Toàn cảnh chiến dịch tranh cử 'đắt đỏ' của Tổng thống Donald Trump

Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: CNN

Tiền được cho là một trong những lợi thế lớn đối với Tổng thống Trump, giống như đối với Tổng thống Barack Obama vào năm 2012 và George W. Bush vào năm 2004.

Vào năm 2016, ông Trump đã đệ đơn tái tranh cử vào ngày nhậm chức (sớm hơn bất kỳ tổng thống hiện đại nào khác) với hi vọng rằng sự khởi đầu thuận lợi sẽ mang lại cho ông một lợi thế tài chính quyết định trong cuộc bầu cử năm nay.

Và điều này dường như đã có tác dụng. Đối thủ của ông, Joseph R. Biden Jr., đã gặp phải nhiều bất lợi sau khi trở thành ứng cử viên của đảng Dân chủ vào mùa xuân này. Theo tìm hiểu, Tổng thống Donald Trump và Ủy ban Quốc gia của đảng Cộng hòa đã có lợi thế tiền mặt gần 200 triệu USD.

Tuy nhiên, 5 tháng sau, uy thế tài chính của ông Trump đã biến mất. Trong số 1,1 tỷ USD cho chiến dịch tranh cử của ông và đảng huy động được từ đầu năm 2019 đến tháng 7, hơn 800 triệu USD đã được sử dụng.

Theo các quan chức Đảng Cộng hòa, giờ đây, ông Trump đang phải nghĩ đến một điều mà ít ai có thể ngờ đến, đó chính là cuộc khủng hoảng tiền mặt khi chỉ còn chưa đầy 60 ngày nữa là đến cuộc bầu cử tổng thống Mỹ.

Qua các cuộc phỏng vấn với hơn một chục trợ lý chiến dịch hiện tại, cựu trợ lý chiến dịch và các đồng minh của ông Trump, cũng như xem xét hàng nghìn mục trong hồ sơ chiến dịch liên bang, tờ New York Times cho biết rằng chiến dịch của Tổng thống Trump đã được triển khai không quá hiểu quả trong khi chúng đang 'đốt cháy' hàng trăm triệu USD.

Kể từ khi Bill Stepien thay thế ông Brad Parscale vào tháng 7, chiến dịch của ông Trump đã áp dụng một loạt các biện pháp thắt lưng buộc bụng nhằm định hình lại các kế hoạch, bao gồm phương thức tuyển dụng nhân lực, di chuyển và ngân sách quảng cáo.

Dưới thời ông Parscale, hơn 350 triệu USD (gần một nửa trong số 800 triệu USD đã chi) được sử dụng cho các hoạt động gây quỹ. Ngoài ra, chiến dịch cũng đã chi ra hơn 100 triệu USD tiền quảng cáo truyền hình trước đại hội đảng, thời điểm mà hầu hết các cử tri bắt đầu chú ý đến cuộc đua vào Nhà Trắng.

Theo Advertising Analytics, một trong số những khoản chi 'khó hiểu' nhất chính là khoản 11 triệu USD được dành riêng cho một quảng cáo Super Bowl, nhiều hơn số tiền mà họ đã chi cho quảng cáo trên TV ở một số bang chiến trường hàng đầu. Theo New York Times, đó là một "sự phung phí phù phiếm" khiến ông Trump đang đi vào vết xe đổ giống tỷ phú Michael R. Bloomberg trong cuộc bầu cử.

Ngoài ra còn có một loạt các khoản chi đáng chú ý khác như: Thuê một nhóm các chuyên gia tư vấn được trả lương cao (cựu vệ sĩ và trợ lý Nhà Trắng của ông Trump đã được R.N.C trả hơn 500.000 USD kể từ cuối năm 2017); chi 156.000 USD cho máy bay kéo biểu ngữ trên không trong những tháng gần đây; và trả gần 110.000 USD cho Yondr, một công ty sản xuất túi từ dùng để đựng điện thoại di động trong các đợt gây quỹ, qua đó chặn các nhà tài trợ không thể bí mật ghi âm ông Trump và làm rò rỉ các nhận xét của ông.

Những người chỉ trích ban quản lý chiến dịch cho rằng việc chi tiêu xa hoa đã không mang lại hiệu quả: Ông Trump đang mắc phải những sai lầm trong hầu hết các cuộc thăm dò quốc gia, và giờ đây, ông Biden đã vượt lên sau khi huy động được gần 365 triệu USD vào tháng 8. Chiến dịch tranh cử của ông Trump hiện vẫn chưa tiết lộ con số gây quỹ trong tháng 8 vừa qua.

Ed Rollins, một chiến lược gia kỳ cựu của Đảng Cộng hòa, cho biết: "Nếu bạn chi 800 triệu USD và kém 10 điểm, tôi nghĩ bạn đã có câu trả lời quá rõ ràng cho vấn đề. Không chỉ vậy, rất nhiều tiền đã được chi tại thời điểm các cử tri không hề chú ý". Ông Rollins cũng chính là người đã buộc tội ông Parscale chi tiêu "như một gã thủy thủ say rượu".

Ông Parscale, người vẫn là cố vấn cấp cao của chiến dịch, cho biết trong một cuộc phỏng vấn rằng kế hoạch của Tổng thống Trump đã đầu tư rất nhiều vào việc thu hút các nhà tài trợ nhằm xóa bỏ lợi thế lớn mà đảng Dân chủ đã xây dựng được bằng kỹ thuật số sau những năm cầm quyền của ông Obama.

"Chúng tôi đã thu hẹp được khoảng cách đó. Chi tiêu sớm chính là lý do duy nhất khiến đảng Cộng hòa có thể đạt được những lợi thế nhất định và có thể nhận được nhiều khoản tài trợ hơn", ông nói.

Nicholas Everhart, một chiến lược gia của Đảng Cộng hòa, người sở hữu một công ty chuyên đặt quảng cáo chính trị, cho biết 800 triệu USD được chi cho đến nay đã cho thấy "sự nguy hiểm của việc bắt đầu một chiến dịch bầu cử mới chỉ vài tuần sau khi chiến thắng".

Ông Everhart nói: "Một chiến dịch tranh cử tổng thống tốn rất nhiều tiền. Về bản chất, chiến dịch của ông Trump đã hoạt động không ngừng nghỉ trong gần 4 năm liên tiếp".

Chính sách "thắt lưng buộc bụng"

Trên tấm bảng trắng trong văn phòng tranh cử là những con số mới nhất về ngân sách chiến dịch và ông Stepien đã thực hiện một số thay đổi kể từ khi được thăng chức. Một đề xuất chi 50 triệu USD cho các nhóm liên minh đã bị gạt sang một bên. Ngoài ra, một ý tưởng chi 3 triệu USD cho một chiếc xe hơi NASCAR mang tên ông Trump cũng đã bị Bill Stepien loại bỏ.

Trong khi đó, số lượng nhân viên được phép đến các sự kiện đã được giảm bớt để tránh điều mà một quan chức cấp cao của chiến dịch mô tả là "tài trợ cho các kỳ nghỉ". Thậm chí, các chuyến bay trên chiếc Không lực Một cũng đã bị cắt giảm.

"Điều quan trọng nhất tôi làm hàng ngày đó là chú ý đến ngân sách", ông Stepien nói trong một cuộc phỏng vấn ngắn. Ông từ chối thảo luận về ngân sách cụ thể nhưng nói rằng chiến dịch có đủ tiền để giành chiến thắng.

Trong tháng 8, chiến dịch tranh cử của ông Trump đã cắt giảm chi tiêu cho quảng cáo truyền hình, chủ yếu từ bỏ việc sóng phát trong các ngày đại hội đảng. Trong hai tuần cuối cùng của tháng, chiến dịch tranh cử của ông Biden đã chi 35,9 triệu USD cho truyền hình, so với mức 4,8 triệu USD của ông Trump, theo Advertising Analytics.

Jason Miller, chiến lược gia cấp cao của Trump, cho biết: "Chúng tôi đã nắm giữ tiền mặt để đảm bảo rằng chúng tôi sẽ có đủ sức mạnh cần thiết cho mùa thu. Chúng tôi muốn đảm bảo rằng các khoản tiền sẽ được sử dụng khi thời khắc quan trọng tới".

Ông Miller cũng là người đã bảo vệ việc chi tiền cho các quảng cáo trên truyền hình vào đầu mùa xuân và mùa hè này, gọi đây là một quyết định "khó khăn" cần thiết để giữ lợi thế cho ông Trump khi đất nước phải chịu đựng đại dịch và suy thoái kinh tế.

Các nhà phân tích cho rằng, một trong những lý do khiến ông Biden có thể xóa sạch lợi thế tiền mặt ban đầu của Tổng thống Trump là do ông đã tiết chế chi phí bằng một chiến dịch tối giản trong những tháng tồi tệ nhất của đại dịch.

Các quan chức của ông Trump đã bác bỏ và chế nhạo đó là một chiến lược "tầng hầm", nhưng từ tầng hầm đó, ông Biden đã có được những khoản tài trợ cần thiết từ các sự kiện ảo trên Zoom, với các nhà tài trợ hàng đầu sẵn sàng cung cấp tới 720.000 USD.

Các sự kiện ảo này thường tốn khoảng 90 phút, trong khi có thể huy động hàng triệu USD và hầu như không tốn kém. Ông Trump đã gần như hoàn toàn từ chối tổ chức các đợt gây quỹ như vậy. Các trợ lý nói rằng ông ấy đơn giản là không thích chúng.

Chiến dịch tranh cử của Tổng thống Donald Trump có đang cạn tiền?

Đầu tuần qua, ông Trump đã thảo luận về việc chi 100 triệu USD tiền túi cho chiến dịch tái tranh cử Tổng thống Mỹ năm 2020 với đối thủ chính là ứng cử viên đảng Dân chủ Joe Biden.

Ông đã nói về ý tưởng này với nhiều người, dù chưa hề đưa ra cam kết cho bất cứ khoản tự tài trợ nào, những người am hiểu các cuộc thảo luận nội bộ cho hay. Dù Tổng thống Trump đã chi 66 triệu USD cho chiến dịch tranh cử năm 2016, song việc một tổng thống đương nhiệm tự chi tiền để tranh cử nhiệm kỳ hai là điều chưa từng có.

Ông Trump đã phải tìm kiếm các lời khuyên về việc liệu có nên tự tài trợ khi xem xét các khoản chi tiêu của chiến dịch tranh cử đầu năm nay, khi ông không thể dẫn trước ông Biden trong các cuộc thăm dò. Bên cạnh đó, chiến dịch của ông Biden và các thực thể liên kết với đảng Dân chủ gần đây cũng đã huy động được nhiều hơn ông Trump và các đồng minh.

Ông Tim Murtaugh, người phát ngôn chiến dịch của ông Trump, từ chối xác nhận việc Tổng thống Mỹ đang cân nhắc phương án này.

"Vận động gây quỹ tranh cử của Tổng thống Trump đang phá vỡ nhiều kỷ lục và chúng tôi đang xem xét kỹ hơn về ngân sách, cho phép chúng tôi đầu tư gấp đôi so với năm 2016. Ông ấy đã xây dựng một chiến dịch vận động gây quỹ tranh cử số hóa tốt nhất thế giới, với phong độ áp đảo và một lợi thế mà ông Joe Biden không bao giờ sánh bằng - đó là lòng nhiệt huyết", ông Murtaugh nhấn mạnh.

Tổng thống Trump hôm 8/9 cho biết chiến dịch của ông đã phải "chi rất nhiều tiền" để chống lại "những bản tin sai lệch" về nỗ lực chống dịch COVID-19 của mình. Các khảo sát cho thấy phần lớn người Mỹ được hỏi cho biết họ chưa hài lòng với cách quản lý của ông Trump trong đại dịch.

Vệc ông Trump huy động 100 triệu USD từ nguồn nào cũng là ẩn số. Theo Bloomberg, tổng giá trị tài sản của ông trong năm qua giảm khoảng 300 triệu USD còn 2,7 tỷ USD. Trong nhiệm kỳ của mình, khối tài sản của Tổng thống Trump đã giảm gần 10%.

Quan chức chính phủ Mỹ hiện chỉ công bố tài sản trong phạm vi mang tính tương đối. Tính đến cuối năm 2019, ông Trump còn khoảng 46,7-156,5 triệu USD tiền mặt trong các tài khoản khác nhau, theo những công bố tài chính mới nhất.

Trong khi đó, tập đoàn của ông còn khối nợ ít nhất là 315 triệu USD, bao gồm nợ thế chấp tòa nhà Trump Tower ở New York và khách sạn tại Washington D.C.

Theo Thanh Trần/nhadautu.vn/CNN, NY Times, Reuters