Tổng Bí thư Tô Lâm thăm Singapore: Giới chuyên gia xôn xao hiến kế thúc đẩy hợp tác khoa học-công nghệ, nắm bắt 'chìa khóa vàng' phát triển

Đại sứ Việt Nam tại Singapore Trần Phước Anh phát biểu tại Diễn đàn kết nối sáng tạo Việt Nam-Singapore ngày 21/2. (Nguồn: TTXVN)

Trước thềm chuyến thăm của Tổng Bí thư Tô Lâm tới Singapore, các chuyên gia, học giả tại địa bàn sôi nổi “hiến kế” để thúc đẩy hợp tác khoa học công nghệ & đổi mới, sáng tạo, chuyển đổi số quốc gia giữa hai nước, đưa khoa học công nghệ trở thành động lực phát triển mới để mở ra kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Nội dung nổi bật trong hợp tác

Chia sẻ với báo chí, Đại sứ Việt Nam tại Singapore, ông Trần Phước Anh cho rằng: “Chuyến thăm sắp tới của Tổng Bí thư Tô Lâm có ý nghĩa hết sức quan trọng và đánh dấu một bước tiến mới trong quan hệ song phương giữa Việt Nam và Singapore".

Hai nước cũng sẽ tập trung vào các lĩnh vực mang ý nghĩa chiến lược như chuyển đổi số, năng lượng sạch, hợp tác công nghệ và đổi mới sáng tạo, trung tâm tài chính.

Trong bối cảnh Việt Nam đang đẩy mạnh chính sách về khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo theo tinh thần Nghị quyết 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị, ông Trần Phước Anh cũng chia sẻ thêm về các lĩnh vực cụ thể, tiềm năng trong hợp tác song phương như trí tuệ nhân tạo (AI), công nghệ bán dẫn, về trung tâm tài chính.

Đại sứ Trần Phước Anh nhấn mạnh: “Đó là những lĩnh vực mà Việt Nam đang rất cần” cũng như có thể học tập kinh nghiệm và thúc đẩy đầu tư của Singapore.

Trong khi đó, phát biểu tại một hội thảo trực tuyến do Viện Nghiên cứu Đông Nam Á (ISEAS–Yusof Ishak) tổ chức, Đại sứ Singapore tại Việt Nam Jaya Ratnam cho rằng việc nâng cấp quan hệ song phương lên tầm cao mới sẽ có thêm ý nghĩa với quan hệ song phương, đánh dấu một năm đặc biệt với Việt Nam và Singapore.

Việt Nam và Singapore đã tiến nhanh và tiến xa trong quan hệ hợp tác, tuy nhiên còn nhiều dư địa để hai nước khai phá các cơ hội mới, khai thác sâu sắc hơn các lĩnh vực sẵn có sau khi nâng cấp quan hệ ngoại giao song phương lên mức cao nhất - Đối tác chiến lược toàn diện.

Hai bên có nhiều cơ hội hợp tác đa dạng các lĩnh vực khi nâng cấp quan hệ. Ông Jaya Ratnam kêu gọi để việc nâng cấp quan hệ thêm thực chất, mở ra định hướng cho thập kỷ tiếp theo, hai nước cần mở rộng quan hệ đối tác sang các lĩnh vực mới, tập trung vào năng lượng tái tạo, bền vững, cơ sở hạ tầng, thực phẩm, nền kinh tế số và đổi mới, kết nối.

Theo Quan hệ Đối tác Xanh-Số, được khởi xướng vào năm 2023, hai nước đã dành 2 năm qua để thực thi nhiều sáng kiến cụ thể.

Phó Giáo sư Phạm Quang Cường, chuyên gia người Việt tại Singapore chia sẻ về tiềm năng hợp tác công nghệ Việt Nam-Singapore. (Nguồn: TTXVN)

Việt Nam có lợi thế để phát triển AI

Trên thế giới, xu hướng ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong sản xuất đang được quan tâm nhằm nâng cao hiệu suất, hiệu quả công nghiệp và sức cạnh tranh của nền kinh tế.

Theo Phó Giáo sư Phạm Quang Cường – chuyên gia tại Singapore, quốc đảo này tuy nhỏ bé nhưng sở hữu ngành công nghiệp phát triển, đóng góp khoảng 20% GDP. Chính phủ Singapore cũng đầu tư bài bản với các kế hoạch 5 năm nhằm thúc đẩy sản xuất công nghiệp.

Tại Việt Nam, Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định khoa học công nghệ là lực lượng sản xuất mới, đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong việc giúp đất nước vượt qua bẫy thu nhập trung bình, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững và thịnh vượng.

Phó Giáo sư Phạm Quang Cường cho rằng, để đạt được sự phát triển bền vững, Việt Nam cần xây dựng ngành sản xuất mạnh, ứng dụng sâu công nghệ cao, đặc biệt là AI trong công nghiệp. Ông nhấn mạnh: "Muốn đất nước giàu mạnh, phải tập trung vào sản xuất và sở hữu công nghệ sản xuất. Điều này đòi hỏi nỗ lực tự chủ và phát triển công nghệ trong nước."

Là nhà sáng lập Công ty Eureka Robotics tại Singapore, ông chia sẻ mục tiêu của mình là phát triển các công nghệ lõi về Robotics và AI, giúp Việt Nam vươn lên dẫn đầu trong lĩnh vực sản xuất. Tuy nhiên, theo ông, ứng dụng AI và tự động hóa vào sản xuất không thể diễn ra nhanh chóng hay theo lối "đi tắt", mà cần từng bước phát triển bài bản, đòi hỏi sự kiên trì.

Việt Nam có nhiều lợi thế để bắt kịp xu hướng AI toàn cầu, đặc biệt là lực lượng trẻ tài năng, đội ngũ kỹ sư phần mềm trình độ cao với chi phí cạnh tranh. Ông Phạm Quang Cường cho rằng, thay vì cần nguồn vốn lớn, Việt Nam có thể tận dụng nhân lực chất lượng để phát triển sản phẩm đột phá, tạo lợi thế cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Bên cạnh đó, Việt Nam có thể triển khai các chính sách hỗ trợ như phát triển công ty khởi nghiệp tập trung vào công nghệ lõi trong sản xuất, tạo môi trường cho nhân tài AI và công nghệ phần mềm phát huy tiềm năng. Đồng thời, cần đầu tư vào doanh nghiệp truyền thống và startup để tạo đột phá, vì nhân lực chất lượng cao chỉ thực sự phát huy khi có hệ sinh thái doanh nghiệp phù hợp.

Chính phủ cũng có thể nghiên cứu các quỹ đầu tư để thúc đẩy phát triển nhanh hơn, tăng sức cạnh tranh với các công ty hàng đầu thế giới. "Singapore đã triển khai nhiều chương trình hỗ trợ khởi nghiệp công nghệ, đây cũng là kinh nghiệm mà Việt Nam có thể tham khảo", ông Phạm Quang Cường cho biết.

Singapore thường được công nhận về sự sẵn sàng về kết nối và chuyển đổi công nghệ. (Nguồn: AFP)

Công cụ tháo gỡ "điểm nghẽn"

Việt Nam đang thực hiện một cuộc cải cách mạnh mẽ nhằm tinh gọn tổ chức bộ máy, được xem là quyết liệt nhất trong nhiều thập kỷ. Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh rằng cải cách hành chính phải "thực chất", đặt lợi ích người dân làm trung tâm, hướng tới mục tiêu nâng cao đời sống.

Trong khi đó, nhiều quốc gia, bao gồm Singapore, đang đẩy nhanh ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong quản trị. Singapore đã triển khai các nền tảng hỗ trợ tới 40 thủ tục hành chính, giúp người dân tiếp cận dịch vụ thuận tiện hơn. Ngoài ra, chính phủ nước này còn phát triển các “trợ lý ảo” tích hợp AI để hỗ trợ nhân viên hành chính, tăng hiệu quả làm việc và rút ngắn thời gian xử lý thủ tục.

Việt Nam cũng xác định rõ những "điểm nghẽn" hành chính đang cản trở sự phát triển, từ đó đặt ra nhu cầu cấp bách phải cải cách và tinh giản bộ máy. Theo Giáo sư Vũ Minh Khương (Trường Chính sách công Lý Quang Diệu), AI có thể tạo ra những mô hình quản trị mới, giúp thay đổi quy trình cũ theo hướng “giảm quản lý, tăng quản trị”. Ông nhận định, nếu hợp tác hiệu quả với Singapore, Việt Nam có thể đẩy nhanh quá trình hiện đại hóa bộ máy hành chính.

Để hiện thực hóa mục tiêu này, Giáo sư Vũ Minh Khương đề xuất thành lập các nhóm đặc trách về quan hệ Việt Nam-Singapore nhằm thúc đẩy cải cách hành chính, xây dựng trung tâm dữ liệu và tìm kiếm đối tác công nghệ.

Với quyết tâm chính trị cùng chính sách khoa học công nghệ vừa được thông qua, Việt Nam có tiềm năng tiến nhanh và xa trên con đường phát triển, hướng tới một nền hành chính hiện đại, hiệu quả và phục vụ người dân tốt hơn.

Vân Khương