Tôn vinh sao lại phải viết báo cáo thành tích?
ĐBQH cho rằng, chỉ khi nào nhà nước với đầy đủ công cụ quản lý được giao, thực hiện việc tôn vinh mà không yêu cầu cá nhân viết báo cáo thành tích thì khi đó mới bảo đảm ý nghĩa biểu dương.
Sáng nay (28/10), thảo luận trực tuyến về dự án Luật Thi đua, khen thưởng (sửa đổi), ĐB Phạm Trọng Nhân (Bình Dương) cho rằng, nếu đánh giá phong trào thi đua ở một số nơi còn mang tính hình thức thì ngay chính lĩnh vực này cũng đang nặng về thủ tục hồ sơ đề nghị danh hiệu thi đua khen thưởng, trong đó điều kiện kèm theo là báo cáo thành tích.
ĐB Phạm Trọng Nhân. Ảnh: Quốc hội
Theo ông, để tôn vinh mà lại phải viết báo cáo thành tích thì mục tiêu cuối cùng không phải là để được ghi nhận và tôn vinh.
ĐB đặt câu hỏi: “Báo cáo này nhằm mục đích gì?”. Nếu như để cơ quan nhà nước biết thì có lẽ không ổn vì nó sẽ chứng tỏ năng lực quản lý đối với hoạt động của công dân nói chung và cán bộ công chức, viên chức nói riêng, đặc biệt là trong thời kỳ chuyển đổi số được cam kết triển khai mạnh mẽ thời gian qua.
“Nếu như vì báo cáo thành tích thì phải giải đáp thỏa đáng trường hợp nhiều cán bộ cấp cao bị xử lý kỷ luật chắc chắn trong thời gian công tác đã nhận không ít danh hiệu thi đua, khen thưởng”, ĐB Nhân nói.
Ông dẫn chứng câu chuyện mới đây dư luận đã “dậy sóng” về các sai phạm của một giám đốc sở mà khi trên cương vị có không ít danh hiệu thi đua, khen thưởng.
“Vậy thì công tác thẩm định thông qua các báo cáo thành tích đối với những trường hợp trên có hiệu lực, ý nghĩa ra sao?”, ông Nhân băn khoăn.
Theo ĐB, những bất cập trong thi đua, khen thưởng cho các đối tượng này còn thể hiện sự rời rạc trong những mắt xích của quản lý và hệ thống để các thành phần cơ hội lợi dụng. Đồng thời trách nhiệm đối với những cơ quan, cá nhân thẩm định đến đâu để danh hiệu thi đua, khen thưởng tạo ra không ít băn khoăn, day dứt trong xã hội?
Ông Phạm Trọng Nhân cho rằng, chỉ khi nào nhà nước với đầy đủ công cụ quản lý được giao, thực hiện việc tôn vinh mà không yêu cầu cá nhân viết báo cáo thành tích thì khi đó mới bảo đảm ý nghĩa biểu dương, nhất là trong bối cảnh những quy định về trung tâm cơ sở dữ liệu bắt đầu được thể chế thì chỉ cần một cái "click chuột" đã có thể cung cấp đầy đủ dữ liệu cá nhân được xác thực, trong đó có khen thưởng, kỷ luật, quá trình công tác… cũng được số hóa thì làm sao có thể có kẽ hở để luồn lách, thăng tiến.
Khi đã xây dựng cơ sở dữ liệu đầy đủ như trên thì trách nhiệm của công tác thẩm định trở nên khoa học hơn. Chỉ có như vậy mới có thể đóng góp thay đổi mọi mặt đời sống xã hội, trong đó có thi đua, khen thưởng nhằm làm cho công tác này trở nên thực chất, ý nghĩa, tránh “lọt lưới”những trường hợp như đã nêu.
ĐB đoàn Bình Dương nhấn mạnh, dự luật này cùng với hệ thống cơ sở dữ liệu phải kích hoạt cho được cơ chế phòng vệ trước thói quen hiếu danh và lan tỏa khí chất “hữu xạ tự nhiên hương, hà tất phải tô vẽ”.
Ông nhìn nhận, thi đua với chính mình mới là quan trọng nhất, vì đó cũng là quá trình tự soi rọi lại bản thân về trách nhiệm đối với công việc, tình cảm đối với cộng đồng xã hội.
Cạnh tranh lành mạnh
ĐB K’Nhiễu (Lâm Đồng) cho hay, việc xây dựng chính sách cần cụ thể hóa phù hợp với từng loại khen thưởng, trong đó khen thưởng dựa vào kết quả, hiệu quả mức độ hoàn thành công việc là trọng tâm của dự án luật.
Theo ĐB, thời gian qua đã xảy ra tình trạng cá nhân hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ nhường danh hiệu khen thưởng cho cá nhân trước đã được khen thưởng để đề nghị danh hiệu thi đua khen thưởng cao hơn trong khi thành tích lại không thuyết phục.
Việc này không phù hợp với quy tắc khen thưởng mà dự thảo luật nêu là không tặng thưởng nhiều hình thức cho một một thành tích đạt được khi thành tích đó vẫn được tính là khen thưởng tích lũy.
Để khắc phục tình trạng hình thức, không thực chất trong thi đua khen thưởng, ông K’Nhiễu đề nghị luật cần minh định rõ các chính sách phù hợp với hình thức khen thưởng.
Cũng theo ông, một trong những bất cập hiện nay là thi đua có chuyện cào bằng, thậm chí nhường nhau để phân bổ danh hiệu nhằm có quyền lợi. Vì vậy, hình thức khen thưởng phải tương xứng với thành tích, công trạng…, cần bổ sung yếu tố cạnh tranh lành mạnh, bởi thi đua phải có sự cạnh tranh, phân hóa rõ ràng.
Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà. Ảnh: Quốc hội
Phát biểu giải trình một số vấn đề ĐBQH đặt ra, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà nhấn mạnh, sửa Luật Thi đua khen thưởng lần này đảm bảo diện bao phủ rất rộng, toàn diện, hợp lý, công bằng, khoa học, thực tiễn và tạo động lực mới.
Đặc biệt là quán triệt hướng về cơ sở, khu vực ngoài Nhà nước, người trực tiếp lao động, học tập, nghiên cứu trên quan điểm thành tích đến đâu khen thưởng đến đó, khắc phục tình trạng dồn, tích lũy thành tích hay tính hình thức. Nguyên tắc này được thiết kế nhất quán, xuyên suốt và chiếm 3/4 các hình thức khen thưởng.
Ban soạn thảo sẽ tiếp tục rà soát, bổ sung để đảm bảo quán triệt nguyên tắc này rõ hơn trước khi trình Quốc hội xem xét thông qua.
