Tổng thống Ukraine công bố toàn bộ kế hoạch hòa bình 20 điểm đang thảo luận

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy. Ảnh: Văn phòng Tổng thống Ukraine

Hãng thông tấn RBC - Ukraine cho biết, tại cuộc họp báo ngày 24.12, Tổng thống Volodymyr Zelenskyy đã công bố bản kế hoạch hòa bình 20 điểm sửa đổi mà Ukraine hiện đang thảo luận với Mỹ.

Bên cạnh bản kế hoạch hòa bình gồm 20 điểm, các tài liệu đang được xây dựng song song bao gồm: văn kiện ba bên về bảo đảm an ninh giữa Ukraine, Mỹ và châu Âu; văn kiện song phương về bảo đảm an ninh cho Ukraine từ phía Mỹ; và lộ trình thịnh vượng cho Ukraine, được xây dựng phối hợp với Mỹ, tập trung vào phục hồi và phát triển kinh tế, trong đó xác định tầm nhìn phát triển đến năm 2040.

Nội dung chính của dự thảo 20 điểm sửa đổi:

1. Khẳng định chủ quyền của Ukraine.

2. Dự kiến ký kết thỏa thuận không tấn công vô điều kiện giữa Nga và Ukraine; thiết lập cơ chế giám sát dọc theo đường ranh giới tiếp xúc.

3. Ukraine được bảo đảm an ninh vững chắc.

4. Trong thời bình, quân số Lực lượng Vũ trang Ukraine ở mức 800.000 người.

5. Mỹ, NATO và các quốc gia châu Âu dự kiến cung cấp cho Ukraine các bảo đảm an ninh theo Điều 5. Theo đó, trong trường hợp Nga tiến hành hành động tấn công Ukraine, các bên bảo đảm sẽ triển khai phản ứng quân sự phù hợp, đồng thời khôi phục các biện pháp trừng phạt đã được áp dụng trước đây.

Ngược lại, nếu Ukraine chủ động tiến hành các hành động quân sự nhằm vào lãnh thổ Nga hoặc nổ súng mà không có sự khiêu khích trước, các bảo đảm an ninh nói trên sẽ không còn hiệu lực.

Trước đó, dự thảo thỏa thuận từng bao gồm điều khoản về việc Mỹ được bồi thường cho việc cung cấp các bảo đảm an ninh; tuy nhiên, điều khoản này hiện đã được loại bỏ.

Thỏa thuận không loại trừ các cơ chế bảo đảm an ninh song phương. Theo đó, các quốc gia trong liên minh các nước tự nguyện có thể tham gia đóng góp vào hệ thống bảo đảm an ninh cho Ukraine.

6. Nga đưa chính sách không gây hấn đối với châu Âu và Ukraine vào hệ thống pháp luật cần thiết.

7. Ukraine trở thành thành viên Liên minh châu Âu vào một thời điểm cụ thể và được tiếp cận ưu đãi ngắn hạn đối với thị trường châu Âu; việc gia nhập EU được coi là một phần của các bảo đảm an ninh.

8. Xây dựng gói phát triển toàn diện cho Ukraine thông qua một thỏa thuận đầu tư riêng, bao gồm quỹ phát triển, đầu tư hạ tầng khí đốt, tái thiết lãnh thổ, khai thác khoáng sản và tài nguyên thiên nhiên.

9. Thành lập một số quỹ phục hồi với mục tiêu huy động khoảng 800 tỉ USD.

10. Sau khi ký kết thỏa thuận, Ukraine đẩy nhanh tiến trình hoàn tất hiệp định thương mại tự do với Mỹ.

11. Khẳng định tình trạng phi hạt nhân của Ukraine.

12. (Điều khoản còn tranh cãi) Đối với Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia, Mỹ đề xuất phương án quản lý chung với sự tham gia của Ukraine, Mỹ và Nga, theo đó ba bên cùng nắm giữ cổ phần với tỷ lệ mỗi bên 33%, trong đó phía Mỹ giữ vai trò quản lý điều hành chính.

Về phía Ukraine, nước này đưa ra phương án thỏa hiệp, đề xuất Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia được vận hành chung giữa Mỹ và Ukraine theo tỷ lệ 50/50.

Đồng thời, Ukraine nhấn mạnh yêu cầu phi quân sự hóa khu vực Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia, thành phố Enerhodar và Nhà máy thủy điện Kakhovka nhằm bảo đảm an toàn, ổn định và ngăn ngừa các rủi ro an ninh trong khu vực.

13. Ukraine và Nga cam kết triển khai các chương trình giáo dục nhằm thúc đẩy sự hiểu biết, khoan dung văn hóa, xóa bỏ phân biệt chủng tộc và định kiến; Ukraine áp dụng các quy định của EU về khoan dung tôn giáo và bảo vệ ngôn ngữ thiểu số.

14. (Điều khoản còn tranh cãi) Vấn đề lãnh thổ được xác định là nội dung phức tạp nhất. Đề xuất nêu rõ: tại các khu vực Donetsk, Luhansk, Zaporizhzhia và Kherson, đường ranh giới triển khai lực lượng tại thời điểm ký kết thỏa thuận sẽ được coi là đường ranh giới tiếp xúc trên thực tế. Để thỏa thuận có hiệu lực, Nga phải rút quân khỏi các khu vực Dnipropetrovsk, Mykolaiv, Sumy và Kharkiv.

Đây là lập trường của Ukraine. Theo Tổng thống Volodymyr Zelenskyy, phía Nga yêu cầu Ukraine rút quân khỏi khu vực Donetsk, trong khi phía Mỹ đưa ra một phương án thỏa hiệp theo hướng thiết lập một khu vực kinh tế tự do.

Trường hợp không đạt được thỏa thuận về việc giữ nguyên hiện trạng, phương án khu vực kinh tế tự do chỉ có thể được chấp nhận thông qua một cuộc trưng cầu dân ý. Ông Zelenskyy cho biết phía Mỹ ủng hộ việc tổ chức trưng cầu dân ý, tuy nhiên theo quan điểm của Ukraine, toàn bộ nội dung thỏa thuận cần được đưa ra bỏ phiếu, thay vì chỉ xem xét một vấn đề riêng lẻ.

Theo ông Zelenskyy, một cuộc trưng cầu dân ý cần tối thiểu 60 ngày để tiến hành; do đó, Ukraine cho rằng cần có một lệnh ngừng bắn thực sự trong suốt thời gian 60 ngày này.

15. Sau khi đạt được thỏa thuận về các thỏa thuận về lãnh thổ trong tương lai, Nga và Ukraine cam kết không thay đổi các thỏa thuận này bằng vũ lực.

16. Nga không ngăn cản Ukraine sử dụng sông Dnipro và Biển Đen cho mục đích thương mại; ký kết các thỏa thuận riêng về hàng hải, tự do hàng hải và vận tải; bán đảo Kinburn được phi quân sự hóa.

17. Thành lập Ủy ban nhân đạo để giải quyết các vấn đề tồn đọng, bao gồm trao đổi tù binh chiến tranh, trả tự do cho con tin dân sự, trẻ em và tù nhân chính trị.

18. Ukraine tổ chức bầu cử trong thời gian sớm nhất sau khi thỏa thuận được ký kết.

19. Thỏa thuận có hiệu lực pháp lý ràng buộc; việc thực hiện được giám sát và bảo đảm bởi Hội đồng Hòa bình, do Tổng thống Mỹ Donald Trump đứng đầu; các biện pháp trừng phạt được áp dụng đối với các hành vi vi phạm.

20. Sau khi các bên đạt được đồng thuận, lệnh ngừng bắn toàn diện sẽ có hiệu lực ngay lập tức.

Dự kiến, Ukraine sẽ trình thỏa thuận lên Quốc hội để phê chuẩn và/hoặc tổ chức một cuộc trưng cầu dân ý toàn quốc nhằm thông qua thỏa thuận. Ukraine có thể quyết định tổ chức bầu cử đồng thời với cuộc trưng cầu dân ý này.

Thỏa thuận sẽ có hiệu lực sau khi các bên liên quan hoàn thành đầy đủ các nghĩa vụ theo quy định. Các bảo đảm an ninh chỉ được kích hoạt trong trường hợp thỏa thuận được phê chuẩn đầy đủ hoặc được thông qua bằng trưng cầu dân ý.

N.THANH