Tổng thống Timor-Leste thăm Việt Nam: Mở rộng lợi ích chiến lược đôi bên, củng cố sự ủng hộ gia nhập 'ngôi nhà chung'

Đại sứ Tạ Văn Thông trình Quốc thư lênTổng thống Timor-Leste José Ramos-Horta tháng 10/2022. (Nguồn: Đại sứ quán Việt Nam tại Indonesia)

Thắt chặt quan hệ truyền thống

Theo Đại sứ Tạ Văn Thông, chuyến thăm Việt Nam lần này của Tổng thống Timor-Leste Horta là chuyến thăm cấp cao thứ tư tới Việt Nam và là dịp để hai bên tiếp tục trao đổi các biện pháp thúc đẩy hợp tác, làm sâu sắc thêm quan hệ hai nước trong thời gian tới.

Thời gian qua, hợp tác nhiều mặt giữa hai nước đã có những chuyển biến tích cực. Về thương mại, kim ngạch thương mại song phương hai nước còn hạn chế, chủ yếu ta xuất sang bạn gạo và hàng dệt may. Năm 2023, xuất khẩu của Việt Nam sang Timor-Leste đạt 15,49 triệu USD; nhập khẩu từ Timor-Leste đạt 371 nghìn USD. Trong 5 tháng đầu năm 2024, xuất khẩu sang Timor-Leste là 6,09 triệu USD, tăng 29,4% so với cùng kỳ.

Về đầu tư, hiện nay, Việt Nam có dự án đầu tư rất thành công và được bạn đánh giá cao của Viettel tại Timor-Leste với tên gọi Telemor (thành lập ngày 22/8/2012) với vốn đầu tư ban đầu 500.000 USD, tăng dần đến nay đạt 15 triệu USD. Công ty đã là một trong 3 công ty viễn thông lớn tại Timor-Leste, có chỗ đứng vững chãi tại thị trường này.

Bên cạnh hợp tác kinh tế, Đại sứ nhấn mạnh chuyến thăm còn là cơ hội để hai nước cùng xem xét các hoạt động đàm phán và trao đổi kinh nghiệm trong các lĩnh vực cụ thể như giáo dục, nông nghiệp và thủy sản.

“Chuyến thăm cấp Nhà nước của Tổng thống Timor-Leste tới Việt Nam sẽ mang lại nhiều lợi ích chiến lược cho cả hai quốc gia, góp phần củng cố và phát triển mối quan hệ song phương trong thời gian tới”, Đại sứ Tạ Văn Thông khẳng định.

Việt Nam ủng hộ Timor-Leste gia nhập ASEAN

Về đa phương, thời gian qua, hai bên nhất trí tiếp tục tăng cường hợp tác và phối hợp lập trường tại các diễn đàn khu vực và quốc tế. Việt Nam cùng các nước ASEAN và Ban thư ký ASEAN hỗ trợ Timor-Leste trong quá trình chuẩn bị và tăng cường năng lực, tạo điều kiện thuận lợi thúc đẩy đồng thuận của các thành viên ASEAN để Timor-Leste gia nhập ASEAN.

“Muốn thành công trong việc gia nhập ‘ngôi nhà chung’ ASEAN, Timor-Leste cần sự hỗ trợ và ủng hộ của các nước thành viên, trong đó Việt Nam có vai trò quan trọng”, Đại sứ nhấn mạnh.

Với vai trò là một thành viên chủ động, trách nhiệm và tích cực trong ASEAN, đồng thời có những mối quan hệ ngoại giao mạnh mẽ, theo Đại sứ Tạ Văn Thông, Việt Nam có thể hỗ trợ Timor-Leste trong quá trình chuẩn bị và thích ứng với các yêu cầu của ASEAN.

Xuất phát từ truyền thống hữu nghị giữa hai dân tộc, Việt Nam luôn giành sự ủng hộ mạnh mẽ cho Timor-Leste. Trong quá trình phối hợp hỗ trợ Timor-Leste trở thành thành viên chính thức, Đại sứ Tạ Văn Thông nhấn mạnh Việt Nam đặc biệt chú trọng đến lĩnh vực đào tạo và xây dựng năng lực cán bộ.

Việc đầu tư vào đào tạo cán bộ là một trong những yếu tố quan trọng giúp Timor-Leste xây dựng nền tảng nhân lực vững mạnh, tăng cường năng suất và chất lượng công việc, đẩy mạnh quyền lực địa phương, từ đó thúc đẩy sự phát triển bền vững của đất nước, tạo điều kiện thuận lợi hội nhập quốc tế và khu vực.

“Việc Tổng thống Timor-Leste đến thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam không chỉ là cơ hội để củng cố mối quan hệ hữu nghị mà còn là dịp để thể hiện sự ủng hộ và hợp tác chặt chẽ giữa hai quốc gia trên diễn đàn và tổ chức đa phương”, Đại sứ Tạ Văn Thông khẳng định.

Cùng tham gia sâu vào chuỗi cung ứng

Nhận định về tiềm năng hợp tác trong thời gian tới giữa hai nước, Đại sứ Tạ Văn Thông cho rằng thị trường Timor-Leste còn nhiều tiềm năng đối với các mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam như gạo, thực phẩm chế biến, sữa và sản phẩm sữa, giày dép, đồ uống, sản phẩm gia dụng, máy móc thiết bị điện…

Trong khi đó, các hoạt động kinh tế tại Việt Nam trong những năm tới sẽ cần nhiều hơn các mặt hàng đầu vào như nhiên liệu (xăng dầu), gỗ nguyên liệu, thủy sản nguyên liệu, khoáng sản, kim loại... Đây cũng là những sản phẩm tiềm năng tại Timor-Leste.

Do vậy, theo Đại sứ Tạ Văn Thông, hợp tác với Việt Nam, các mặt hàng của Timor Leste sẽ là đầu vào quan trọng cho sản xuất hàng hóa, giúp cả Timor Leste và Việt Nam tham gia sâu hơn vào các chuỗi giá trị khu vực và toàn cầu.

Đại sứ Tạ Văn Thông cho biết, Việt Nam đề nghị phía Timor-Leste tạo thuận lợi cho các hoạt động nghiên cứu, tìm kiếm cơ hội đầu tư trong các lĩnh vực như hợp tác thăm dò khai thác dầu khí, chế biến tài nguyên rừng, tài nguyên khoáng sản, khai thác quặng kim loại, kim loại màu, hợp tác đầu tư để sản xuất hàng hóa xuất khẩu đi các nước có cơ chế ưu đãi đối với Timor-Leste; đồng thời đề nghị phía Timor-Leste sớm hoàn tất thủ tục phê chuẩn Hiệp định thương mại đã ký giữa hai nước.

Qua trao đổi, Timor-Leste có nhu cầu thúc đẩy kết nối hợp tác với Việt Nam trong các lĩnh vực vận tải, xuất nhập khẩu, cảng biển để hỗ trợ cho hoạt động trao đổi thương mại.

Quan hệ hữu nghị Việt Nam-Timor-Leste đã được hình thành từ sớm khi Mặt trận Cách mạng vì một Timor-Leste độc lập (FRETILIN) tuyên bố độc lập (tháng 9/1975) và Việt Nam là một trong những nước đầu tiên công nhận Timor-Leste. Việt Nam và Timor-Leste tuy cách xa về khoảng cách địa lý nhưng luôn giữ mối quan hệ gần gũi, ủng hộ lẫn nhau trên trường quốc tế, đặc biệt trong đấu tranh giải phóng dân tộc. Từ khi thiết lập mối quan hệ song phương, Timor-Leste đã tổ chức ba chuyến thăm chính thức tới Việt Nam của Tổng thống Kayrala Xanana Gusmao (tháng 8/2005), Tổng thống José Ramos-Horta (tháng 10/2010) và Thủ tướng Xanana Gusmao (tháng 9/2013).

Phương Hà