Tổng thống Kazakhstan: Quân đội được 'bắn mà không báo trước'

Bạo lực bùng phát từ các cuộc biểu tình về việc tăng giá nhiên liệu trên khắp Kazakhstan. Ảnh: Russiart

Theo các nhà chức trách Kazakhstan, luật pháp và trật tự đã được khôi phục ở tất cả các vùng của đất nước vào sáng 7/1. Tuy nhiên, tình hình ở Almaty vẫn rất căng thẳng.

Tại Almaty, quân đội và cảnh sát canh gác sân bay, bắt giữ những cá nhân khả nghi. Quảng trường Cộng hòa của thành phố đã được quân đội kiểm soát và sẽ bắn chỉ thiên nếu ai muốn tiếp cận. Xe bọc thép tuần tra các con phố gần Quảng trường.

Tình hình ở thủ đô Nur-Sultan tương đối ổn định; giao thông trung tâm thành phố tương đối đông đúc, và các phương tiện giao thông công cộng vẫn tiếp tục hoạt động. Theo kênh truyền hình Khabar-24, người dân thủ đô thành lập các đội tuần tra dân sự để hỗ trợ cảnh sát duy trì trật tự công cộng và canh gác các cơ sở quan trọng của nhà nước. Hiện có khoảng vài trăm người trong các cuộc tuần tra này.

Hơn 100 kẻ bạo loạn đã bị bắt giữ ở Atyrau. Theo nhà chức trách, 35 cảnh sát bị thương. Quảng trường trung tâm của thành phố hiện trống không và người dân đã dỡ bỏ những chiếc lều đã được triển khai trước đó tại Quảng trường.

Các trạm kiểm soát đã được triển khai và an ninh của các cơ sở chiến lược đã được tăng cường trong Vùng Atyrau; tuy nhiên, tình hình được cho là nhìn chung ổn định: các khu chợ và phương tiện giao thông công cộng đang hoạt động.

Quân đội kiểm soát con phố ở trung tâm Almaty sau khi bạo lực bùng phát từ các cuộc biểu tình về việc tăng giá nhiên liệu ngày 7/1/2022. Ảnh: AFP

Giờ giới nghiêm đã được kéo dài ở thành phố Taraz, Vùng Jambyl; hiện đang có hiệu lực trong khoảng thời gian từ 19:00 đến 07:00, với mức độ đe dọa màu đỏ được công bố trong phần còn lại của khu vực. Các biện pháp an ninh cũng đã được tăng cường tại Vùng Kyzylorda, mặc dù tình hình ở đó vẫn bình thường, Khabar-24 đưa tin. Thành phố hiện đang tính toán thiệt hại do bạo loạn gây ra.

Tình hình ở các thành phố Taldykorgan - trung tâm hành chính của Vùng Almaty, Semey, Vùng Đông Kazakhstan, Shymkent cũng đang được kiểm soát.

Ít nhất sáu đợt tấn công khủng bố

Hôm thứ Sáu, Tổng thống Kazakhstan cho biết đã có sáu đợt tấn công khủng bố ở Almaty, tổng số kẻ khủng bố khoảng 20.000 người.

Tổng thống Kazakhstan Kassym-Jomart Tokayev.

"Các băng đảng xã hội đen và khủng bố được trung tâm đặc biệt huấn luyện, tổ chức và chỉ huy rất tốt. Một số trong số chúng nói các ngôn ngữ không phải tiếng Kazakhstan. Có ít nhất 6 đợt tấn công của bọn khủng bố tại Almaty, với khoảng 20 nghìn người tham gia", ông viết trên tài khoản Twitter.

Ông nhấn mạnh: “Phân tích tình hình cho thấy Kazakhstan đang phải đối mặt với một hành động xâm lược có vũ trang được chuẩn bị và phối hợp tốt bởi các thủ phạm và các nhóm khủng bố được đào tạo bên ngoài đất nước”.

Theo Tổng thống Kazakhstan, ông đã ra lệnh phát động một chiến dịch chống khủng bố "nhằm loại bỏ mối đe dọa an ninh quốc gia và bảo vệ tính mạng và tài sản của công dân Kazakhstan."

"Kazakhstan sẽ tiếp tục đảm bảo an toàn và bảo vệ các cơ quan đại diện ngoại giao nước ngoài cũng như nhân sự và tài sản của các công ty và nhà đầu tư nước ngoài", ông viết. "Chính sách mở cửa đối với các khoản đầu tư trực tiếp nước ngoài sẽ vẫn là chiến lược cốt lõi của Kazakhstan."

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Kazakhstan Aibek Smadiyarov tuyên bố với TASS hôm thứ Sáu rằng không có tổn hại nào được thực hiện đối với các đại sứ quán nước ngoài trong cuộc bạo động.

Tổng thống Kazakhstan Kassym-Jomart Tokayev cho biết những người gìn giữ hòa bình của Tổ chức Hiệp ước An ninh Tập thể (CSTO), một khối an ninh thời hậu Xô Viết, sẽ ở lại Kazakhstan trong một thời gian ngắn, cho đến khi tình hình đất nước bình thường hóa.

Khu vực đặc biệt quan tâm tình hình ở Kazakhstan

Theo Bộ Quốc phòng Nga, lực lượng gìn giữ hòa bình Tổ chức Hiệp ước An ninh Tập thể (CSTO) đã thực hiện nhiệm vụ bảo vệ các cơ sở mục tiêu quan trọng, bao gồm cả đường băng và cơ sở hạ tầng xã hội.

Một nhóm 70 máy bay Il-76 và An-124 đang vận chuyển lực lượng đến Kazakhstan suốt ngày đêm. Hôm thứ Sáu, Lực lượng Hàng không Vũ trụ Nga đã điều động một đội gìn giữ hòa bình từ Kyrgyzstan, đi kèm với các phương tiện quân sự.

Các nhà chức trách Trung Quốc cũng tuyên bố sẵn sàng hỗ trợ Kazakhstan trong việc duy trì trật tự công cộng. Theo Bộ Ngoại giao Trung Quốc, Bắc Kinh sẵn sàng "tiếp tục hợp tác chặt chẽ" với Kazakhstan để cùng nhau "duy trì hòa bình ở các khu vực biên giới".

Lực lượng gìn giữ hòa bình của CSTO đã thực hiện nhiệm vụ bảo vệ các cơ sở mục tiêu quan trọng ở Kazakhstan. Ảnh: TASS

Tình hình Kazakhstan vẫn là chủ đề thảo luận chính giữa các nhà lãnh đạo của các quốc gia láng giềng trong khu vực.

Tổng thống Nga Vladimir Putin đã có cuộc điện đàm với các nhà lãnh đạo Kyrgyzstan, Belarus, Tajikistan và Armenia; Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cho biết ông đã "có nhiều cuộc điện thoại với Tổng thống Kazakhstan Tokayev". Theo phát ngôn viên, "cuộc thảo luận bao gồm tình hình ở Kazakhstan và các hành động chung trong khuôn khổ nhiệm vụ của CSTO để chống lại chủ nghĩa khủng bố quốc tế và duy trì trật tự và an ninh của người dân Kazakhstan."

Tổng thống Belarus Alexander Lukashenko đã thảo luận về tình hình đất nước với cựu Tổng thống Kazakhstan Nursultan Nazarbayev.

Phương Tây tiếp tục kêu gọi tất cả các bên ở Kazakhstan thực hiện kiềm chế. Đặc biệt, Thủ tướng Đức Olaf Scholz đã kêu gọi làm cho tình hình "chuyển sang một con đường hòa bình."

Các Bộ trưởng Ngoại giao NATO đã thảo luận về tình hình ở nước cộng hòa hôm thứ Sáu và nêu rõ tầm quan trọng của việc chấm dứt bạo lực và tuân thủ các quyền tự do dân chủ, bao gồm quyền biểu tình hòa bình.

LHQ kêu gọi tôn trọng nhân quyền trong các hoạt động đảm bảo an ninh trật tự tại các vùng có bạo lực ở Kazakhstan và tuyên bố rằng việc sử dụng vũ lực phải tương xứng.

Vĩnh Hưng (theo TASS)