Tọa đàm khoa học quốc tế: Di sản giáo dục và văn hóa Đông - Tây

Tọa đàm nhằm tăng cường giao lưu học thuật và thúc đẩy nhận thức về giá trị trường tồn của di sản giáo dục.

GS.TS khoa học Vũ Minh Giang, Chủ tịch Hội đồng Khoa học và Đào tạo Đại học Quốc gia Hà Nội, Phó Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam phát biểu tại tọa đàm. Ảnh: Hoàng Lân.

Tọa đàm mở ra cuộc đối thoại liên văn hóa giữa hai biểu tượng giáo dục tiêu biểu: Quốc Tử Giám Thăng Long - đại diện cho tinh thần hiếu học, đạo lý và lễ nghĩa của phương Đông; và Đại học Columbia (Hoa Kỳ) – hiện thân của tư duy khai phóng, sáng tạo và tự do học thuật của phương Tây. Sự kiện hướng tới việc khơi gợi nhận thức sâu sắc về vai trò của di sản giáo dục trong việc hình thành bản sắc dân tộc và bản lĩnh con người, đồng thời mở rộng tầm nhìn hội nhập, kết nối truyền thống với đổi mới trong bối cảnh toàn cầu hóa.

Phát biểu tại tọa đàm, Phó Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội Lê Thị Ánh Mai chia sẻ: Văn Miếu - Quốc Tử Giám được khởi lập từ cuối thế kỷ XI, dưới triều Lý. Trải qua các triều đại, Văn Miếu - Quốc Tử Giám trở thành trung tâm giáo dục cấp cao nhất, nơi đào tạo hàng ngàn hiền tài cho đất nước, đồng thời cũng là nơi hun đúc nhiều giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc như truyền thống tôn sư trọng đạo, trọng hiền tài và hiếu học. Những truyền thống đó đã tạo nên giá trị của đạo học Việt Nam, góp phần xây dựng và phát triển đất nước trong suốt chiều dài lịch sử. Văn Miếu - Quốc Tử Giám giáo dục con người dựa trên nền tảng lễ nghĩa, đạo lý, lấy tu thân làm căn cốt cho người học, với tư tưởng chủ đạo của giáo dục lấy chữ Nhân làm gốc.

Theo bà Lê Thị Ánh Mai, trong bối cảnh Việt Nam bước vào kỷ nguyên mới, việc đổi mới tư duy, nhất là trong lĩnh vực giáo dục, là rất quan trọng nhằm đáp ứng nhu cầu đào tạo nguồn nhân lực phục vụ phát triển đất nước. Giáo dục truyền thống cần được nhìn nhận như một bài học, là kinh nghiệm cho những giải pháp và tư duy giáo dục mới. Việc học hỏi, trao đổi kinh nghiệm trong giáo dục với các quốc gia phát triển là điều vô cùng ý nghĩa.

Tại buổi tọa đàm, các nhà khoa học của Việt Nam và Hoa Kỳ tập trung phân tích, so sánh và đối thoại xoay quanh ba nhóm chủ đề lớn: Mô hình tổ chức và phương pháp giáo dục của Quốc Tử Giám và Đại học Columbia; Quốc Tử Giám Thăng Long – nền giáo dục đề cao lễ nghĩa, đạo lý, tu thân và phục vụ xã hội; Đại học Columbia (Hoa Kỳ) – mô hình giáo dục khai phóng, đề cao tư duy phản biện, năng lực tự chủ cá nhân, khuyến khích sáng tạo và liên kết tri thức với thực tiễn, hướng tới công dân toàn cầu.

Các nhà khoa học trình bày tham luận tại tọa đàm. Ảnh: Hoàng Lân

Bên cạnh đó, các nhà khoa học, nhà giáo dục của hai nước còn trao đổi thêm về vai trò nghiên cứu Hán Nôm, văn chương trong học thuật và giao lưu văn hóa; định hướng hợp tác nghiên cứu giữa các trường đại học, viện nghiên cứu Việt Nam với Đại học Columbia.

Từ những trao đổi tại buổi tọa đàm, công chúng hiểu rõ hơn những giá trị cốt lõi của văn hóa giáo dục phương Đông và phương Tây. Cụ thể, văn hóa giáo dục phương Đông chú trọng đạo lý, lễ nghĩa, tu dưỡng nội tâm, tính cộng đồng và sự kế thừa truyền thống – lấy tri thức làm con đường hoàn thiện nhân cách và đóng góp cho xã hội. Trong khi đó, văn hóa giáo dục phương Tây đề cao cá nhân tự chủ, tư duy phản biện, sáng tạo và hiệu quả thực tiễn – tri thức gắn với hành động, hướng tới công dân độc lập và năng động.

Buổi tọa đàm có sự tham gia của các diễn giả, học giả đến từ Việt Nam và Hoa Kỳ, gồm: GS.TS khoa học Vũ Minh Giang, Chủ tịch Hội đồng Khoa học và Đào tạo Đại học Quốc gia Hà Nội, Phó Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam; GS.TS Nguyễn Văn Kim, Phó Chủ tịch Hội đồng Di sản Văn hóa Quốc gia, Phó Tổng Thư ký Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam; TS Đinh Thanh Hiếu, Trưởng Bộ môn Hán Nôm, Khoa Văn học, Đại học KHXH&NV Hà Nội; TS Nguyễn Thị Liên Hằng, Giám đốc Viện Đông Á; TS John Phan, Nhà nghiên cứu Văn hóa và Ngôn ngữ Đông Á, Đại học Columbia; ông Tony Bùi, đạo diễn và nhà nghiên cứu điện ảnh, Trung tâm Đông Á, Đại học Columbia.

Hoàng Lân