Tội phạm mạng là thách thức đặc biệt nguy hiểm, hợp tác quốc tế thế nào cho hiệu quả?

Trong khuôn khổ các sự kiện xung quanh Lễ mở ký Công ước của Liên Hợp Quốc về chống tội phạm mạng, ngày 26.10.2025 đã diễn ra Tọa đàm: “Thúc đẩy hợp tác quốc tế trong phòng ngừa và đấu tranh tội phạm mạng: Cách tiếp cận quốc gia trong triển khai Công ước Liên Hợp quốc về chống tội phạm mạng".

Thứ trưởng Bộ Công an Phạm Thế Tùng nhấn mạnh, hiện nay, các nguy cơ về tội phạm xuyên quốc gia luôn thường trực, đe dọa an ninh, chủ quyền của các quốc gia trên thế giới. Trong đó tội phạm mạng nổi lên là một thách thức đặc biệt nguy hiểm bởi loại tội phạm này không có biên giới. Do đó, một quốc gia đơn lẻ không thể phòng ngừa, đấu tranh triệt để đối với loại tội phạm này mà cần có sự hợp tác, hỗ trợ của cộng đồng quốc tế.

Theo ông Tùng, trong những năm qua, hoạt động hợp tác quốc tế giữa lực lượng thực thi pháp luật của các nước trên thế giới trong phòng chống tội phạm mạng đang diễn ra rất quyết liệt, nhất là trong các khuôn khổ hợp tác đa phương của Liên Hợp Quốc và INTERPOL. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, quá trình hợp tác quốc tế giữa các quốc gia vẫn nổi lên những khó khăn, vướng mắc nhất là vấn đề pháp lý.

Thứ trưởng Bộ Công an Phạm Thế Tùng

Trong bối cảnh đó, việc ra đời Công ước của Liên Hợp quốc về chống tội phạm mạng có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Đây là công cụ pháp lý toàn cầu đầu tiên của Liên Hợp quốc nhằm tăng cường hợp tác quốc tế trong điều tra, truy tố và ngăn chặn tội phạm mạng.

“Với Việt Nam, Công ước không chỉ mở ra cơ hội chia sẻ dữ liệu, bằng chứng điện tử và kinh nghiệm điều tra với các quốc gia khác, mà còn tạo điều kiện để đồng bộ hóa hệ thống pháp luật trong nước theo chuẩn mực quốc tế; thúc đẩy xây dựng một không gian mạng an toàn, minh bạch và có trách nhiệm trong kỷ nguyên số”, ông Tùng nói.

Theo ông Tùng, thời gian tới, tình hình tội phạm xuyên quốc gia, nhất là tội phạm mạng sẽ tiếp tục có nhiều diễn biến phức tạp. Do vậy, Bộ Công an Việt Nam đề nghị lực lượng thực thi pháp luật của các nước trên thế giới, các tổ chức quốc tế tiếp tục hợp tác chặt chẽ hơn nữa để triển khai có hiệu quả Công ước của Liên Hợp Quốc về chống tội phạm mạng.

Cụ thể, các quốc gia sớm hoàn thiện thủ tục tham gia Công ước và tập trung nội luật hóa các quy định của Công ước vào hệ thống pháp luật quốc gia, như việc hình sự hóa các hành vi vi phạm, quy định trong trao đổi chứng cứ điện tử, quản lý các hình thái mới của công nghệ số..., đảm bảo tuân thủ và thực thi đầy đủ các điều khoản của Công ước.

Trong quá trình thực thi Công ước, các quốc gia cần áp dụng linh hoạt các quy định của Công ước cũng như pháp luật quốc gia để nâng cao hiệu quả hợp tác quốc tế trong điều tra, xử lý các vụ việc liên quan đến tội phạm mạng.

Ngoài ra, các quốc gia cần tăng cường hợp tác công - tư trong phòng chống tội phạm mạng. Trên thực tế, các doanh nghiệp công nghệ, ngân hàng, nhà cung cấp dịch vụ mạng, sàn giao dịch tiền ảo,... nắm giữ thông tin liên quan đến danh tính, hành vi và phương thức hoạt động của các đối tượng phạm tội, các dữ liệu trao đổi giữa người dùng và đối tượng. Đây là nguồn chứng cứ quan trọng giúp cơ quan điều tra, cơ quan thực thi pháp luật các nước đấu tranh, xử lý tội phạm mạng.

Tọa đàm cấp cao: “Thúc đẩy hợp tác quốc tế trong phòng ngừa và đấu tranh tội phạm mạng: Cách tiếp cận quốc gia trong triển khai Công ước Liên Hợp quốc về chống tội phạm mạng"

Ông Tùng cũng đề nghị các quốc gia thường xuyên chia sẻ kinh nghiệm trong phòng chống tội phạm mạng, nhất là những phương thức thủ đoạn phạm tội mới; chuyển giao công nghệ, các công cụ được sử dụng để hỗ trợ quá trình thu thập chứng cứ điện tử; kinh nghiệm xây dựng các trung tâm chuyên ngành ứng phó khẩn cấp với các loại tội phạm mạng…

Ngoài ra, theo ông Tùng, các quốc gia cũng cần hợp tác chặt chẽ trong xây dựng chiến lược tuyên truyền, giáo dục cộng đồng về an toàn thông tin mạng. Mỗi người dân, tổ chức cần trở thành “lá chắn đầu tiên” trên không gian mạng, có kiến thức tham gia môi trường số an toàn, lành mạnh, biết cách tự bảo vệ mình trước những chiêu thức lừa đảo, xâm nhập, đánh cắp dữ liệu ngày càng tinh vi của tội phạm mạng.

Liên Hợp quốc, Tổ chức Cảnh sát hình sự quốc tế (INTERPOL) cũng cần tăng cường vai trò điều phối các hoạt động hợp tác quốc tế trong chia sẻ thông tin tội phạm, phối hợp điều tra chung các vụ án liên quan đến tội phạm mạng; truy bắt các đối tượng phạm tội trên không gian mạng, hỗ trợ kỹ thuật, đào tạo nâng cao năng lực phòng chống tội phạm mạng,... cho lực lượng thực thi pháp luật các quốc gia.

Thứ trưởng Phạm Thế Tùng tin tưởng, với những nỗ lực và thiện chí hợp tác của các nước trên thế giới cùng với sự điều phối của Liên Hợp Quốc, INTERPOL, công tác phòng chống tội phạm xuyên quốc gia nhất là tội phạm mạng sẽ đạt được nhiều kết quả trong thời gian tới.

Lam Thanh