Tốc độ giải ngân vốn đầu tư công có dấu hiệu chậm lại

Ước thanh toán kế hoạch vốn đầu tư công năm 2024 từ đầu năm đến ngày 31/7/2024 là 232.091,4 tỷ đồng. Ảnh minh họa: internet

Tỷ lệ giải ngân thấp hơn cùng kỳ

Theo báo cáo mới nhất của Bộ Tài chính, ước thanh toán kế hoạch vốn đầu tư công năm 2024 từ đầu năm đến ngày 31/7/2024 là 232.091,4 tỷ đồng, đạt 32,22% tổng kế hoạch, đạt 34,68% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao. Con số này cho thấy tốc độ giải ngân nguồn vốn quan trọng này dường như đang chững lại khi cùng kỳ năm 2023, tỷ lệ giải ngân đạt 35,49% tổng kế hoạch và đạt 37,85% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao.

Điểm tích cực trong công tác giải ngân là 11/44 bộ, cơ quan trung ương và 38/63 địa phương có tỷ lệ ước giải ngân đạt trên mức bình quân chung của cả nước. Một số bộ, cơ quan trung ương và địa phương có tỷ lệ giải ngân tốt gồm: Đài Truyền hình Việt Nam (100%), Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (53,95%), Bộ Giao thông vận tải (50,83%), Bộ Xây dựng (47,91%), Thanh Hóa (58,45%), Hòa Bình (56,79%), Long An (52,22%).

Vốn thuộc Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế cũng có tỷ lệ giải ngân cao, đạt 76,46% kế hoạch; đặc biệt vốn bộ, cơ quan trung ương quản lý có tỷ lệ giải ngân trong 7 tháng đạt 99,58% (riêng Bộ Công an và Bộ Giao thông vận tải đạt tỷ lệ giải ngân là 100%).

Tuy nhiên, có đến 33/44 bộ, cơ quan trung ương và 25/63 địa phương giải ngân thấp hơn bình quân chung của cả nước. Đặc biệt, có một số bộ, cơ quan trung ương giải ngân rất thấp hoặc có tỷ lệ giải ngân 0% như: Liên minh Hợp tác xã Việt Nam, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam do chưa phân bổ kế hoạch vốn; giải ngân rất thấp như Ủy ban dân tộc (1,12%), Đại học quốc gia Hồ Chí Minh (1,43%), Đại học Quốc gia Hà Nội (2,96%)….

Một số địa phương có tỷ lệ giải ngân dưới 20% như: TP. Hồ Chí Minh (14,31%), Phú Yên (16,27%), Bắc Ninh (16,08%), Hải Dương (18,36%). Việc một số địa phương có kế hoạch giao lớn (TP. Hồ Chí Minh được giao 79.263,78 tỷ đồng, chiếm 11,8% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao cả nước, TP. Hà Nội được giao 81.033 tỷ đồng, chiếm 12,1% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao) nhưng tỷ lệ giải ngân không cao nên ảnh hưởng rất lớn đến tỷ lệ giải ngân chung của cả nước.

Bộ Tài chính cho hay, các khó khăn, vướng mắc ảnh hưởng đến tiến độ giải ngân vốn đầu tư công chủ yếu vẫn là các vướng mắc liên quan đến cơ chế chính sách (Luật Đầu tư công, Luật Quy hoạch, Luật Đất đai, Luật Đấu thầu...); nhiều bộ, ngành, địa phương chưa phân bổ chi tiết cho các dự án nên không thể giải ngân. Bên cạnh đó là các vướng mắc của dự án trọng điểm giao thông như: vướng mắc về công tác giải phóng mặt bằng; nguồn cung ứng nguyên vật liệu; vướng mắc ở các khâu hoàn thiện thủ tục đầu tư, quy trình giải ngân của các dự án ODA...

Rà soát, tháo gỡ bất cập, vướng mắc

Để thực hiện mục tiêu giải ngân tối thiểu 95% kế hoạch, Bộ Tài chính đề nghị các bộ, cơ quan trung ương và địa phương thực hiện nghiêm túc chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Hội nghị trực tuyến của Chính phủ ngày 16/7/2024 về giải ngân vốn đầu tư công. Các bộ, cơ quan trung ương, địa phương cần khẩn trương triển khai các giải pháp cụ thể thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công sau khi Thủ tướng Chính phủ ban Chỉ thị về nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công những tháng cuối năm 2024.

Về việc phân bổ chi tiết kế hoạch đầu tư vốn ngân sách nhà nước năm 2024 sau ngày 31/12/2023, sau khi tổng hợp ý kiến của 07 bộ, cơ quan trung ương và Bộ Tư pháp, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính cho biết đã có Công văn số 7821/BTC-ĐT ngày 25/7/2024 báo cáo Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư hướng dẫn các bộ, cơ quan trung ương và địa phương về nội dung này nhằm thống nhất thực hiện chung, tránh cách hiểu khác nhau. Vì vậy, Bộ Tài chính kiến nghị Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư khẩn trương có văn bản hướng dẫn theo đề xuất của Bộ Tài chính tại văn bản nêu trên.

Bộ Tài chính cũng kiến nghị Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư sớm trình Thủ tướng Chính phủ điều chỉnh kế hoạch đầu tư vốn ngân sách trung ương năm 2024 giữa các bộ, cơ quan trung ương và địa phương ngay sau khi Ủy ban Thường vụ Quốc hội có Nghị quyết điều chỉnh. Đồng thời, khẩn trương có ý kiến về việc giao cho các đơn vị không trực thuộc làm chủ đầu tư tại một số bộ theo đúng chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Thông báo số 72/TB-VPCP ngày 28/02/2024 và Công văn số 4808/VPCP-KTTH ngày 09/7/2024 của Văn phòng Chính phủ.

Hiện nay, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính đã có thông báo và hướng dẫn việc kéo dài thời gian thực hiện và giải ngân kế hoạch đầu tư vốn ngân sách trung ương năm 2023 sang năm 2024. Do đó, Bộ Tài chính đề nghị các bộ, cơ quan trung ương và địa phương tập trung khẩn trương giải ngân nguồn vốn được phép kéo dài nêu trên.

Đặc biệt, liên quan đến cơ chế chính sách, Bộ Tài chính đề nghị các bộ, cơ quan trung ương và địa phương phối hợp chặt chẽ với Bộ Tư pháp, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính rà soát các bất cập, vướng mắc trong các quy định pháp luật (Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư, Luật Đầu tư, Luật Đầu tư công, Luật Xây dựng, Luật Ngân sách nhà nước, Luật Kế toán...) để các bộ, ngành chủ trì, soạn thảo tổng hợp trình cấp có thẩm quyền xem xét ban hành một luật sửa đổi, bổ sung một số luật. Từ đó giải quyết, tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc để thúc đẩy tăng trưởng, kiểm soát lạm phát và ổn định kinh tế vĩ mô.

Trước đó, tại Hội nghị trực tuyến toàn quốc của Thường trực Chính phủ về thúc đẩy đầu tư công năm 2024 ngày 16/7 vừa qua, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã nhấn mạnh đến phân cấp, phân quyền trong tháo gỡ vướng mắc. Theo Thủ tướng, "lãnh đạo, chỉ đạo từ trên xuống nhưng tổ chức thực hiện, tháo gỡ vướng mắc phải từ dưới lên".

Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các bộ trưởng, trưởng ngành, Chủ tịch UBND cấp tỉnh nêu cao tinh thần trách nhiệm, phát huy vai trò của người đứng đầu trong lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện; "chỉ bàn làm, không bàn lùi"; thường xuyên rà soát, đôn đốc, kịp thời phát hiện và tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc phát sinh của từng dự án, nhất là các dự án trọng điểm. Đặc biệt là cá thể hóa trách nhiệm đến từng cá nhân; coi kết quả giải ngân là một trong những căn cứ quan trọng để đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ hàng năm của tổ chức, cá nhân liên quan.

Trần Huyền