Toan tính nguy hiểm của Ankara khi muốn thay chân Mỹ tại Afghanistan

Thổ Nhĩ Kỳ đang cho thấy hoạt động ngày càng tăng trong khu vực, đã có thông tin liên quan tới đề xuất của Ankara về việc đảm bảo an ninh cho sân bay quốc tế Kabul sau khi Quân đội Mỹ rút đi.

Tổng thống Recep Tayyip Erdogan cho biết, Ankara và Washington đã nhất trí về kế hoạch bảo vệ sân bay Kabul, Mỹ hoan nghênh "cam kết" của Thổ Nhĩ Kỳ trong việc đóng vai trò quan trọng hơn tại quốc gia Nam Á.

Trước diễn biến trên, Taliban đã đưa ra cảnh báo: "Nếu Quân đội Thổ Nhĩ Kỳ ở lại Afghanistan, họ sẽ kháng cự và hậu quả sẽ đặt lên vai 'những kẻ can thiệp vào công việc nội bộ' của nước này".

Kabul là cảng hàng không chính ở Afghanistan, phương Tây lo ngại sân bay này sẽ rơi vào tay Taliban sau khi liên quân này rời đi, vì vậy NATO đang rất nỗ lực tìm ra giải pháp cho vấn đề, Thổ Nhĩ Kỳ lúc này như một ứng viên phù hợp.

Bình luận về những gì đang diễn ra, ông Yevgeny Satanovsky - chủ tịch Viện Trung Đông của Nga cho biết nguy cơ xảy ra đụng độ giữa Taliban và Thổ Nhĩ Kỳ ở Afghanistan ngày trở nên hiện hữu.

"Taliban đã sẵn sàng cho những hành động bất ngờ nhất, đặc biệt khi họ là các nhóm phân tán với lãnh đạo riêng. Bạn không bao giờ biết một số chỉ huy chiến trường sẽ làm gì, ai đó sẽ làm bạn với Ankara và ai đó sẽ chống lại họ".

Tuy vậy những lời đe dọ từ Taliban chắc chắn không ngăn được Thổ Nhĩ Kỳ, bởi vì Ankara từ lâu đã ấp ủ kế hoạch giành chỗ đứng ở Afghanistan nhằm mở rộng ảnh hưởng và bành trướng sang Trung Á.

Giới phân tích đánh giá nguy cơ từ Afghanistan chưa đủ để khiến ông Ankara lo ngại, “Tổng thống Erdogan đã nghiền nát tất cả đối thủ chính trị của mình và viết lại hiến pháp. Người dân hoan nghênh sự hợp nhất xung quanh nhà lãnh đạo và ủng hộ ý tưởng của ông ấy”, ông Satanovsky bình luận.

“Quân đội Thổ Nhĩ Kỳ đã hiện diện trên đất Afghanistan trong nhiều năm, chủ yếu dựa vào người địa phương, họ bảo trợ một số dân tộc để tìm kiếm sự ủng hộ”, chuyên gia Satanovsky nhấn mạnh.

Trong trường hợp giành được vị thế mới ở Afghanistan, thay thế vai trò của Mỹ, Thổ Nhĩ Kỳ sẽ gia tăng ảnh hưởng trong khu vực nhằm mục tiêu khôi phục hào quang của Đế chế Ottoman, ông Satanovsky lưu ý.

Ngoài ra nhà phương đông học Vyacheslav Matuzov đưa ra hai lý do khiến Thổ Nhĩ Kỳ muốn hiện diện ở Afghanistan. Một mặt "Thổ Nhĩ Kỳ là người dẫn dắt chính sách đối ngoại của Mỹ ở Afghanistan", mặt khác họ theo đuổi lợi ích riêng của mình tại đây.

“Tổng thống Erdogan cùng Đảng Công lý và Phát triển của ông ta là ai? Đây thực chất là tổ chức Anh em Hồi giáo bị cấm hoạt động ở Nga", ông Matuzov nhấn mạnh.

"Erdogan đang nỗ lực truyền bá tư tưởng Hồi giáo với sự kết hợp của chủ nghĩa Tân Ottoman ở các khu vực khác nhau. Do vậy nỗ lực nhằm tăng cường ảnh hưởng của Thổ Nhĩ Kỳ ở Libya, Iraq, Ai Cập, Syria, Pakistan và Afghanistan là dễ hiểu”.

Ông Matuzov nói tiếp: "Ảnh hưởng của Ankara đang được "kéo dài về phía Bắc - đến biên giới Nga. Khu vực này không chỉ bao gồm Azerbaijan".

"Chúng ta đang nói về chủ thuyết Turan đang được Thổ Nhĩ Kỳ phát triển để 'đào sâu hơn' vào vùng Volga, Tatarstan, Tuva và các địa điểm khác. Tôi thậm chí không nói về Kazakhstan, họ có những vị trí vững chắc ở đó”, vị chuyên gia giải thích.

Chuyên gia Matuzov nhấn mạnh Mỹ đang sử dụng "tham vọng Tân Ottoman và Turan", khuyến khích nhằm phục vụ lợi ích của mình: “Việc Thổ Nhĩ Kỳ tăng cường sức mạnh ở Trung Á sẽ mang đến khu vực này không phải người Trung Quốc hay người Nga, mà là người Mỹ".

"Thổ Nhĩ Kỳ là một thành viên hàng đầu của NATO, chúng ta không được quên điều đó bất chấp thời gian qua giữa hai bên đã xảy ra nhiều mâu thuẫn”, chuyên gia Matuzov nhấn mạnh.

Mặc dù vậy những người theo chủ nghĩa phương Đông tin Thổ Nhĩ Kỳ không thể kiểm soát Afghanistan bởi vì Taliban "chắc chắn sẽ là lực lượng điều hành đất nước", lực lượng này đã nói rõ họ không chấp nhận bất kỳ sự hiện diện quân sự nào của nước ngoài.

Chuyên gia Nga chắc chắn: “Mỹ - những người muốn đặt đồng minh Thổ Nhĩ Kỳ ở Kabul thay thế họ sẽ khó đạt được thành công, Washington không đối phó được Taliban trong 20 năm vì vậy Ankara thậm chí còn có ít cơ hội hơn".

Đồng thời bất chấp sự đảm bảo từ Taliban rằng các nước láng giềng không nên lo lắng về an ninh biên giới, hầu hết quốc gia trong khu vực đang cố gắng ngăn chặn mối đe dọa ngày càng tăng từ lực lượng này, họ đứng về Ankara, cho dù nguy cơ xảy ra chiến tranh Taliban - Thổ Nhĩ Kỳ là hiện hữu.

Bạch Dương