Tôn vinh làng nghề nước mắm Nam Ô

Được biết, nghề làm nước mắm Nam Ô là nghề làm nước mắm duy nhất của cả nước đến thời điểm hiện tại được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Làng nghề nước mắm Nam Ô ra đời cách đây hàng trăm năm, được truyền lại từ đời này sang đời khác. Đây là một trong số ít làng nghề nước mắm truyền thống còn tồn tại trên cả nước. Nước mắm Nam Ô vang danh gần xa bởi vị mặn mòi của vùng biển miền Trung với bí quyết làm nước mắm “3 cá 1 muối” riêng biệt.

Ảnh minh họa

Theo các hộ làm nước mắm nơi đây, thứ quý giá nhất tạo nên thương hiệu nổi tiếng cho nước mắm Nam Ô chính là việc sản xuất hoàn toàn bằng phương pháp thủ công, không hề sử dụng hóa chất độc hại. Nguyên liệu chính để chế biến nước mắm Nam Ô là từ những con cá cơm, được ngư dân đánh bắt vào đầu tháng ba âm lịch hàng năm.

Vào thời điểm này, con cá cơm tích hợp được nhiều đạm nhất, người làm mắm sẽ chọn ra những con có kích thước vừa, không quá lớn hoặc nhỏ. Đặc biệt, cá không được rửa bằng nước ngọt để tránh tình trạng nhanh thối. Các chum muối cá thường được làm bằng gỗ mít, dưới đáy chum phải chèn sạn, chổi đót...

Đặc biệt, muối để dùng làm mắm Nam Ô, bà con địa phương thường dùng loại muối hạt to ở Sa Huỳnh (Quảng Ngãi), hoặc các loại muối từ Bình Thuận, Ninh Thuận. Những hạt muối này cũng phải cất trong chum 1 đến 2 năm, sau đó mới được dùng để muối cá.

Sau một thời gian hoàng kim, những năm gần đây làng nghề nước mắm Nam Ô đang gặp nhiều khó khăn, sản xuất cầm chừng. Nhiều gia đình bỏ nghề truyền thống, chuyển sang làm nghề khác, do sản phẩm làm ra không tìm được chỗ đứng trên thị trường... Bởi vậy, với việc được công nhận di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, đây là cơ hội để làng nghề làm nước mắm Nam Ô được khôi phục và phát triển.

Ông Nguyễn Hữu Thiết - Phó Chủ tịch UBND quận Liên Chiểu cho biết, hiện quận đang xây dựng đề án bảo tồn làng nghề kết hợp du lịch tổng quan làng Nam Ô. Trong đó, sẽ chọn và xây dựng nhà trưng bày mô hình nghề nước mắm Nam Ô, cải tạo cơ sở hạ tầng để thu hút đầu tư, du lịch, bảo tồn chất lượng sản phẩm nước mắm. Hiện, nhiều bà con ở địa phương cũng đang mong muốn chính quyền địa phương quan tâm xây dựng nơi trưng bày sản phẩm phục vụ du khách tới tham quan, mua sắm.

Về lâu dài, cần có những hỗ trợ xây dựng chỉ dẫn địa lý cho làng nghề, tập trung truy quét mã vạch sản phẩm và xây dựng web làng nghề để quảng bá thương hiệu nước mắm Nam Ô đến thị trường trong và ngoài nước.

Trung Anh