu hướng mở rộng chúng để bao gồm nhiều loại hành vi hơn. Theo nhiều nhà quan sát, phán quyết của Tòa án Tối cao California đặt ra tiền lệ quan trọng, giúp thúc đẩy tính minh bạch, trách nhiệm giải trình và tuân thủ trong các cơ quan, tổ chức. Qua đó truyền cảm hứng cho các khu vực tài phán khác tăng cường bảo vệ người tố cáo và quyền của người lao động trên toàn quốc.

Ngọc Minh