Tổng kiểm tra việc lấn chiếm sông Sài Gòn

Ông Lê Hòa Bình, Giám đốc Sở Xây dựng TP HCM, cho biết mục đích việc kiểm tra các dự án xây dựng dọc hành lang bờ sông Sài Gòn nhằm nắm lại hồ sơ pháp lý của 88 dự án được phê duyệt và 13 dự án đầu tư xây dựng nhà ở. Hiện nay, các dự án đang xây dựng ở nhiều giai đoạn khác nhau. Vì vậy, phải căn cứ vào thời gian ban hành của các loại giấy tờ. "Kế hoạch kiểm tra kết thúc vào 3-1-2020, sau đó sẽ báo cáo cụ thể kết quả cho UBND TP HCM" - ông Bình thông tin.

Quy rõ trách nhiệm

Trả lời câu hỏi có hay không việc tất cả 101 dự án kiểm tra lần này đều lấn sông Sài Gòn, đại diện Sở Quy hoạch và Kiến trúc TP HCM cho rằng về mặt mỹ quan sẽ nhận thấy nhiều công trình xây dựng nằm sát bờ sông Sài Gòn. Có đoạn ở Thảo Điền (quận 2), người dân không được tiếp cận cảnh quan sông nước. Nếu chỉ nhìn và cảm nhận bằng mắt khó có thể nhận diện được công trình có lấn chiếm sông hay không. Cần xem xét hồ sơ pháp lý từng thời điểm cấp phép. Nếu căn cứ theo quy định hiện nay để "hồi tố" xử lý thì không hợp lý.

Phần lớn các công trình nằm dọc bờ sông Sài Gòn trong đợt kiểm tra lần này chủ yếu thuộc khu vực Thảo Điền, quận 2

"Có dự án khi xây dựng nằm cách bờ sông Sài Gòn lên đến 100 m. Tuy nhiên, qua thời gian sạt lở, xói mòn và giờ nằm cận kề mép nước. Hoặc có công trình quy hoạch và cấp phép trước năm 2004 khi các quy định về hành lang bờ sông chưa được ban hành… Vì vậy, cuộc kiểm tra này nhằm mục đích rà soát pháp lý, nếu sai thì sẽ đề xuất xử lý. Đây là đợt kiểm tra có sự tham gia nhiều sở, ngành và chính quyền địa phương. Nếu sai sẽ quy rõ trách nhiệm cụ thể từng người" - vị này phân tích.

Lợi thế lớn nhưng để mất dần

KTS Phạm Văn Phước, Phó Giám đốc Viện Quy hoạch Xây dựng TP HCM, cho biết TP đã đưa ra nhiều quyết định về quản lý hành lang bờ sông Sài Gòn. Theo đó, hành lang an toàn bờ sông là từ 30-50 m. Tuy nhiên, thực tế các dự án đã triển khai trước năm 2004 có hành lang an toàn bờ sông không đồng đều, từ 20 đến 50 m. Hiện nay, bờ sông thiếu không gian công cộng phục vụ lợi ích cộng đồng. Một số đoạn bờ sông được xây dựng đúng quy hoạch, mang lại hiệu quả về mặt cảnh quan nhưng vẫn còn nhiều đoạn cảnh quan bị phá vỡ do tình trạng lấn chiếm, xây dựng trái phép, cản trở dòng chảy, môi trường cũng bị ảnh hưởng.

Theo ông Phước, sông Sài Gòn đoạn chảy qua các quận 2, 12, Thủ Đức bị lấn chiếm nhiều nhất. Tình trạng sạt lở bờ sông một số nơi vẫn xảy ra, thường xuyên nhất là khu vực bán đảo Thanh Đa. Dù một số dự án đê bao sông Sài Gòn đã được xây dựng nhưng nhiều khu vực ngập lụt khi có triều cường.

Dẫn chứng việc Hàn Quốc đã cho khơi thông, chỉnh trang dòng suối Cheonggye ở thủ đô Seoul, thu hút khoảng 500.000 lượt khách mỗi tuần, ông Phước cho rằng TP HCM có thể học hỏi kinh nghiệm này. "Sông Sài Gòn kéo dài và diện tích mặt nước rộng. Tiềm năng phát triển của sông Sài Gòn rất lớn, song hiện nay chỉ mới đưa ra tiêu chí nhằm bảo vệ mà chưa có hướng khai thác phát triển, tận dụng tối đa lợi thế hai bên bờ sông" - ông Phước nhận định.

Báo Người Lao Động từng báo động

90% trong tổng số 101 dự án dọc bờ sông Sài Gòn đang được kiểm tra là những công trình Báo Người Lao Động phản ánh qua loạt bài "Rắp tâm lấn chiếm bờ sông Sài Gòn" (khởi đăng từ ngày 23-4). Trong đó, gần 80 dự án đã vi phạm Quyết định 22/2017 về việc triển khai dự án phải cách bờ sông từ 30-50 m. Trong đó, Công ty Liên doanh ven sông Sài Gòn có 13 lô đất chỉ cách bờ sông dưới 10 m.

Theo thống kê của Sở Giao thông Vận tải TP HCM, năm 2010, có 26 trường hợp lấn chiếm sông, kênh, rạch. Đến năm 2016, con số này lên đến 276 trường hợp. Tuy nhiên, từ đầu năm 2019 đến nay, toàn TP chỉ có 69 trường hợp lấn chiếm bờ sông, kênh, rạch.

Bài và ảnh: Lê Phong