Tội phạm tham nhũng vẫn diễn biến phức tạp

Tỷ lệ phá án cao, nhưng tính chất ngày càng nghiêm trọng

Thừa ủy quyền của Thủ tướng, Đại tướng Tô Lâm, Bộ trưởng Bộ Công an trình bày Báo cáo tóm tắt về công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật cho biết: Năm 2019 Chính phủ đã chỉ đạo tăng cường công tác nắm, dự báo tình hình, chủ động ứng phó với những tác động tiêu cực từ bên ngoài, bảo vệ lợi ích quốc gia, dân tộc, duy trì hòa bình để phát triển kinh tế - xã hội.

Toàn cảnh Phiên họp

Nhờ đó đã bảo đảm vững chắc an ninh quốc gia, làm thất bại nhiều âm mưu, hoạt động chống phá của các thế lực thù địch, phản động, nhất là các âm mưu kích động biểu tình, gây rối, khủng bố, phá hoại. “Công tác đấu tranh trấn áp tội phạm đạt nhiều kết quả tích cực. Điều tra, làm rõ 33.470 vụ phạm pháp hình sự, đạt tỷ lệ 84,2%, vượt chỉ tiêu Quốc hội giao. Án rất nghiêm trọng đạt 90,4%, án đặc biệt nghiêm trọng đạt 95,2%”.

Cũng theo báo cáo của Bộ trưởng Tô Lâm, về cơ bản các vụ án nổi cộm, gây bức xúc dư luận đều được điều tra làm rõ; triệt phá 2.167 băng, nhóm tội phạm hình sự các loại; qua phòng ngừa, đấu tranh đã góp phần làm giảm nhiều loại tội phạm nghiêm trọng. Nhất là những vấn đề dư luận xã hội bức xúc như: Tội phạm và vi phạm pháp luật có liên quan đến hoạt động “tín dụng đen”; tội phạm xâm hại trẻ em; mua bán bào thai, tội phạm cướp ngân hàng, tội phạm do đối tượng tâm thần, ngáo đá gây án...

Trên bình diện kinh tế, theo Bộ trưởng Tô Lâm, các lực lượng chức năng phát hiện 14.228 vụ phạm tội và vi phạm pháp luật về trật tự quản lý kinh tế, 281 vụ phạm tội, vi phạm pháp luật về tham nhũng và chức vụ. Đặc biệt, đã đẩy nhanh tiến độ điều tra các vụ án, vụ việc thuộc diện Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng theo dõi, chỉ đạo bảo đảm đúng tiến độ; phát hiện, xử lý nghiêm nhiều vụ buôn lậu, gian lận thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm góp phần răn đe vi phạm (điển hình là phát hiện vụ sản xuất xăng giả quy mô lớn trên nhiều tỉnh phía Nam).

Đồng thời, phát hiện 20.558 vụ vi phạm pháp luật về môi trường, khởi tố 299 vụ, 324 bị can.Tuy nhiên tình hình tội phạm, vi phạm pháp luật về môi trường, tài nguyên, an toàn thực phẩm vẫn diễn ra phổ biến trên các lĩnh vực; tình trạng khai thác khoáng sản diễn ra rất phức tạp tại nhiều địa phương.

Trong lĩnh vực phòng ngừa, đấu tranh với tội phạm, tệ nạn ma túy. Tập trung triển khai các giải pháp đấu tranh theo sự chuyển hướng hoạt động của tội phạm ma túy đạt được nhiều kết quả tích cực.

“Đã phát hiện 20.247 vụ, 31.464 đối tượng phạm tội về ma túy, thu giữ trên 1 tấn heroin, gần 6 tấn ma túy tổng hợp, trên 600 kg thuốc phiện, 760kg cần sa và nhiều tang vật liên quan. Trong đó đã triệt phá được nhiều đường dây mua bán, vận chuyển ma túy xuyên quốc gia thu giữ số lượng ma túy đặc biệt lớn”- Bộ trưởng Tô Lâm thông báo.

Đặc biệt, theo Bộ trưởng Tô Lâm, qua công tác đấu tranh cho thấy: Hoạt động của tội phạm mua bán, vận chuyển ma túy xuyên quốc gia tăng mạnh; thủ đoạn chủ yếu là đối tượng người nước ngoài thành lập doanh nghiệp để tạo vỏ bọc ngụy trang, lợi dụng các chính sách thông thoáng về hải quan để tổ chức vận chuyển ma túy từ nước ngoài vào Việt Nam và đi nước thứ ba.

Hoạt động mua bán, vận chuyển ma túy vẫn diễn ra phức tạp; số người nghiện tiếp tục gia tăng (trên 230.000 người nghiện có hồ sơ quản lý) là nguyên nhân dẫn đến nhiều vụ phạm tội nghiêm trọng; tình trạng thanh thiếu niên sử dụng ma túy tổng hợp trong các quán bar, nhà hàng, karaoke diễn ra phức tạp, ngày càng phát hiện nhiều dạng mới của ma túy khó kiểm soát...

Tuy nhiên, Bộ trưởng nhìn nhận mặc dù đã có nhiều nỗ lực, cố gắng nhưng tình hình tội phạm và vi phạm pháp luật vẫn diễn biến phức tạp, xảy ra nhiều vụ giết người với hành vi gây án dã man, tàn bạo, nhiều vụ giết người, cố ý gây thương tích do đối tượng bị bệnh tâm thần hoặc bị ảo giác do sử dụng ma túy tổng hợp "ngáo đá" gây lo lắng trong nhân dân.

Tội phạm có tổ chức vẫn tiềm ẩn phức tạp, nhất là hoạt động núp bóng doanh nghiệp, bảo kê bến bãi, “tín dụng đen”, cầm đồ, siết nợ, đòi nợ thuê, gắn với hành vi bắt giữ người trái pháp luật. Tội phạm chống người thi hành công vụ tuy giảm về số vụ, song hành vi rất manh động, liều lĩnh, coi thường pháp luật...

Các biện pháp phòng ngừa tham nhũng chưa phát huy toàn diện

Tổng Thanh tra Chính phủ Lê Minh Khái thừa ủy quyền của Thủ tướng trình bày Báo cáo công tác phòng, chống tham nhũng năm 2019 trước Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Theo báo cáo, trong năm 2019, công tác phòng chống tham nhũng tiếp tục được duy trì, đẩy mạnh vào ba khâu đột phá: “không dừng”, “không nghỉ”, “không chùng xuống”.

Chính với cách làm bài bản, quyết liệt này, nhiều vụ án được mở rộng điều tra, khởi tố thêm nhiều bị can, làm rõ bản chất chiếm đoạt, tham nhũng, tiếp tục khẳng định quan điểm “không có vùng cấm, không có ngoại lệ, bất kể người đó là ai” trong đấu tranh phòng chống tham nhũng.

Tổng Thanh tra Chính phủ Lê Minh Khái cho biết, qua việc tự kiểm tra nội bộ phát hiện 19 vụ, 22 đối tượng. Qua hoạt động thanh tra đã phát hiện 48 vụ, 37 đối tượng tham nhũng và liên quan đến tham nhũng. Qua công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo phát hiện 13 vụ, 30 đối tượng có hành vi liên quan đến tham nhũng.

Cơ quan điều tra đã khởi tố mới 214 vụ, 487 bị can (giảm 18 vụ, tăng 56 bị can so với cùng kỳ năm 2018); thiệt hại trên 1.028 tỷ đồng và 22.069 m2 đất; thu hồi 615.06 tỷ đồng và 11.867 m2 đất; kê biên trên 795 tỷ đồng. Đã kết luận điều tra đề nghị truy tố 217 vụ, 653 bị can.

Trong đó, cơ quan điều tra Viện Kiểm sát Nhân dân tối cao khởi tố mới 12 vụ/16 bị can. Tòa án Nhân dân các cấp thụ lý theo thủ tục sơ thẩm 344 vụ, 849 bị cáo; đã xét xử sơ thẩm 240 vụ, 517 bị cáo về các tội danh tham nhũng. Có 9 bị cáo bị tuyên phạt mức án tử hình, tù chung thân.

Cũng theo báo cáo của Chính phủ, số người đã kê khai tài sản, thu nhập trong năm là 1.081.235 người; đạt tỷ lệ 99,9% so với số người phải kê khai; số bản kê khai đã công khai: 1.075.277 bản; đạt tỷ lệ 99,4% so với số bản đã kê khai; có 46 người thuộc diện kê khai được xác minh tài sản, thu nhập.

Qua việc xác minh tài sản, thu nhập của cơ quan có thẩm quyền, phát hiện 10 trường hợp vi phạm (tăng 04 trường hợp so với cùng kỳ năm trước). Trong đó, đã xử lý kỷ luật 8 trường hợp. Cũng từ đầu năm đến nay, có 21 người đứng đầu đã bị xử lý kỷ luật do thiếu trách nhiệm để xảy ra tham nhũng và 2 người đang được xem xét, xử lý.

Tuy nhiên, theo Tổng Thanh tra Chính phủ, một số bộ, ngành, địa phương còn có tình trạng bổ nhiệm cán bộ lãnh đạo quản lý còn nhiều trường hợp thiếu điều kiện, tiêu chuẩn, phẩm chất, năng lực; bố trí người thân vào vị trí việc làm hoặc để người thân kinh doanh trong phạm vi quản lý, vi phạm quy định pháp luật về phòng, chống tham nhũng.

Các biện pháp phòng ngừa tham nhũng chưa phát huy toàn diện. Một số biện pháp hiệu quả thấp. Một số nơi, người đứng đầu chưa quan tâm thực hiện đầy đủ các quy định của pháp luật về công khai, minh bạch, cung cấp thông tin trong hoạt động các cơ quan, tổ chức, đơn vị và trách nhiệm giải trình trong hoạt động công vụ.

Về nhiệm vụ năm 2020, Chính phủ tiếp tục xác định phòng chống tham nhũng là nhiệm vụ trọng tâm trong lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành và tập trung chỉ đạo thực hiện đồng bộ các nhiệm vụ như tập trung chỉ đạo, thực hiện nghiêm túc các quy định của Đảng về công tác phòng chống tham nhũng; tập trung xử lý nghiêm khắc, ngăn chặn có hiệu quả tình trạng nhũng nhiễu, gây phiền hà cho người dân và doanh nghiệp trong giải quyết công việc.

H.P- N.D