Tội phạm bỏ trốn ra nước ngoài sẽ bị dẫn độ như thế nào?

Về vụ việc trên, cơ quan CSĐT Bộ Công an đã ra quyết định truy nã bị can, tạm đình chỉ điều tra vụ án, tạm đình chỉ điều tra bị can đối với bà cựu Thứ trưởng Bộ Công thương Hồ Thị Kim Thoa cho đến khi bắt được sẽ xử lý theo quy định.

Theo Luật sư Lê Hồng Vân - Đoàn Luật sư Hà Nội, quy định về dẫn độ tội phạm bỏ trốn ra nước ngoài được quy định cụ thể tại Luật Tương trợ tư pháp 2007. Điều 32 Luật này nêu rõ, dẫn độ là việc một nước chuyển giao cho nước khác người có hành vi phạm tội hoặc người bị kết án hình sự đang có mặt trên lãnh thổ nước mình, để nước được chuyển giao truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc thi hành án đối với người đó.

Bà Hồ Thị Kim Thoa, cựu Bộ trưởng Bộ Công thương đang bị truy nã

Cơ quan tiến hành tố tụng có thẩm quyền của Việt Nam có thể yêu cầu cơ quan có thẩm quyền của nước ngoài dẫn độ cho Việt Nam người có hành vi phạm tội, hoặc bị kết án hình sự mà bản án đã có hiệu lực pháp luật để truy cứu trách nhiệm hình sự, hoặc thi hành án; Thực hiện việc dẫn độ người nước ngoài đang ở trên lãnh thổ Việt Nam có hành vi phạm tội, hoặc bị kết án hình sự mà bản án đã có hiệu lực pháp luật cho nước yêu cầu để truy cứu trách nhiệm hình sự, hoặc thi hành án.

Các trường hợp bị dẫn độ gồm: Người có thể bị dẫn độ theo quy định của Luật này là người có hành vi phạm tội mà BLHS Việt Nam và pháp luật hình sự của nước yêu cầu quy định hình phạt tù có thời hạn từ 1 năm trở lên, tù chung thân hoặc tử hình, hoặc đã bị Tòa án của nước yêu cầu xử phạt tù mà thời hạn chấp hành hình phạt tù còn lại ít nhất 6 tháng.

Hành vi phạm tội của người quy định tại khoản 1 Điều này không nhất thiết phải thuộc cùng một nhóm tội, hoặc cùng một tội danh, các yếu tố cấu thành tội phạm không nhất thiết phải giống nhau theo quy định của pháp luật Việt Nam và pháp luật của nước yêu cầu…

Yêu cầu dẫn độ được gửi thông qua đường ngoại giao. Văn bản yêu cầu dẫn độ phải kèm theo các tài liệu mô tả chi tiết về người bị yêu cầu dẫn độ, bao gồm các thông tin để xác định đặc điểm nhận dạng, quốc tịch và nơi cư trú của người đó...

Khi yêu cầu dẫn độ liên quan đến người chưa bị kết án thì phải kèm theo bản sao lệnh bắt của thẩm phán, hay người có thẩm quyền khác của Việt Nam và văn bản xác nhận theo quy định của bên được yêu cầu dẫn độ, việc chuẩn bị xét xử về tội phạm đã thực hiện trên lãnh thổ Việt Nam, thông tin xác nhận người bị dẫn độ là người được nêu trong lệnh bắt.

Tuy vậy, theo Luật sư Hồng Vân, các quy định trên đã bộc lộ nhiều bất cập, nhiều điều khoản chưa phù hợp với các điều ước quốc tế đa phương và song phương, với thông lệ pháp lý quốc tế và thực tiễn. Chưa nói đến việc, một số tội danh trong BLHS Việt Nam lại không có trong pháp luật hình sự của một số nước. Do đó, nếu chúng ta yêu cầu dẫn độ đối với tội phạm này là không đơn giản.

Mặt khác, nếu đối tượng truy nã bỏ trốn sang quốc gia chưa ký kết hiệp định song phương hoặc đa phương, liên quan đến việc dẫn độ thì chỉ có thể thông qua con đường ngoại giao để đề nghị nước bạn bắt giữ đối tượng truy nã để dẫn độ về Việt Nam.

“Để ngăn chặn tình trạng tội phạm bỏ trốn ra nước ngoài và tạo thuận lợi trong việc dẫn độ, cơ quan chức năng cần sớm ban hành, hoàn thiện khung pháp lý và quy định rõ ràng về dẫn độ” - Luật sư Hồng Vân đề xuất.

Huệ Linh