Tổng hợp 7 loại lãng phí trong sản xuất và cách loại bỏ hiệu quả

Bài viết này sẽ trình bày cụ thể về 7 loại lãng phí đó, lý do cần loại bỏ chúng, đồng thời đưa ra các giải pháp và công cụ phần mềm thiết thực để tối ưu hóa quá trình sản xuất.

Các loại lãng phí trong sản xuất là gì?

Trong triết lý Lean Manufacturing, 7 loại lãng phí được phân loại theo mô hình TIM WOODS, phản ánh những vấn đề phổ biến trong các quy trình sản xuất. Trên thực tế, việc nhận diện và kiểm soát các lãng phí này thường được hỗ trợ hiệu quả bởi phần mềm ERP cho ngành sản xuất, nhờ khả năng thu thập và phân tích dữ liệu xuyên suốt toàn bộ hoạt động vận hành. Dưới đây là chi tiết về từng loại lãng phí:

- Vận chuyển: Việc di chuyển không cần thiết giữa các địa điểm mà không mang lại giá trị thực sự.

- Tồn kho: Lưu trữ quá nhiều gây ra chi phí lưu kho cao và nguy cơ hư hỏng.

- Di chuyển: Các hoạt động không cần thiết của con người.

- Chờ đợi: Khi máy móc, công nhân hoặc nguyên liệu chưa sẵn sàng để tiếp tục công việc.

- Sản xuất thừa: Nhiều hơn hoặc sớm hơn so với nhu cầu, dẫn đến tồn kho và tiêu tốn tài nguyên.

- Xử lý thừa: Thực hiện các công đoạn hoặc sử dụng thiết bị phức tạp hơn mức cần thiết để hoàn thành sản phẩm.

- Sản phẩm lỗi: Sản phẩm không đạt tiêu chuẩn chất lượng, gây ra chi phí sửa chữa, phế liệu và ảnh hưởng đến danh tiếng.

Mô hình TIM WOODS là công cụ nhận diện 7 loại lãng phí cốt lõi cần được loại bỏ để đạt được sự tinh gọn trong sản xuất.

Lý do cần loại bỏ lãng phí trong sản xuất

Việc loại bỏ lãng phí không chỉ là một cách để tối ưu hóa hoạt động mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo sự tồn tại của doanh nghiệp giữa môi trường cạnh tranh gay gắt. Dưới đây là những lý do chính:

- Giảm thiểu lãng phí, giúp giải phóng vốn bị mắc kẹt trong hàng tồn kho, từ đó nâng cao tình hình tài chính của doanh nghiệp.

- Giảm thiểu lỗi sản phẩm (Defects) và thời gian chờ đợi (Waiting) góp phần cải thiện trải nghiệm của khách hàng, tạo dựng niềm tin và uy tín cho thương hiệu.

- Doanh nghiệp sẽ phản ứng nhanh nhạy hơn với biến động thị trường, sử dụng nguồn lực hiệu quả hơn và cung cấp sản phẩm nhanh hơn so với đối thủ.

Loại bỏ lãng phí giúp giảm chi phí vận hành và lưu kho, cải thiện dòng tiền và nâng cao chất lượng sản phẩm, từ đó tăng cường lợi thế cạnh tranh của doanh nghiệp.

Hướng dẫn cách loại bỏ từng loại lãng phí trong sản xuất

Dưới đây là các phương pháp và công cụ cụ thể cho từng loại lãng phí:

- Lãng phí do chờ đợi & Lãng phí do di chuyển

Sử dụng hệ thống MES để theo dõi theo thời gian thực và phân bổ công việc hợp lý giữa các công đoạn. Áp dụng nguyên tắc 5S (Sắp xếp, Sạch sẽ, Săn sóc, Sẵn sàng, Kỷ luật) nhằm tổ chức không gian làm việc một cách khoa học.

- Lãng phí do sản xuất thừa & Lãng phí do tồn kho

Áp dụng Hệ thống Kéo (Pull System) thông qua Kanban hoặc tích hợp MES/ERP để sản xuất dựa trên nhu cầu thực tế, tránh dư thừa. Ngoài ra, sử dụng WMS (Warehouse Management System) để quản lý hàng tồn kho hiệu quả, giảm lượng nguyên vật liệu và thành phẩm lưu trữ không cần thiết.

- Lãng phí do vận chuyển

Cải thiện bố trí nhà máy để rút ngắn khoảng cách giữa các công đoạn. Sử dụng TMS cho logistics bên ngoài và các thiết bị tự động như AGVs cho logistics nội bộ nhằm giảm lãng phí vận chuyển.

- Lãng phí do quy trình xử lý thừa

Áp dụng phương pháp Value Stream Mapping (VSM) để đánh giá chuỗi giá trị và nhận diện các bước không mang lại lợi ích. Xây dựng thêm tiêu chuẩn rõ ràng và đào tạo nhân viên để tuân thủ các quy trình tối giản, tránh xử lý thừa.

Áp dụng Poka-Yoke (chống sai lỗi) và sử dụng hệ thống quản lý chất lượng trong MES là giải pháp hiệu quả nhất để loại bỏ lãng phí do sản phẩm lỗi tại nhà máy.

- Lãng phí do sản phẩm lỗi (Defects)

Sử dụng nguyên tắc Poka-Yoke (chống sai lỗi) để ngăn ngừa lỗi ngay từ đầu. Áp dụng mô hình Six Sigma (DMAIC) để nâng cao chất lượng quy trình. Đồng thời, tích hợp Module “Quản lý Chất lượng” trong phần mềm ERP cho doanh nghiệp sản xuất để kiểm soát chất lượng theo thời gian thực, phát hiện và xử lý lỗi kịp thời.

7 loại lãng phí đóng vai trò như một bản đồ định hướng giúp doanh nghiệp nhận diện và giải quyết các vấn đề trong hoạt động sản xuất. Việc tối ưu hóa không chỉ dựa vào sức người mà còn đòi hỏi sự hỗ trợ từ công nghệ.

Doanh nghiệp nên bắt đầu bằng cách đo lường các loại lãng phí thông qua các hệ thống số hóa như MES và ERP, đồng thời áp dụng các công cụ một cách có hệ thống để đạt được kết quả tốt nhất.

P.V