Tổng đạo diễn Vạn Nguyễn tiếp tục tôn vinh di sản Thăng Long với 'Oai Trấn Tây Thành'

Cảnh trong vở “Oai Trấn Tây Thành”.

“Oai Trấn Tây Thành” do đạo diễn Vạn Nguyễn thực hiện, diễn ra tại rạp Đại Nam (89 Phố Huế, Hà Nội), mang đến một trải nghiệm sâu sắc và mới mẻ, khi lần đầu tiên một vở diễn sân khấu về chủ đề di sản Thăng Long được dẫn dắt xuyên suốt bằng chất liệu xẩm - không chỉ ở phần ca từ, mà còn trong nhịp điệu dẫn chuyện và cấu trúc trình diễn.

“Oai Trấn Tây Thành” tái hiện hình tượng Đức Thánh Linh Lang Đại Vương - vị Thánh được thờ phụng tại Đền Voi Phục (Thủ Lệ), một trong những điểm linh thiêng quan trọng của vùng Thăng Long xưa.

Tác phẩm có sự tham gia của nhiều nghệ sĩ hàng đầu của dòng nghệ thuật dân gian và dân gian đương đại. Một trong các điểm nhấn là màn kết hợp của Nghệ sĩ Nhân dân Hoàng Anh Tú cùng nghệ sĩ Thái Phương biểu diễn xẩm theo lối đối đáp cha - con đầy hòa quyện và xúc cảm.

Đây cũng là một trong những khoảnh khắc gây ấn tượng mạnh với người xem: vừa chứa đựng tinh thần truyền đời của di sản, vừa đem đến hình ảnh đẹp về sự tiếp nối thế hệ trong nghệ thuật truyền thống Việt.

Phần âm nhạc của chương trình do Giám đốc âm nhạc, nhạc sĩ, Nghệ sĩ Ưu tú Thành Nam phối hợp cùng Nghệ sĩ Ưu tú Quang Hưng dẫn dắt, cùng phần chỉ huy dàn nhạc của Nghệ sĩ Ưu tú Ngọc Anh.

Các nhạc sĩ đã hết sức thành công trong việc kiến tạo âm nhạc đương đại giàu chiều sâu, tạo ra những lớp âm thanh sắc sảo và đầy tinh tế, mang đến không khí truyền thống đặc trưng, giữ lại tinh thần bản địa của hát xẩm, ngâm thơ cổ và âm sắc của nhạc cụ dân tộc.

Nhạc sĩ Thành Nam thể hiện vai trò nổi bật với kết hợp của hai yếu tố: “đương đại-truyền thống”, “sắc bén-thâm trầm” đã giúp phần nhạc của vở diễn trở thành một bệ đỡ giàu sức ảnh hưởng cho toàn bộ tác phẩm.

Điểm đặc biệt nổi bật của vở diễn là chất liệu xẩm được sử dụng như một “sợi chỉ đỏ” xuyên suốt từ đầu tới cuối, đề bài đầy thử thách này của Tổng đạo diễn Vạn Nguyễn (Nguyễn Huy Quang) đã được nhạc sĩ Nghệ sĩ Ưu tú Thành Nam phát triển hết sức thành công.

Với ý đồ xây dựng một phương pháp tiếp cận rất mới dựa trên bản sắc, trong “Oai Trấn Tây Thành”, xẩm phải được nâng lên thành ngôn ngữ sân khấu chủ đạo, được dùng để kể chuyện, truyền tải tâm thức dân gian và xây dựng mạch diễn giải… Nhạc sĩ Thành Nam hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ khi xuyên suốt tác phẩm, nhịp xẩm không chỉ giữ vai trò dẫn dắt tiết mục mà còn làm giàu cảm xúc, kết nối không khí âm nhạc trong toàn bộ vở diễn.

Vở diễn mang đến một góc tiếp cận mới đối với nghệ thuật di sản: thay vì đơn thuần tái hiện, tác phẩm “sống lại” trong tinh thần đối thoại giữa quá khứ và hiện tại. Xẩm - vốn là nghệ thuật kể chuyện của dân gian lại được nâng lên thành phương tiện chuyển tải biểu tượng lịch sử, không chỉ hát để kể, mà hát để gợi, để chạm vào chiều sâu văn hóa của người xem.

Về mặt dàn dựng, tác phẩm sử dụng tiết chế hiệu ứng kỹ thuật sân khấu, chú trọng không gian chiều sâu, dành ưu tiên cho dàn nhạc trình diễn, cho nghệ thuật xẩm, múa và sự tinh tế trong ánh sáng - yếu tố khiến khán giả cảm thấy gần gũi thân thuộc. Sự hài hòa trong mỹ thuật sân khấu đem lại không gian tĩnh để âm nhạc và diễn xuất lên tiếng. Tác phẩm đã xuất sắc kết hợp tính truyền thống của các loại hình nghệ thuật và tính đương đại trong hơi thở sân khấu.

Tổng đạo diễn Vạn Nguyễn (Thạc sĩ Nguyễn Huy Quang) vốn là một nghệ sĩ đã có hành trình nhiều năm đặc biệt gắn bó với sân khấu di sản Việt Nam và các tác phẩm về văn hóa Thăng Long-Hà Nội. Với “Oai Trấn Tây Thành”, anh tiếp tục cho thấy sự kiên định với con đường sáng tạo: trân trọng bản sắc truyền thống, đồng thời khám phá những phương thức thể hiện mới để di sản không chỉ được lưu giữ mà còn được sống tiếp trong hiện tại.

HÀ THANH