Tổng đạo diễn show 'Văn ca từ tâm' táo bạo biến sân khấu chầu văn thành thánh đường giao hưởng

Trong đêm nhạc chầu văn của nghệ sĩ Hoài Thanh được diễn ra tại sân khấu của Trung tâm nghệ thuật tỉnh Hà Nam vào tối 3.10 đã một lần nữa làm sống dậy toàn bộ các nghi thức được tôn vinh trong đạo mẫu. Nếu như khán giả luôn tâm niệm rằng đêm nhạc chầu văn thông thường sẽ phải đầo sâu vào các thánh tích, các nghi lễ của giá hầu thì ở liveshow của Hoài Thanh trong đêm diễn "Văn ca từ tâm" khán giả đã được thỏa mãn trong các làn điệu hát văn được tái hiện một cách sinh động cùng các màn diễn xướng tinh tế.

Từng tiết mục của nghệ sĩ Hoài Thanh biểu diễn như: Quan đệ ngũ, Chầu bé Bắc Lệ, Quan Hoàng Mười hay Cô bé thượng ngàn... được kể một cách xâu chuỗi cùng với phần âm nhạc mới lạ đã tạo ra một Hoài Thanh chầu văn cùng với sân khấu không thể lẫn lộn.

Điều đáng chú ý nhất chính là người Tổng đạo diễn Trần Vĩnh Thụy - linh hồn của sân khấu đã sắp xếp từng tiết mục đúng theo nghi lễ hầu thánh của các thanh đồng mà không làm mất đi giá trị đích thực của đêm diễn. Với mỗi một loại hình là một tinh hoa nghệ thuật, mang yếu tố thời đại, thế hệ sau tiếp nối những giá trị tinh hoa của thế hệ trước và đưa những yếu tố phù hợp của thời đại đó để văn hóa, nghệ thuật mãi trường tồn.

Nếu nhắc tới người Tổng đạo diễn Trần Vĩnh Thụy là linh hồn của đêm nhạc thì việc biến sân khấu chầu văn thành thánh đường giao hưởng đã thật sự trở nên sống động. Qua các tiết mục mà Hoài Thanh biểu diễn, tổng đạo diễn Trần Vĩnh Thụy đã cách điệu sân khấu, tiếp biến các nền văn hóa âm nhạc thành một giàn nhạc giao hưởng đầy lý thú. Khi Hoài Thanh lần đầu đưa chầu văn lên sân khấu liveshow thì người đạo diễn này đã có màn tiếp biến văn hóa một cách độc đáo, đưa toàn bộ phần âm nhạc trở nên sống động qua từng bài hát múa bổ trợ. Anh đã biến toàn bộ sân khấu chầu văn, hầu đồng thành buổi biểu diễn của các thanh âm như bộ gõ, thanh âm... trở thành giàn nhạc giao hưởng trong chầu văn. Đây chính là cái tài tình của người nghệ sĩ. Đưa một sân khấu huyền bí, đầy tính tâm linh trở thành nơi biểu diễn nghệ thuật đầy mới mẻ. Có lẽ - đây cũng là một phần thu hút nhất trong đêm diễn của Hoài Thanh khiến khán giả ngồi đến những phút cuối cùng để thăng hoa cùng các nghệ sĩ.

Chia sẻ với phóng viên về cách bài trí sân khấu cũng như cách biến một đêm nhạc chầu văn thành một đêm nhạc nghệ thuật như một giàn nhạc giao hưởng đầy sang trọng nhưng cũng hết sức lý thú, Tổng đạo diễn Trần Vĩnh Thụy cho biết bản thân anh là một người yêu mến nền âm nhạc dân tộc, tuy nhiên để đưa một đêm nhạc chầu văn lên sân khấu mà không bị nhàm chán, không bị "đóng đinh" bởi ý nghĩ thông thường thì khán giả sẽ rất mau chán. "Điều quan trọng nhất chúng tôi đã "chế biến" những ca khúc, giai điệu của chầu văn thành một tiết mục âm nhạc mà ở đó khán giả sẽ được thưởng thức những âm thanh mới mẻ, những phần biên đạo đầy màu sắc chứ không nhuốm màu ma mị như trong những giá chầu chúng ta vẫn thấy ở các đền, chùa. Khi đưa chầu văn lên sân khấu đã giải xong một bài toán, nhưng bài toán khó nhất là làm sao biến sân khấu chầu văn thành một thánh đường mà ở đó, người nhạc trưởng là trung tâm để các nghệ sĩ hát, múa hay giàn nhạc trở thành những điểm mấu chốt không thể thiếu. Chúng tôi là một thể thống nhất và ở Vĩnh Thụy thì luôn cho rằng phải tạo nên những cái khác biệt trên sân khấu mới tạo nên sự khác biệt của người làm nghề".

Bên cạnh đấy, Tổng đạo diễn Trần Vĩnh Thụy cũng cho biết bản thân anh luôn suy nghĩ chầu văn hay hình thức hầu đồng trên sân khấu bên cạnh mặt tích cực là giúp giới thiệu những nét đẹp văn hóa trong tín ngưỡng thờ đạo Mẫu, cũng gây ra những ý kiến lo lắng khi cho rằng nghi lễ này sẽ phần nào làm mất đi tính trang nghiêm và chỉ nên có ở những nơi tôn nghiêm như đền, phủ. Ngoài ra, nếu biểu diễn không đúng, trình thức không chính xác, sẽ khiến khán giả hiểu sai về nghi lễ. Chính vì thế trong đêm nhạc của nghệ sĩ Hoài Thanh, người thuyền trưởng tài ba này đã đưa những giá chầu mang tính trình diễn để giới thiệu một hình thái tâm linh của Việt Nam chứ không mang tính chất truyền bá.

Ánh Ngọc