Tọa đàm: 'Bác Hồ - Tấm gương học tập suốt đời'

Không gian buổi tọa đàm "Bác Hồ - Tấm gương học tập suốt đời".

Chương trình tọa đàm "Bác Hồ - Tấm gương học tập suốt đời" có sự tham gia của Tiến sĩ Chu Đức Tính, nguyên Giám đốc Bảo tàng Hồ Chí Minh; Tiến sĩ Nguyễn Thị Thúy Hằng, Viện Đào tạo Báo chí và Truyền thông, Trường đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội, với sự dẫn dắt của Tiến sĩ Kim Nguyên Bảo.

Trong suốt cuộc đời và sự nghiệp hoạt động cách mạng của mình, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn đề cao việc học tập để nâng cao trình độ, hiểu biết. Bên cạnh việc kế thừa truyền thống hiếu học của gia đình, quê hương xứ Nghệ, trong hành trình bôn ba tìm đường cứu nước và hoạt động cách mạng, Người không ngừng học tập và tự học, học ở nhà trường, học sách vở, học lẫn nhau và học nhân dân.

Bộ sách Bác Hồ của NXB Kim Đồng.

Trên hành trình tìm đường cứu nước, Bác đã đi qua rất nhiều quốc gia châu lục, Người tự học rất nhiều ngoại ngữ để giao tiếp, đọc sách báo, nghiên cứu tài liệu. Trong lý lịch tự khai khi là đại biểu dự Đại hội Quốc tế Cộng sản lần thứ VII, Người đã ghi: "Biết các thứ tiếng: Pháp, Anh, Trung Quốc, Ý, Đức, Nga".

Chia sẻ với các Đảng viên ngày 9/12/1961, Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nói: "Tôi năm nay 71 tuổi, ngày nào cũng phải học. Việc lớn, việc nhỏ, tôi phải tham gia. Công việc cứ tiến mãi. Không học thì không theo kịp, công việc nó sẽ gạt mình lại phía sau".

Các diễn giải đã tập trung chia sẻ nhiều nội dung sâu sắc về tinh thần tự học của Bác Hồ.

Nhà báo Pháp Léo Figùeres chia sẻ về Người: "Người ta thấy ở đồng chí một vốn sống dồi dào, một sự hiểu biết rộng lớn, với trình độ văn hóa của một người mà không ai quên rằng người đó đã là một nhà báo, một nhà văn và một nhà thơ trong số những nhà báo, nhà văn, và nhà thơ ưu tú nhất ở Việt Nam".

Bà Vũ Thị Quỳnh Liên, Phó Giám đốc, Tổng Biên tập Nhà xuất bản Kim Đồng bày tỏ: "Chúng ta đang sống trong những ngày mùa thu lịch sử, cả nước đang hướng đến ngày đại lễ lớn của dân tộc - kỷ niệm 80 năm Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Hơn bao giờ hết, chúng ta lại càng ghi nhớ và biết ơn Chủ tịch Hồ Chí Minh – Người đã có công lao to lớn mang lại nền hòa bình độc lập cho dân tộc Việt Nam".

Bà Vũ Thị Quỳnh Liên - Phó Giám đốc, Tổng Biên tập NXB Kim Đồng phát biểu trong buổi tọa đàm.

"Tư tưởng vĩ đại của Người là di sản vô giá, tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh sẽ mãi là bài học để mỗi người dân Việt Nam và đặc biệt là thế hệ trẻ noi theo. Song song với việc xuất bản sách về cuộc đời sự nghiệp của Chủ tịch Hồ Chí Minh, NXB Kim Đồng cũng thường xuyên tổ chức các hoạt động giao lưu với bạn đọc. Qua tọa đàm 'Bác Hồ - Tấm gương học tập suốt đời', Nhà xuất bản Kim Đồng mong muốn lan tỏa tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh đến với độc giả, đặc biệt là các bạn đọc trẻ", bà Vũ Quỳnh Liên nói.

Trong chương trình tọa đàm, các khách mời đã chia sẻ những câu chuyện cảm động, sâu sắc về tấm gương học tập suốt đời của Chủ tịch Hồ Chí Minh, được ghi chép, kể lại qua tư liệu và sách báo.

Tiến sĩ Chu Đức Tính, chia sẻ, Nhà xuất bản Kim Đồng có rất nhiều cuốn sách hay về thời niên thiếu của Bác Hồ, nhiều câu chuyện hay về chí khí, sự ham học của Bác. Ông khẳng định, việc học và việc viết gắn bó với cả cuộc đời Bác. Sự học của Bác là không bao giờ ngừng nghỉ.

Các bạn học sinh đã đặt nhiều câu hỏi giao lưu thú vị.

Bác Hồ từng khẳng định: "Một dân tộc dốt là một dân tộc yếu", chính vì vậy, ngay sau ngày giành được độc lập, Bác đề nghị ngay phải chống nạn mù chữ, phát động phong trào "bình dân học vụ", tinh thần ấy hiện nay cũng được Đảng và Nhà nước ta phát huy trong phong trào "bình dân học vụ số".

Trả lời câu hỏi của một em học sinh trường Marie Curie tham dự chương trình về việc lựa chọn học gì trong biển học mênh mông với rất nhiều kiến thức hiện nay, Tiến sĩ Chu Đức Tính đã chia sẻ câu chuyện: Ngay từ năm 1949, khi đến thăm trường Đảng Nguyễn Ái Quốc, Bác đã viết vào cuốn sổ lưu niệm: 'Học để làm việc, làm người. Học để phụng sự đoàn thể, giai cấp và nhân dân, Tổ quốc và nhân loại'. Đây chính là kim chỉ nam để chúng ta chọn học cái gì, nên học cái gì.

Tiến sĩ Nguyễn Thị Thúy Hằng, Viện Đào tạo Báo chí và Truyền thông, Trường đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội, người có nhiều năm nghiên cứu về sự nghiệp làm báo chí cách mạng của Người, nhận định, trong giai đoạn chuyển đổi số mạnh mẽ hiện nay, chúng ta càng cần khắc ghi và học theo tinh thần học tập suốt đời của Bác.

Trong nhiều năm qua, Nhà xuất bản Kim Đồng luôn chú trọng xuất bản các ấn phẩm về cuộc đời, sự nghiệp và tấm gương đạo đức, phong cách của Chủ tịch Hồ Chí Minh dành cho bạn đọc thiếu nhi và độc giả mọi lứa tuổi.

"Tủ sách Bác Hồ" của nhà xuất bản hằng năm luôn cập nhật những ấn phẩm mới, đa dạng về nội dung, hình thức, như: Từ Làng Sen, Búp Sen Xanh, Cha và Con, Hồ Chí Minh – Một con người và một dân tộc, Theo dấu chân Người, Kể chuyện Bác Hồ, Tấm chân dung Bác Hồ, Bác Hồ viết Di chúc và Di chúc của Bác Hồ, Thư ký Bác Hồ kể chuyện, Bác Hồ viết Tuyên ngôn Độc lập…

Tại tọa đàm, một số trích dẫn trong sách được chia sẻ tới bạn đọc. Sau đây là một số trích đoạn trong cuốn "Búp Sen Xanh” về tinh thần tự học và truyền thống gia đình thuở thiếu thời của Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Trích đoạn viết về tuổi thơ Bác Hồ đã được cha mua cho nhiều sách đọc, dù giá trị của những cuốn sách bằng cả tháng tiền gạo của cả nhà: "Đến trước một cửa hàng sách, anh cử Sắc mua cho hai con bộ sách: Sơ học vấn tân và Ấu học ngũ ngôn thi. Anh nói với hai con: - Hồi cha mới nhập môn (ý là mới vào trường) chỉ được chép bài do thầy đọc chứ không có sách riêng. Hai bộ sách ni là do người nước Nam ta soạn cho người Nam ta học… Ra khỏi cửa hàng sách, anh Sắc nói với hai con: - Số tiền mua mấy quyển sách ni bằng tiền gạo một tháng ăn của nhà ta, các con ạ".

"- Cái đáng chi tiêu thì không thể dè sẻn được, các con ạ. Học, phải có sách. Trong sách Ấu học ngũ ngôn thi cha vừa mua cho các con, có dạy: Di tử kim mãn doanh, hà như giáo nhất kinh.

Anh Sắc chưa kịp giải thích thì Côn đã hỏi:

- Nghĩa là gì hả cha?

- Tức là để cho con hòm vàng đầy không bằng dạy con một quyển sách. Các con rõ chưa?"

Trích đoạn trong cuốn "Búp Sen Xanh" nói về việc cụ Phó bảng Nguyễn Sinh Sắc dù đã đỗ đạt vẫn chú tâm học chữ Quốc ngữ cùng con: "Những năm tháng học 'chữ mới' ở trường tiểu học Đông Ba, Thành và Đạt còn được cha khích lệ: Hằng ngày đi làm ở Bộ về, sau bữa cơm tối, ông thường ngồi vào bàn học theo bài vở của con đang học. Ông coi hai con là 'thầy' dạy 'chữ mới' cho mình. Đạt coi việc cha mình học 'chữ mới' là thú vui. Thành thấy cha đã ngoài bốn chục tuổi, đậu phó bảng, ôm nỗi đau mất nước, phải nhận một chức quan tại Bộ Lễ mà vẫn cặm cụi học thêm 'chữ mới' là sự khác thường. Anh đinh ninh về lời cha tâm sự: 'Ông cha ta đã không bao giờ chịu khuất phục giặc Tàu, nhưng quý trọng chữ Hán, quý trọng nền văn hóa Tàu. Ngày nay các con cố gắng học 'chữ mới', học chữ của Pháp quốc để mở mang đầu óc thì mới biết đường hướng mà hành động hợp với thời thế... Học 'chữ mới' không phải để rồi đi làm thầy ký thầy thông..."

Trích đoạn về tinh thần tự học của Bác khi bôn ba qua các quốc gia châu lục tìm đường cứu nước, trích "Theo dấu chân Người", NXB Kim Đồng, 2025: "Ở Boston, ngoài việc học thêm ở MIT, Bác còn tranh thủ thời gian rảnh để đến thư viện công cộng thành phố Boston (Boston Public Library), ngày nay là thư viện thuộc loại lớn của thế giới. Tại thư viện này, Bác đã đọc, đã tìm ra những điều Bác muốn tìm".

… "Bác im lặng nhìn hai người, rồi vỗ lên vai Paul nói:

– Nếu muốn có bằng cấp thì tôi có thể lấy ở xứ tôi, cha tôi đã từng có bằng tiến sĩ, nhưng ông coi nó không ra gì, bởi vì cái bằng không giúp được cho dân tộc tôi. Tôi ra đi, tôi đến nước Pháp của các bạn, bởi vì lúc ở trường tôi biết ở Pháp có sáu chữ: 'Tự do, Bình đẳng, Bác ái'. Tôi sang đây để xem sáu chữ đó, và tìm xem làm thế nào để dân tôi có được sáu chữ đó. Tôi muốn tìm con đường cứu dân tộc tôi".

… "Bác Hồ từng nói: 'Thư viện là kho di sản nhân loại'. Thư viện Sainte Genevìeve là nơi Bác thường lui tới hằng ngày, Bác đã đọc, học và viết tại kho di sản nhân loại vô giá này".

THỤY PHƯƠNG