Tổng điều tra dân số Hà Nội: Cơ sở đánh giá chiến lược, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội

Huy động 12.465 điều tra viên

Để chuẩn bị và thực hiện tổng điều tra năm 2019, công tác chỉ đạo, phối hợp trong tổng điều tra đã được khẩn trương thực hiện. TP đã thành lập Ban Chỉ đạo (BCĐ) trong tháng 9/2018.

Phó Chủ tịch UBND TP Ngô Văn Quý phát biểu tại hội nghị

Ngay sau khi thành lập BCĐ các cấp, BCĐ Tổng điều tra TP đã ban hành Kế hoạch số 194/KH-BCĐTP ngày 15/10/2018 về Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019 trên địa bàn TP; Thông báo số 1042/TB-CĐTP ngày 23/10/25018 về việc phân công trách nhiệm và công tác phối hợp của các Sở, ban, ngành, UBND các quận, huyện, thị xã và thành viên BCĐ TP. Đồng thời Chủ tịch UBND TP Hà Nội đã ban hành Chỉ thị số 11/CT-UBND ngày 21/11/2018 về việc tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo cuộc Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019 trên địa bàn TP.

Công tác thu thập thông tin tại địa bàn đã được thực hiện đồng loạt trên toàn TP, từ ngày 1/4 đến hết ngày 25/4/2019. Ngoài ra, để tiếp nhận và xử lý các trường hợp phản ánh của nhân dân về việc điều tra sót, công tác thu thập thông tin bổ sung những đối tượng này được thực hiện từ ngày 26/4 đến hết ngày 2/5/2019.

Lễ ra quân Tổng điều tra đã được thực hiện đồng loạt trên các xã, phường, thị trấn trong toàn TP vào lúc 7h30 ngày 1/4/2019 với sự tham gia chỉ đạo của BCĐ, đại diện cấp ủy, chính quyền các cấp, giám sát viên, tổ trưởng và điều tra viên (ĐTV).

Toàn TP tuyển chọn 12.465 ĐTV (bao gồm cả ĐTV chính thức, dự phòng và ĐTV được tập huấn bổ sung), các ĐTV được trưng tập chủ yếu là lực lượng trẻ, sinh viên và giáo viên hợp đồng các trường đại học, cao đẳng, đoàn thanh niên và một số ít là lực lượng trưởng thôn, xóm, mặt trận tổ quốc...

Ban Chỉ đạo TP đã yêu cầu BCĐ các cấp thực hiện tổng điều tra qua hình thức điều tra bằng phiếu điện tử trên thiết bị di động (CAPI) và điều tra bằng phiếu trực tuyến sử dụng internet (webform) ở 100% địa bàn. Không sử dụng phiếu giấy để thu thập thông tin.

Nhìn chung, quá trình tổ chức thu thập thông tin tại địa bàn diễn ra thuận lợi, đảm bảo chất lượng và tiến độ quy định nhờ sự ủng hộ và vào cuộc của hệ thống chính trị. Tuy vậy, theo Cục trưởng Cục Thống kê Hà Nội, trong quá trình thu thập thông tin tại địa bàn đã nảy sinh một số vấn đề khó khăn cho công tác thu thập thông tin.

Hà Nội là địa phương lớn thứ 2 trên cả nước, với đặc thù là dân cư đông đúc, số lượng hộ sống tại các khu chung cư, trong đó có chung cư cao cấp khá nhiều; bên cạnh đó người dân thành phố khá đa dạng, nhiều lao động vãng lai; một bộ phận lớn người dân đi làm trong giờ hành chính nên khó tiếp cận… Tuy vậy, nhờ ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin trong Tổng điều tra nên so với Tổng điều tra năm 2009, số liệu Tổng điều tra năm 2019 đã được kiểm tra và hoàn thiện sớm hơn một năm.

TP Hà Nội là một trong những đơn vị đầu tiên trên cả nước công bố số liệu sơ bộ, đồng thời biên soạn 2 cuốn sách về Tổng điều tra: Tổ chức thực hiện và Kết quả sơ bộ; Một số chỉ tiêu chủ yếu Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019.

Ông Nguyễn Bích Lâm - Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê, Phó trưởng ban chỉ đạo Tổng điều tra Trung ương cho hay, kết quả thực hiện cuộc Tổng điều tra của Hà Nội, đảm bảo chính xác, đầy đủ và đạt đúng tiến độ đề ra. Thực hiện hiệu quả công tác tuyên truyền để các hộ dân cư hiểu được mục đích, ý nghĩa của cuộc Tổng điều tra, từ đó phối hợp với điều tra viên cung cấp thông tin xác thực; thực hiện hiệu quả công tác chỉ đạo, phối hợp giữa BCĐ các cấp; điều tra viên thống kê đã được tuyển chọn, đào tạo đảm bảo chất lượng; BCĐ TP Hà Nội đã nhanh nhạy, kịp thời, hiệu quả trong xử lý các tình huống…

Cung cấp thông tin toàn diện về tình hình dân số, lao động, việc làm

Theo kết quả sơ bộ tổng điều tra, tổng số dân của TP Hà Nội tại thời điểm 0h ngày 1/4/2019 là 8.053.663 người, trong đó dân số nam chiếm 49,6%; dân số nữ chiếm 50,4%. Với kết quả này, Hà Nội là TP đông dân thứ 2 của cả nước chỉ sau TP Hồ Chí Minh (8.993.082 người).

Kết quả điều tra cũng xác nhận, sau hơn 10 năm, kể từ năm 2009 đến nay: Quy mô dân số Hà Nội tăng thêm 1.661.754 người, tỷ lệ tăng dân số bình quân là 2,22%/năm, so với giai đoạn trước tỷ lệ tăng dân số bình quân tăng khá nhanh, giai đoạn 1999 - 2009 tỷ lệ tăng dân số bình quân là 2,09%, tăng hơn 0,13%, đây là một thách thức lớn đối với các cấp chính quyền TP.

Thay mặt lãnh đạo TP, Phó Chủ tịch Ngô Văn Quý trao bằng khen cho tập thể, cá nhân đạt thành tích trong công tác Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019 trên địa bàn TP

Trình độ dân trí đã được cải thiện rõ rệt, tỷ lệ dân số từ 15 tuổi trở lên biết đọc, biết viết tăng mạnh, đứng đầu cả nước đạt 99,2%. Hầu hết trẻ em trong độ tuổi đi học phổ thông đều được đến trường, tỷ lệ trẻ em ngoài nhà trường giảm mạnh trong vòng thập kỷ qua, TP đã rất thành công trong lĩnh vực giáo dục trong nhiều năm qua.

Điều kiện nhà ở của các hộ dân cư đã được cải thiện rõ rệt, đặc biệt ở khu vực thành thị, hầu hết các hộ dân cư đều có nhà ở và chủ yếu sống trong các loại nhà kiên cố và bán kiên cố; diện tích nhà ở bình quân đầu người đạt 26,1m2/người và tăng lên đáng kể, sát với mục tiêu Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 do Thủ tướng Chính phủ ban hành theo Quyết định số 2127/QĐ-TTg ngày 30/11/2011.

Kinh tế - xã hội của Thủ đô có nhiều thay đổi, nền kinh tế tiếp tục duy trì mức tăng trưởng khá; năm 2018, quy mô tổng sản phẩm trên địa bàn Hà Nội (GRDP) theo giá hiện hành đạt 920.272 tỷ đồng; bình quân đầu người đạt 117 triệu đồng, tương đương 5.134 USD, tăng gấp gần hai lần so với năm 2009.

Tăng trưởng kinh tế giúp cải thiện về việc làm, tăng mức sống dân cư, đồng thời cũng đòi hỏi nhiều nỗ lực hơn trong giải quyết các vấn đề về đô thị hóa, di cư tới các khu đô thị và khu công nghiệp, nhà ở, việc làm bền vững, bảo vệ môi trường,…

Theo Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Ngô Văn Quý, công tác thống kê luôn được Nhà nước coi trọng, được tiến hành đánh giá hàng năm trên tất cả các mặt kinh tế - xã hội, phục vụ công tác quản lý, lãnh đạo, chỉ đạo điều hành của Đảng và Nhà nước. Theo thông lệ, cuộc Tổng điều tra dân số và nhà ở được tiến hành 10 năm 1 lần, triển khai trên phạm vi cả nước; năm 2019 là lần thứ 5 triển khai thực hiện.

So với các cuộc tổng điều tra trước đây, phương án điều tra lần này đã được nâng cao hơn tính khoa học, tính khả thi và đặc biệt, được ưu tiên đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin vào tất cả các khâu công việc, phù hợp với xu hướng phát triển công nghệ 4.0, đáp ứng những yêu cầu cấp thiết đối với xử lý số liệu thống kê nói chung và số liệu thống kê dân số và nhà ở nói riêng.

Phó Chủ tịch UBND TP Ngô Văn Quý cho biết, kết quả tổng điều tra sẽ cung cấp thông tin toàn diện về tình hình dân số, các đặc điểm về nhân khẩu học, tình hình lao động việc làm, điều kiện sống của dân cư,… phục vụ công tác quản lý của các cấp chính quyền, làm cơ sở đánh giá chiến lược, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội trong 10 năm qua và xây dựng chiến lược, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 5 năm, 10 năm tới, cũng như các chính sách an sinh xã hội liên quan đến người dân.

Đối với Hà Nội, cuộc tổng điều tra này còn có ý nghĩa riêng biệt quan trọng; kết quả số liệu điều tra sẽ phản ánh, ghi nhận, đánh dấu một số kết quả sau 10 năm thực hiện Nghị quyết số 15/2008/QH12 ngày 29/5/2008 của Quốc Hội khóa 12 về việc điều chỉnh địa giới hành chính TP Hà Nội.

Thay mặt lãnh đạo TP, Phó Chủ tịch UBND TP Ngô Văn Quý ghi nhận, biểu dương sự cố gắng, tích cực, làm việc nghiêm túc, hiệu quả của các cán bộ, công chức, cộng tác viên đã tham gia cuộc Tổng điều tra.

Trong quá trình tổ chức thực hiện cuộc tổng điều tra, Hà Nội cũng như các địa phương khác đã phát huy tốt các thuận lợi, khắc phục các khó khăn đặc thù và đưa ra nhiều giải pháp kịp thời,sáng tạo, hiệu quả; kết thúc tổng điều tra, TP Hà Nội được Ban chỉ đạo Trung ương đánh giá cao trong chỉ đạo, tổ chức và thực hiện, cụ thể: Xếp hạng thi đua, TP Hà Nội đứng thứ 6 trong 63 tỉnh, TP trong toàn quốc, được đề nghị tặng Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ cho tập thể UBND TP và 2 cá nhân, được đề nghị tặng Bằng khen của Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho 2 tập thể và 8 cá nhân đạt thành tích xuất sắc tiêu biểu; Bên cạnh đó, UBND TP cũng tặng nhiều Bằng khen cho các tập thể và cá nhân đạt thành tích xuất sắc trong công tác Tổng điều tra tại Hội nghị này.

Thay mặt lãnh đạo TP, Phó Chủ tịch UBND TP Ngô Văn Quý trao Bằng khen cho 42 tập thể và 86 cá nhân đạt thành tích trong công tác Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019 trên địa bàn TP Hà Nội.

Trâm Anh