Tổng thống Trump: Ukraine có thể giành lại lãnh thổ, khôi phục đường biên giới
Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 23/9 cho rằng Ukraine có thể giành lại lãnh thổ từ tay Nga, khôi phục lại đường biên giới như trước khi xảy ra xung đột và ông tin rằng các nước thành viên NATO có thể bắn hạ máy bay Nga nếu chúng xâm phạm không phận của liên minh, một động thái leo thang chỉ trích Điện Kremlin khi cuộc chiến ở Ukraine vẫn đang kéo dài.
Nhìn chung, những phát biểu của Tổng thống Trump bên lề Đại hội đồng Liên Hợp Quốc về việc bắn hạ máy bay Nga và bài đăng sau đó của ông trên Truth Social về vấn đề biên giới Ukraine dường như phản ánh sự thay đổi đáng kể trong thái độ của Tổng thống Mỹ đối với Moscow và viễn cảnh kết thúc của cuộc xung đột dai dẳng này.
Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: Reuters.
Bình luận của ông Trump về biên giới Ukraine là lần đầu tiên kể từ khi nhậm chức, ông ám chỉ rằng quốc gia này có thể giành lại toàn bộ lãnh thổ mà Nga đã chiếm giữ kể từ năm 2014. Trước đó, ông từng đề xuất Ukraine nhượng bộ lãnh thổ để đạt được một thỏa thuận hòa bình. Và tuyên bố của ông về việc NATO bắn hạ máy bay cho thấy sự sẵn sàng đưa liên minh quốc phòng này vào một cuộc xung đột trực tiếp hơn với Nga thay vì chỉ cung cấp vũ khí cho Ukraine.
Trong cuộc gặp với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky bên lề Đại hội đồng Liên Hợp Quốc ngày 23/9, khi được hỏi về khả năng NATO bắn hạ máy bay xâm phạm, Tổng thống Trump trả lời: “Vâng, tôi đồng ý”.
Sau đó, trên Truth Social, Tổng thống Mỹ viết rằng sau khi hiểu rõ hơn về tình hình kinh tế và quân sự của Ukraine và Nga, ông tin rằng "Ukraine, với sự hỗ trợ của Liên minh Châu Âu (EU), có đủ khả năng chiến đấu và giành lại toàn bộ lãnh thổ bị chiếm đóng". Ông cũng nói rằng cuộc xung đột đang khiến Nga thiệt hại đáng kể về kinh tế và gây khó khăn cho việc tiếp cận xăng dầu.
"Với thời gian, sự kiên nhẫn và sự hỗ trợ tài chính của Châu Âu, đặc biệt là NATO, thì đường biên giới ban đầu nơi cuộc xung đột này khởi phát, là một lựa chọn hoàn toàn khả thi. Tại sao không?" Ông Trump viết trong một bài đăng dài, đồng thời cho rằng: "Ukraine có thể sẽ thiết lập lại được đường biên giới như cũ, và biết đâu đấy, thậm chí có thể tiến xa hơn thế! Ông Putin và Nga đang gặp rắc rối lớn về kinh tế, và đây là lúc Ukraine phải hành động".
Ông Trump cũng nói rằng Mỹ sẽ tiếp tục cung cấp vũ khí cho các đồng minh "để NATO tùy ý sử dụng".
Cáo buộc về các vụ xâm nhập gần đây của máy bay Nga trên không phận Ba Lan, Estonia và các quốc gia khác đã dẫn đến những cuộc chạm trán trực tiếp đầu tiên giữa NATO và Moscow kể từ khi xung đột ở Ukraine nổ ra, thử thách sự chuẩn bị và uy tín của liên minh trong việc ngăn chặn các hành động của Nga.
Một số nhà lãnh đạo châu Âu đã lên tiếng bày tỏ sự phẫn nộ và tuyên bố sẽ đáp trả bằng vũ lực. Tuy nhiên, Tổng Thư ký NATO hôm 23/9 nêu rõ, việc bắn hạ máy bay Nga chỉ nên được tiến hành sau khi phân tích kỹ tình huống.
Tổng Thư ký NATO Mark Rutte nhấn mạnh việc bắn hạ nên phụ thuộc vào "thông tin tình báo có sẵn về mối đe dọa từ máy bay, bao gồm các câu hỏi mà chúng tôi phải trả lời như ý định, vũ khí và rủi ro tiềm ẩn đối với các đồng minh, lực lượng, dân thường hoặc cơ sở hạ tầng".
"Chúng tôi sẽ luôn đánh giá tình hình, đánh giá mối đe dọa trước mắt mà máy bay gây ra", ông Rutte phát biểu sau cuộc họp của các thành viên NATO do Estonia yêu cầu, sau khi máy bay Nga bị cho là vi phạm không phận nước này vào tuần trước.
Trong phát biểu vài giờ sau đó, Tổng thống Trump tỏ ra ít thận trọng hơn khi không đưa ra bất kỳ điều kiện nào đối với việc xử lý tình huống máy bay vi phạm không phận NATO. Ông cũng không nói rõ liệu Mỹ có tham gia vào nỗ lực này hay không.
"Tùy thuộc vào hoàn cảnh", ông Trump nói. "Nhưng các bạn biết đấy, chúng tôi ủng hộ mạnh mẽ NATO".
Những bình luận của tổng thống được đưa ra vài giờ sau khi Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio tuyên bố Mỹ sẽ không bắn hạ máy bay Nga xâm phạm không phận NATO nhưng cho biết liên minh sẽ tiếp tục chặn chúng.
Ông Rubio nói rằng ông không nghĩ các đồng minh NATO sẽ bắn hạ máy bay Nga "trừ khi họ tấn công".
Các vụ xâm nhập của máy bay và UAV đã đặt ra câu hỏi về mức độ chuẩn bị của châu Âu trong việc tự vệ trước bất kỳ sự cố nào. Ông Trump đã cảnh báo châu Âu rằng họ phải làm nhiều hơn nữa để củng cố an ninh của chính mình và đặt gánh nặng lên các thành viên NATO khác trong việc cung cấp tài chính cho hỗ trợ quân sự của Ukraine.
Tổng Thư ký Mark Rutte ngày 23/9 tuyên bố NATO đã sẵn sàng tự vệ.
"Chúng tôi có tất cả các hệ thống phòng thủ để đảm bảo rằng chúng tôi có thể bảo vệ từng tấc đất lãnh thổ của đồng minh", ông nói. "Đó là những gì chúng tôi đã thể hiện trong cả trường hợp của Ba Lan lẫn trường hợp của Estonia".
