Toàn cảnh 140 phút thượng đỉnh Mỹ-Hàn với loạt vấn đề nóng các bên

Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae-myung đã tổ chức hội nghị thượng đỉnh tại Nhà Trắng ngày 25-8, theo hãng thông tấn Yonhap.

Trong 140 phút gặp gỡ, gồm cả bữa trưa, hai nhà lãnh đạo đã thảo luận về an ninh, thương mại, đối thoại với Triều Tiên và nhiều vấn đề khác. Cuộc gặp diễn ra trong bầu không khí khá hữu hảo.

Kinh tế

Về thuế quan, ông Trump tuyên bố mức thuế 15% đối với hàng nhập khẩu từ Hàn Quốc sẽ được giữ nguyên, bất chấp chuyến thăm của Tổng thống Lee tới Washington, D.C.

“Chúng tôi giữ vững lập trường” - ông Trump nói sau cuộc gặp.

Ông Lee cho biết ông mong muốn hợp tác với Mỹ để hồi sinh ngành đóng tàu cũng như mở rộng liên minh vốn tập trung vào an ninh sang cả kinh tế, công nghệ và khoa học.

“Có vẻ như nước Mỹ đang trở nên vĩ đại trở lại. Một cuộc phục hưng đang diễn ra không chỉ trong ngành đóng tàu mà còn cả trong sản xuất, và tôi hy vọng Hàn Quốc có thể tham gia vào tiến trình đó” - ông Lee nói.

Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae-myung (trái) tại Nhà Trắng ngày 25-8. Ảnh: YONHAP

Tại hội nghị thượng đỉnh, ông Trump cho biết Mỹ dự kiến mua tàu từ Hàn Quốc đồng thời hợp tác để tái thiết ngành đóng tàu Mỹ vốn đã suy thoái lâu năm.

“Chúng tôi sẽ mua tàu từ Hàn Quốc. Chúng tôi cũng sẽ để họ đóng tàu ngay tại đây với lực lượng lao động Mỹ, chúng tôi sẽ quay trở lại ngành đóng tàu” - ông Trump nói, đồng thời nhấn mạnh “chúng tôi yêu thích những con tàu của Hàn Quốc".

Khi được hỏi về dự án "Make American Shipbuilding Great Again” (Làm cho ngành đóng tàu Mỹ vĩ đại trở lại - MASGA), ông Trump khẳng định ông "sẽ triển khai rất mạnh mẽ”, nhưng thừa nhận ngành công nghiệp này sẽ cần thời gian để có thể đưa tàu ra thị trường.

“Bạn biết đấy, việc này mất khá lâu. Đóng tàu là lĩnh vực khó khởi động, nhưng chúng ta sẽ làm được” - ông Trump nói.

Thỏa thuận hợp tác bao gồm xây dựng các xưởng đóng tàu mới tại Mỹ, đào tạo nhân lực, tiến hành bảo dưỡng, sửa chữa và vận hành (MRO) tàu chiến của Hải quân Mỹ, với sự tham gia của các doanh nghiệp Hàn Quốc.

Đây được xem là yếu tố then chốt giúp hoàn tất thỏa thuận thương mại hồi tháng trước, phù hợp với chủ trương của ông Trump nhằm hồi sinh ngành đóng tàu Mỹ.

Dù đã đạt thỏa thuận thương mại hồi tháng 7, qua đó hàng xuất khẩu của Hàn Quốc tránh được mức thuế khắc nghiệt hơn từ Mỹ, hai bên vẫn còn bất đồng về năng lượng hạt nhân, chi tiêu quốc phòng và chi tiết gói đầu tư trị giá 350 tỉ USD mà Hàn Quốc cam kết rót vào Mỹ.

Sau khi gặp ông Trump, ông Lee tham dự một diễn đàn kinh doanh với quan chức cấp cao Mỹ và lãnh đạo các tập đoàn Hàn Quốc cùng hơn 20 công ty Mỹ, trong đó có Carlyle Group, Nvidia, Boeing, GE Aerospace, Honeywell và General Motors. Theo nguồn tin của hãng Reuters, hãng hàng không quốc gia Korean Air dự kiến công bố đơn đặt hàng khoảng 100 máy bay Boeing.

Tổng thống Lee Jae-myung (trái) phát biểu tại tọa đàm doanh nghiệp Hàn Quốc-Mỹ tổ chức tại một khách sạn ở Washington, D.C. (Mỹ), ngày 25-8. Ảnh: YONHAP

Vào ngày 26-8 (giờ Mỹ), ông Lee dự kiến tới thăm nhà máy đóng tàu Hanwha Philly ở bang Philadelphia - cơ sở được tập đoàn Hanwha Ocean (Hàn Quốc) mua lại năm ngoái. Động thái này thể hiện rõ nét sự hợp tác song phương trong lĩnh vực đóng tàu.

An ninh

Hai bên cũng bày tỏ ủng hộ hợp tác ba bên Mỹ-Nhật-Hàn.

“Hợp tác ba bên rất quan trọng, và quan hệ Hàn-Nhật tốt đẹp hơn cũng quan trọng đối với quan hệ Hàn-Mỹ. Tôi đã tới Tokyo trước khi sang Washington để giải quyết các vấn đề khó khăn" - ông Lee nói.

Ông Trump cũng đề cập các cuộc đàm phán đang diễn ra với Hàn Quốc về dự án năng lượng chung ở bang Alaska với sự tham gia của cả Nhật, cũng như khả năng Seoul mua sắm thiết bị quân sự của Mỹ, bao gồm máy bay ném bom B-2.

“Chúng tôi đang làm việc với họ về Alaska, liên quan đến dầu mỏ mà họ cần. Các bạn cần dầu, và chúng tôi có. Vì thế chúng tôi có lợi thế rất lớn" - ông Trump nói.

Sau đó cùng ngày 25-8, trong bài phát biểu tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS), Tổng thống Lee cho biết Hàn Quốc sẽ tăng chi tiêu quốc phòng trong nỗ lực đóng vai trò “chủ động hơn” trong việc củng cố thế trận an ninh trên bán đảo Triều Tiên.

“Hàn Quốc sẽ đảm nhận vai trò chủ động hơn trong việc duy trì an ninh trên bán đảo Triều Tiên. Trước hết, chúng tôi sẽ tăng chi tiêu quốc phòng” - Tổng thống Lee nhấn mạnh.

Theo ông Lee, ngân sách quốc phòng gia tăng sẽ được sử dụng để tiếp nhận các công nghệ và khí tài tiên tiến nhằm nâng cao năng lực của quân đội Hàn Quốc. Tuy nhiên, ông Lee không nói rõ con số gia tăng này là bao nhiêu.

Cam kết được đưa ra trong bối cảnh Washington ngày càng gây sức ép buộc Seoul phải tăng chi tiêu quốc phòng và chia sẻ nhiều hơn gánh nặng cho 28.500 binh sĩ Mỹ đang đồn trú tại Hàn Quốc. Chính quyền Trump đã kêu gọi các đồng minh châu Á nâng chi tiêu quốc phòng lên 5% GDP, mức mục tiêu tương đương cam kết của các thành viên Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO).

Theo Bộ Quốc phòng Hàn Quốc, ngân sách quốc phòng năm nay của Seoul vào khoảng 61.200 tỉ won (44,2 tỉ USD), tương đương 2,32% GDP.

Tại hội nghị thượng đỉnh ngày 25-8, Tổng thống Lee cho biết ông và ông Trump đã thảo luận các vấn đề an ninh, trong đó có việc “hiện đại hóa” liên minh song phương đã tồn tại nhiều thập niên, đồng thời nhấn mạnh cam kết quốc phòng của Washington đối với Seoul và thế trận phòng thủ chung vẫn “vững chắc, sắt đá”.

Không rõ ông Trump và ông Lee có bàn về cắt giảm quy mô quân đội Mỹ đồn trú ở Hàn Quốc hay không. Trước đó, trong phiên họp quốc hội Hàn Quốc ngày 25-8 (giờ Hàn Quốc), Bộ trưởng Quốc phòng Ahn Gyu-back cho biết Mỹ đã khẳng định rõ lập trường ở cả cấp quốc hội và chính phủ rằng sẽ không có việc cắt giảm binh sĩ Mỹ đồn trú tại Hàn Quốc.

Triều Tiên

Ngoài ra, hai bên cũng bàn thảo về vấn đề an ninh trên bán đảo Triều Tiên. Tại hội nghị thượng đỉnh ở Nhà Trắng, ông Lee và ông Trump nhấn mạnh mong muốn chung về việc nối lại tiếp xúc với Bình Nhưỡng.

“Tôi muốn nhắc lại rằng quốc gia duy nhất còn bị chia cắt trên thế giới chính là bán đảo Triều Tiên, và tôi mong ngài có thể đóng vai trò kiến lập hòa bình tại đây. Tôi cũng mong đợi ngài sẽ gặp Lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un và xây một Trump Tower ở Triều Tiên, để từ đó ngài thực sự trở thành một nhà kiến tạo hòa bình mang tầm vóc lịch sử” - ông Lee nói.

Ông Lee nhắc đến phát biểu gần đây của bà Kim Yo-jong - em gái của lãnh đạo Triều Tiên - rằng quan hệ cá nhân giữa ông Trump và ông Kim “không tồi” - dấu hiệu cho thấy Bình Nhưỡng chưa hoàn toàn loại trừ đối thoại với Washington, miễn là không đụng chạm tới chương trình hạt nhân.

Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae-myung (trái) và Tổng thống Mỹ Donald Trump tổ chức hội nghị thượng đỉnh tại Nhà Trắng ngày 25-8. Ảnh: YONHAP

“Khi bà Kim Yo-jong chỉ trích Mỹ và cá nhân tôi, bà ấy vẫn nói rằng không nghi ngờ mối quan hệ đặc biệt giữa ông Trump và ông Kim. Điều đó dường như là tín hiệu họ đang chờ đợi cơ hội đối thoại. Người duy nhất có thể tạo ra tiến triển là ngài… Nếu ngài là người kiến tạo hòa bình, thì tôi sẽ đồng hành như một ‘người giữ nhịp’” - ông Lee nói.

Chia sẻ với báo giới sau hội nghị thượng đỉnh, Tổng thống Trump cho biết ông muốn gặp ông Kim trong năm nay.

“Tôi muốn gặp ông Kim trong năm nay. Tôi mong được gặp ông ấy vào một thời điểm thích hợp trong tương lai" - ông Trump nói.

Triều Tiên chưa lên tiếng về thông tin trên.

DƯƠNG KHANG