Toàn cảnh 12 điểm nhấn của thế hệ Gen Z trong năm 2025

Gen Z là thế hệ sau Millennials và trước Gen Alpha, sinh vào cuối những năm 1990 đến đầu những năm 2010. Họ là thế hệ đầu tiên trưởng thành trong kỷ nguyên kỹ thuật số, nơi điện thoại thông minh, mạng xã hội và giao tiếp tức thời là một phần của cuộc sống thường nhật. Năm 2025, nhiều người trong số họ đã bước vào độ tuổi cuối 20, trở thành lực lượng ảnh hưởng lớn trong thị trường lao động, tiêu dùng và cả các phong trào xã hội.

Chạm đến những cột mốc quan trọng của cuộc đời

Khi bước vào tuổi trưởng thành, cuộc sống của Gen Z thay đổi nhanh chóng. So với năm ngoái, số người Gen Z kết hôn tăng 45%, và số người có con tăng 23%. Đồng thời, 19% Gen Z hiện giữ vai trò ra quyết định tại nơi làm việc, tăng từ 15% so năm trước. Điều này cho thấy họ không còn là “thế hệ non trẻ” mà đang trở thành lực lượng thực sự có sức ảnh hưởng.

Thực tế trong công việc

Cụm từ "nghỉ việc âm thầm" (quiet quitting) từng khiến Gen Z bị gắn mác lười biếng, nhưng dữ liệu chứng minh điều ngược lại. Họ coi trọng sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống, muốn công việc phù hợp với giá trị và mục tiêu cá nhân. 39% Gen Z cho biết, họ có thể tìm công việc mới trong 6 tháng tới, cao hơn các thế hệ khác (28%), không phải vì thiếu cam kết, mà vì họ muốn phát triển và cảm thấy thỏa đáng. Làm freelance hoặc có “nghề tay trái” rất phổ biến vì Gen Z đề cao sự tự do và sáng tạo. Những nhà tuyển dụng đầu tư vào sự phát triển của nhân viên và ủng hộ các dự án cá nhân của họ sẽ có nhiều khả năng có được sự gắn bó của Gen Z hơn.

Dễ bị lo âu

Gen Z là thế hệ nhạy cảm với các vấn đề tâm lý nhất: 28% thừa nhận họ dễ lo âu, và 18% cho biết mạng xã hội khiến họ căng thẳng. Từ năm 2020, tỷ lệ Gen Z báo cáo gặp vấn đề sức khỏe tinh thần tăng 25% và cao dần lên theo mỗi năm. Những vấn đề này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xây dựng môi trường làm việc ưu tiên sức khỏe tinh thần. Đáng chú ý, những người nhận được hỗ trợ tâm lý nơi làm việc có mức độ hài lòng cao hơn 19%, chứng tỏ việc đầu tư cho sức khỏe tinh thần là điều thiết yếu.

Giỏi tiết kiệm và đầu tư

Trái với định kiến “tiêu xài bốc đồng”, Gen Z rất tỉnh táo về tài chính. 59% trong số họ đặt mục tiêu tiết kiệm nhiều hơn trong năm 2025, cao hơn mọi thế hệ khác. Họ cũng vượt các thế hệ khác trong việc đầu tư, với tỷ lệ người từ 18–27 tuổi tại Mỹ và Anh nắm giữ cổ phiếu tăng 46% kể từ năm 2017. Trong cùng giai đoạn, tỷ lệ những người không có khoản tiết kiệm hay đầu tư nào đã giảm 29%. Những xu hướng này cho thấy họ đang xây dựng tương lai tài chính bền vững, cân bằng giữa thận trọng và tham vọng.

Đam mê du lịch và trải nghiệm

Du lịch là ưu tiên hàng đầu của Gen Z. Cuối năm 2024, 34% cho biết, họ sẽ đi du lịch nhiều hơn trong năm tới, với lượng đặt tour du lịch quốc tế đã phục hồi mạnh mẽ sau giai đoạn sụt giảm vì đại dịch. Từ năm 2020 đến 2024, số Gen Z có kế hoạch du lịch quốc tế tăng 17%. Họ yêu thích trải nghiệm văn hóa, khám phá thiên nhiên và chụp những khoảnh khắc đáng nhớ. Đây là tín hiệu mà các doanh nghiệp du lịch không nên bỏ qua.

Ăn uống lành mạnh nhưng không theo trào lưu cực đoan

Thời trang Y2K có thể đã quay trở lại (nhưng hãy để những chiếc quần jean cạp trễ ở lại năm 2003), song một “di sản” của thập niên 2000 chắc chắn sẽ không được hồi sinh, đó là văn hóa ăn kiêng khắc nghiệt. Cách tiếp cận của Gen Z với thực phẩm chú trọng nhiều hơn đến sức khỏe, sự cân bằng và tính thực tế. Tại châu Âu, việc cải thiện sức mạnh thể chất đã vượt qua giảm cân để trở thành động lực chính trong lựa chọn chế độ ăn uống từ quý III năm 2022 đến quý III năm 2024. Còn tại Mỹ, tỷ lệ Gen Z tự nhận là 'người ăn thịt' (và không có ý định thay đổi chế độ ăn) đã tăng 18% kể từ năm 2020. Protein hiện là yếu tố hàng đầu mà họ tìm kiếm trong thực phẩm, vượt lên trên những tiêu chí từng được ưa chuộng trước đây như “tự nhiên” hay “hữu cơ”. Tất cả những điều này cho thấy một cách tiếp cận cân bằng và thực tế hơn nhiều đối với dinh dưỡng so với các thế hệ trước, và rõ ràng Gen Z quan tâm đến lợi ích sức khỏe bền vững hơn là chạy theo các xu hướng ngắn hạn.

Thái độ của họ với các vấn đề môi trường không mạnh mẽ như bạn

Mặc dù nhiều người cho rằng, các thế hệ trẻ có ý thức bảo vệ môi trường cao hơn thế hệ trước, dữ liệu về Gen Z lại cho thấy điều ngược lại. Dù từ Gen Z đến thế hệ Baby Boomer đều có tỷ lệ tương đương khi nói rằng “bảo vệ môi trường là điều quan trọng”, nhưng hành động thực tế lại khác biệt rõ rệt . Gen Z ít tái chế hơn so với các thế hệ lớn tuổi. Thay vì tự mình hành động, họ cho rằng, trách nhiệm chính thuộc về các thương hiệu lớn và tổ chức xã hội. Tại Mỹ, Gen Z là nhóm ít cho rằng, người tiêu dùng cần sống bền vững nhất, nhưng lại mong đợi chính quyền địa phương đi đầu và làm gương nhiều nhất. Điều này có thể phản ánh một sự chuyển dịch trong nhận thức về “ai thực sự nắm quyền tạo ra thay đổi” - khi các tổ chức và doanh nghiệp ngày càng được kỳ vọng sẽ đóng vai trò dẫn dắt.

Định nghĩa lại “đa dạng, công bằng và hòa nhập”

Gen Z quan tâm đến đa dạng, công bằng và hòa nhập (DEI), nhưng cách họ định nghĩa những khái niệm này lại khá khác biệt. Tại Mỹ, 30% Gen Z cho rằng, DEI là vấn đề quan trọng, cao hơn mức trung bình 7%. Với Gen Z, DEI không chỉ dừng lại ở những khía cạnh cơ bản, mà được họ nhìn nhận một cách sâu rộng và tinh tế hơn so với các thế hệ trước. Họ thường liên hệ DEI với môi trường làm việc, và mong muốn thấy sự đại diện tốt hơn cho sức khỏe tinh thần, sự đa dạng ngôn ngữ và người khuyết tật. Ngoài ra, Gen Z cũng có xu hướng cho rằng, những người phi nhị giới hoặc có bản dạng giới tính linh hoạt đang bị thiếu sự hiện diện, và họ kỳ vọng các thương hiệu sẽ thể hiện rõ sự đa dạng này trong thông điệp, sản phẩm và hành động thực tế của mình.

Giao tiếp vẫn là cốt lõi của mạng xã

Không có gì ngạc nhiên khi mạng xã hội vẫn đóng vai trò quan trọng trong cuộc sống của Gen Z. Nhưng họ không chỉ dùng nó để lướt xem hay vuốt màn hình vô thức mà còn để duy trì kết nối với bạn bè và gia đình. Từ năm 2020 đến 2024, số lượng người dùng Gen Z trên TikTok sử dụng ứng dụng để nhắn tin với người thân tăng tới 82%. Instagram cũng ghi nhận xu hướng tương tự, với mức tăng 28% số người đăng nhập chủ yếu để nhắn tin, bên cạnh sự quan tâm ngày càng lớn đến Reels. Như dự đoán, các nền tảng như TikTok đang nhanh chóng thích ứng với thói quen này, tập trung phát triển các tính năng nhắn tin và công cụ kết nối từ chat nhóm cho đến nhãn dán tương tác. Thật thú vị khi mọi thứ quay trở lại điểm khởi đầu: sau hàng loạt thuật toán, xu hướng và cập nhật, hóa ra Gen Z chỉ đơn giản muốn trò chuyện với bạn bè của mình mà thôi.

Yêu thích sự gần gũi mà podcast mang lại

Podcast đã trở thành lựa chọn yêu thích của nhiều bạn trẻ Gen Z không chỉ để “làm nền” khi làm việc hay học tập, mà còn là cách họ thực sự lắng nghe và kết nối. Khoảng 1 trong 4 người Gen Z cho biết, họ thích podcast hơn các loại nội dung âm thanh khác, đặc biệt là những chương trình do bạn bè hoặc người nổi tiếng mà họ theo dõi dẫn dắt. Điều này hoàn toàn dễ hiểu, vì Gen Z bị thu hút bởi những nội dung mang tính cá nhân, gần gũi và gắn kết cộng đồng. Điều thú vị là, định dạng podcast vốn chỉ có âm thanh nay đang dần tiến hóa, với sự trỗi dậy của video podcast, hình thức kết hợp giữa nghe và nhìn, tạo nên trải nghiệm kết nối sâu hơn, rất “hợp gu” Gen Z. Tóm lại, podcast không còn là trào lưu nhất thời đối với thế hệ này, mà đang trở thành một phần quen thuộc trong cách họ thư giãn và duy trì kết nối với thế giới xung quanh.

Game không chỉ để giải trí

Với Gen Z, game không chỉ là cách để giải trí hay giết thời gian mà còn là một phương tiện để kết nối, học hỏi và tạo ra ảnh hưởng thực sự. Họ có khả năng cao hơn 33% so với người chơi trung bình trong việc chơi game vì yếu tố giao tiếp xã hội, và cao hơn 27% khi nói rằng họ chơi để rèn luyện kỹ năng. Chính sự kết hợp giữa sáng tạo, hợp tác và tính ứng dụng thực tế đã khiến game trở thành một không gian đầy sức mạnh đối với Gen Z. Ví dụ điển hình là sự hợp tác giữa Minecraft và UN-Habitat trong dự án “Block by Block”. Thông qua trò chơi này, người chơi trên khắp thế giới, đặc biệt là giới trẻ, có thể tái thiết kế các không gian công cộng trong cộng đồng của họ. Những ý tưởng này sau đó được chia sẻ với các nhà quy hoạch đô thị, và trong một số trường hợp, thậm chí còn được đưa vào xây dựng thực tế. Điều đó cho thấy game không chỉ giúp Gen Z giải trí, mà còn trao cho họ tiếng nói trong việc định hình thế giới thật.

Đặt nhiều kỳ vọng vào AI

Gen Z đã và đang sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong cuộc sống hằng ngày, không chỉ để “cho vui”, mà thực sự để hoàn thành công việc. Hơn 1/3 Gen Z cho biết đã sử dụng ChatGPT trong tháng qua, và các công cụ AI tạo hình ảnh như Genmoji hay Image Playground cũng đang nhanh chóng được yêu thích. Họ bị thu hút bởi những công nghệ mang tính cá nhân hóa, thực hành trực tiếp và khơi gợi sáng tạo. Thế hệ này thường tìm đến AI khi cần giải quyết vấn đề, tra cứu thông tin hoặc phát triển ý tưởng ban đầu. Với họ, AI không phải để thay thế tư duy con người, mà là cách để tăng tốc quá trình, giúp họ tập trung hơn vào những việc thật sự quan trọng. Tuy nhiên, Gen Z không hề mù quáng trước công nghệ. Khi một thương hiệu sử dụng AI, họ mong muốn được thông tin rõ ràng về mục đích và cách thức hoạt động, chứ không phải những lời hứa mơ hồ hay dòng chữ nhỏ khó hiểu trong phần điều khoản.