Tổng thống Biden rút tranh cử: Người thay thế được chọn ra sao?

Ngày 21-7, Tổng thống Mỹ Joe Biden thông báo rút khỏi đường đua tranh cử tổng thống Mỹ năm 2024, động thái khá bất ngờ khi trước đó không lâu ông vẫn tuyên bố sẽ tiếp tục tranh cử, trong bối cảnh ngày càng có nhiều lời kêu gọi ông từ bỏ.

Khác biệt phản ứng Cộng hòa, Dân chủ

Theo đài CNN, Tổng thống Biden ngày 21-7 đăng một bài viết trên nền tảng X (trước đây là twitter) thông báo rút khỏi cuộc đua vào Nhà Trắng năm nay.

“Được phục vụ với tư cách là tổng thống của các bạn là vinh dự lớn nhất trong cuộc đời tôi. Mặc dù tôi muốn tái tranh cử nhưng tôi tin rằng việc tôi từ bỏ là vì lợi ích tốt nhất của đất nước. Tôi sẽ tập trung hoàn thành nhiệm vụ của mình trong thời gian còn lại của nhiệm kỳ" - ông Biden viết.

Theo đó, ông Biden ủng hộ Phó Tổng thống Kamala Harris trở thành ứng viên đảng Dân chủ tham gia đường đua Nhà Trắng năm nay.

Tổng thống Mỹ Joe Biden. Ảnh: GETTY IMAGES

Ngay sau đó, bà Harris lên tiếng cảm ơn ông Biden vì “sự lãnh đạo phi thường của ông trên cương vị tổng thống Mỹ và vì hàng thập niên phục vụ đất nước chúng ta”. Bà Harris nhấn mạnh “rất vinh dự khi nhận được sự tán thành của Tổng thống và mong muốn giành được tấm vé đại diện đảng”. “Tôi sẽ làm mọi thứ trong khả năng của mình để đoàn kết đảng Dân chủ và đoàn kết đất nước chúng ta để đánh bại cựu Tổng thống Donald Trump” - bà Harris tuyên bố.

Quyết định của ông Biden nhận được phản ứng hoan nghênh và khen ngợi từ đảng Dân chủ. Lãnh đạo phe đa số Dân chủ tại Thượng viện Chuck Schumer ca ngợi Tổng thống Biden vì đã đặt “đảng Dân chủ và tương lai của chúng ta lên hàng đầu”, theo CNN.

“Ông Biden không chỉ là một tổng thống vĩ đại mà còn là một con người thực sự tuyệt vời. Tất nhiên, quyết định của ông ấy không hề dễ dàng, nhưng ông ấy một lần nữa đặt đất nước, đảng Dân chủ và tương lai của chúng ta lên hàng đầu” - ông Schumer nói.

"Tổng thống Biden là một trong những nhà lãnh đạo thành đạt và có ảnh hưởng nhất trong lịch sử nước Mỹ. Trong chưa đầy một nhiệm kỳ, ông ấy đã cứu đất nước khỏi đại dịch một thế kỷ mới có một lần, đưa nền kinh tế phục hồi mạnh mẽ từ bờ vực suy thoái” -Lãnh đạo phe thiểu số Dân chủ tại Hạ viện Hakeem Jeffries ca ngợi Tổng thống Biden.

Thượng nghị sĩ Dân chủ Dick Durbin hoan nghênh quyết định của ông Biden rút lui khỏi cuộc đua tổng thống vì “luôn đặt quốc gia lên hàng đầu”. “Bây giờ đảng Dân chủ phải đoàn kết đằng sau một ứng cử viên có thể đánh bại cựu Tổng thống Donald Trump và giữ cho nước Mỹ đi đúng hướng. Tôi sẽ làm mọi thứ trong khả năng của mình để giúp đỡ nỗ lực đó” - ông Durbin nói.

Trái ngược phản ứng tích cực từ phe Dân chủ, phía đảng Cộng hòa kêu gọi ông Biden từ chức tổng thống ngay lập tức.

“Nếu ông Biden không phù hợp để tranh cử tổng thống thì ông ấy cũng không phù hợp để giữ chức tổng thống nữa. Ông ta phải từ chức ngay lập tức” - Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson đăng trên nền tảng X (trước đây là Twitter).

Theo Reuters, với quyết định rút tranh cử, ông Biden trở thành vị tổng thống đương nhiệm đầu tiên rút khỏi chiến dịch tái tranh cử kể từ sau quyết định tương tự của Tổng thống Lyndon B. Johnson vào năm 1968.

“Làm tổng thống là công việc khó khăn nhất trên thế giới và tôi không còn tin tưởng rằng ông Biden có thể thực hiện hiệu quả nhiệm vụ này. Vì lo ngại cho an ninh quốc gia của đất nước chúng ta nên tôi chính thức kêu gọi Tổng thống Biden từ chức” - Thượng nghị sĩ Cộng hòa Steve Daines, Chủ tịch nhóm vận động tranh cử của đảng Cộng hòa tại Thượng viện, cũng kêu gọi ông Biden từ chức.

Phần mình, ông Trump nói với đài CBS News rằng thông báo của Tổng thống Biden gây sốc nhưng lại tốt cho đất nước. Viết trên mạng xã hội Truth Social, ông Trump cũng khẳng định ông Biden “không phù hợp để tranh cử tổng thống và chắc chắn không đủ tư cách để phục vụ (nếu tái đắc cử)”.

Ông Trump cũng chia sẻ với CNN rằng ông sẽ dễ đánh bại bà Harris (nếu thực sự trở thành đại diện đảng Dân chủ) hơn so với ông Biden.

Chưa rõ ai thay thế

Hiện chưa rõ ai sẽ thay thế Tổng thống Biden trở thành ứng viên đảng Dân chủ đấu với đối thủ Donald Trump trên đường đua Nhà Trắng năm nay.

Ứng viên chính thức sẽ được bầu chọn tại Đại hội toàn quốc đảng Dân chủ dự kiến diễn ra từ ngày 19 đến 22-8 tại TP Chicago (bang Illinois).

Đại hội năm nay đảng Dân chủ dự kiến sẽ có khoảng 4.672 đại biểu, gồm 3.933 đại biểu cam kết và 739 siêu đại biểu (gồm các lãnh đạo cấp cao, các quan chức đã được bầu của đảng, các cựu tổng thống, cựu phó tổng thống, nhóm này không bỏ phiếu trong bầu cử sơ bộ).

Trong các cuộc bầu cử sơ bộ, Tổng thống Biden đã nhận được sự ủng hộ của 3.896 đại biểu, chắc suất nhận đề cử từ đảng Dân chủ. Tuy nhiên, việc ông Biden công khai nói ông ủng hộ bà Harris không đồng nghĩa mặc nhiên bà Harris sẽ nhận được đề cử từ đảng Dân chủ. Lý do, các quy tắc hiện tại của đảng Dân chủ không cho phép ông Biden chuyển giao số đại biểu này cho bà Harris.

Như vậy có thể nói không đảm bảo hoàn toàn bà Harris sẽ chắc suất đề cử từ đảng Dân chủ, đồng nghĩa nhiều ứng viên khác cũng có cơ hội cạnh tranh chiếc vé đại diện đảng đấu với ông Trump bên đảng Cộng hòa.

Phó Tổng thống Mỹ Kamala Harris, người được ông Biden ủng hộ trở thành ứng viên đảng Dân chủ tranh cử tổng thống Mỹ năm nay. Ảnh: GETTY IMAGES

Theo tờ The Hill, ngoài Phó Tổng thống Harris, một số cái tên có thể tiếp ngọn đuốc tranh cử từ Tổng thống Biden hiện nay là Thống đốc bang California Gavin Newsom; Thống đốc bang Michigan Gretchen Whitmer; Thống đốc bang Pennsylvania Josh Shapiro; Thống đốc bang Kentucky Andy Beshear; Thống đốc bang Illinois JB Pritzker; cựu Đệ nhất phu nhân Michelle Obama; và Thượng nghị sĩ Dân chủ Joe Manchin.

Quá trình bầu chọn cũng không hề dễ dàng. Các ứng viên sẽ phải thuyết phục các đại biểu bầu chọn cho họ. Nếu muốn đại diện đảng, ứng viên phải giành được sự ủng hộ từ ít nhất 1.968 đại biểu cam kết. Trong trường hợp không ứng viên nào đạt được 1.968 đại biểu ủng hộ, thì nhóm siêu đại biểu sẽ thương lượng với lãnh đạo đảng để tìm ra người đại diện, theo hãng tin Reuters.

Sau khi hoàn tất chọn người đại diện đảng tham gia đường đua Nhà Trắng, đảng Dân chủ sẽ chuyển sang bầu chọn ứng viên phó tổng thống. Sau khi quá trình này hoàn tất thì đảng sẽ chính thức tuyên bố bộ đôi ứng viên Dân chủ tranh cử năm nay.

DƯƠNG KHANG