Tốt nghiệp ngành Văn học không chỉ làm nhà văn, nhà thơ

Văn học không chỉ dành riêng cho những tâm hồn “bay bổng”

Chia sẻ với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, Tiến sĩ Bùi Thị Lan Hương - Phó Khoa Sư phạm, Trưởng bộ môn Ngữ văn và Tiếng Việt cho người nước ngoài, Trường Đại học Hạ Long khẳng định Văn học không chỉ dành cho những tâm hồn “bay bổng”, mà còn mang tính ứng dụng thực tiễn cao trong chương trình đào tạo.

“Ngành Văn học luôn có sức hút đặc biệt đối với học sinh khi xét tuyển và cũng là một trong những ngành có điểm chuẩn cao tại trường.

Văn học không chỉ dành cho những tâm hồn “bay bổng”, mà còn mang tính ứng dụng thực tiễn cao trong chương trình đào tạo. Ngành học này không chỉ hướng tới việc đào tạo những nhà văn, nhà thơ mà chủ yếu trang bị cho sinh viên nền tảng kiến thức vững chắc để nghiên cứu văn học, giảng dạy Ngữ văn hoặc làm việc trong lĩnh vực báo chí, truyền thông.

Trong thời đại công nghệ 4.0, việc học Văn để làm báo chí, truyền thông trở thành một xu hướng nghề nghiệp đầy triển vọng, phù hợp với những bạn trẻ năng động, sáng tạo và tràn đầy nhiệt huyết.

Không những vậy, đối với những bạn có thiên hướng yêu thích Văn học và mong muốn trở thành giáo viên dạy Ngữ văn trong tương lai, chương trình đào tạo của ngành cũng hoàn toàn có thể đáp ứng.

Môn Ngữ văn trong chương trình giáo dục phổ thông 2018 cũng nhấn mạnh tính ứng dụng thực tế, giúp học sinh phát triển năng lực, phẩm chất và trở thành những công dân có ích cho xã hội”, cô Lan Hương bày tỏ.

Tiến sĩ Bùi Thị Lan Hương - Phó Khoa Sư phạm, Trưởng bộ môn Ngữ văn và Tiếng Việt cho người nước ngoài, Trường Đại học Hạ Long. (Ảnh: NVCC)

Trong khi đó, Thạc sĩ Lâm Thiên Chương - Phó Trưởng bộ môn Văn học, Khoa Sư phạm, Trường Đại học An Giang (Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh) nhấn mạnh: “Để theo đuổi ngành Văn học, thí sinh cần có niềm đam mê với văn chương, đồng thời rèn luyện tính kiên nhẫn, chăm chỉ và khả năng tự học, tự nghiên cứu. Bên cạnh đó, việc chủ động tham gia các chương trình thực tập, hội thảo, nghiên cứu khoa học, câu lạc bộ học thuật hay các hoạt động sáng tác cũng đóng vai trò quan trọng trong quá trình học tập của sinh viên.

Ngoài kiến thức chuyên môn, người học cần trau dồi thêm những kỹ năng mềm như giao tiếp, viết lách, nghiên cứu, làm việc nhóm và tư duy phản biện để đáp ứng tốt yêu cầu của ngành học.

Học Văn học không chỉ đơn thuần là say mê con chữ mà còn đòi hỏi một tâm hồn nhạy cảm, biết cảm nhận cái hay, cái đẹp của văn chương, đồng thời khám phá những giá trị chân - thiện - mỹ từ trang sách đến cuộc sống. Tuy nhiên, trái với quan niệm phổ biến, ngành này không chỉ dành cho những người “bay bổng”. Sự sáng tạo trong văn chương luôn phải gắn liền với thực tiễn, không thể thoát ly hiện thực để “mơ theo trăng và vơ vẩn cùng mây”.

Hơn nữa, ngành Văn học không chỉ đào tạo người sáng tác mà còn hướng đến việc nghiên cứu và khám phá giá trị văn chương. Mà để nghiên cứu hiệu quả, người học chắc chắn không thể chỉ sống trong thế giới của những giấc mơ mà phải có tư duy thực tế, khoa học và logic”.

Người học ngành Văn học cần tố chất gì?

Theo Phó Trưởng bộ môn Văn học, Khoa Sư phạm, Trường Đại học An Giang (Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh), bên cạnh điểm số, để học tốt và làm việc hiệu quả sau khi ra trường, sinh viên ngành Văn học cần sở hữu một số tố chất và kỹ năng quan trọng.

Trước hết, đó là niềm đam mê và tình yêu với văn chương, cùng với khả năng diễn đạt ý tưởng, cảm xúc một cách rõ ràng, logic và thuyết phục. Ngoài ra, người học cần có tư duy phản biện, khả năng phân tích, đánh giá vấn đề một cách khách quan, sâu sắc. Việc rèn luyện khả năng tự học, làm việc độc lập, kỹ năng giao tiếp, thuyết trình, cũng như có sự hiểu biết nhất định về văn hóa và xã hội sẽ giúp sinh viên không chỉ học tập tốt mà còn phát triển sự nghiệp bền vững trong tương lai.

Trong khi đó, Phó Khoa Sư phạm, Trưởng bộ môn Ngữ văn và Tiếng Việt cho người nước ngoài, Trường Đại học Hạ Long nhấn mạnh: “Theo đuổi ngành Văn học hay bất kỳ lĩnh vực nào cũng đòi hỏi ở người học không chỉ lòng yêu nghề, niềm say mê mà còn cả ý thức học hỏi, tinh thần cầu thị và sự gắn bó lâu dài với nghề. Đặc biệt, với ngành Văn học mà chúng tôi vẫn thường gọi tắt là “nghề Văn” – các em cần nuôi dưỡng thói quen đọc sách và tinh thần hiếu tri để không ngừng trau dồi kiến thức, mở rộng tư duy.

Chính vì vậy, theo tôi, những tiêu chí quan trọng nhất khi xét tuyển vào ngành Văn học bao gồm: năng lực về ngôn ngữ và văn học, tình yêu đối với hai lĩnh vực này, cũng như ý thức rèn luyện để phát triển khả năng sử dụng ngôn ngữ một cách linh hoạt.

Bên cạnh đó, sự thành thạo công nghệ thông tin, năng động và sự tự tin cũng là những yếu tố quan trọng giúp sinh viên ngành Văn học có thể thành công trong lĩnh vực mà họ theo đuổi”.

Thạc sĩ Lâm Thiên Chương - Phó Trưởng bộ môn Văn học, Khoa Sư phạm, Trường Đại học An Giang (Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh). Ảnh: NVCC

Trí tuệ nhân tạo phát triển không thu hẹp cơ hội việc làm của cử nhân ngành Văn học

Thạc sĩ Lâm Thiên Chương bày tỏ: “Ngành Văn học hiện nay đang có nhu cầu nhân lực khá cao, bởi lẽ đây là lĩnh vực giữ vai trò quan trọng trong truyền thông, xuất bản, báo chí, dịch thuật, viết, sáng tạo nội dung và cả marketing. Những ngành nghề này không chỉ phát triển mạnh mẽ ở Việt Nam mà còn mở ra cơ hội việc làm lớn trên thị trường lao động quốc tế.

Nhà trường có chương trình kết nối với các cơ quan báo chí, đài phát thanh - truyền hình tỉnh, các khu di tích lịch sử văn hóa, bảo tàng, thư viện,… để hỗ trợ sinh viên thực tập, tích lũy kinh nghiệm và tiếp cận thị trường lao động".

Trong xu hướng nghề nghiệp đầy năng động như hiện nay, cô Chương cho rằng, giảng viên cần tư vấn để sinh viên có thể chủ động tiếp cận với các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường nhằm tìm kiếm cơ hội việc làm tốt nhất. Có thể nói, sinh viên theo học ngành Văn học đa số rất chủ động, tự tin. Nhà trường chỉ định hướng, còn các em là những người trực tiếp lựa chọn con đường phù hợp cho mình sau khi ra trường.

Sự ra đời của trí tuệ nhân tạo (AI) đã đặt ra nhiều thách thức, đặc biệt trong việc thay thế con người ở một số lĩnh vực. Tuy nhiên, AI chỉ có thể hỗ trợ ở một mức độ nhất định mà chưa thể thay thế hoàn toàn con người, đặc biệt là trong những ngành nghề đòi hỏi tư duy và sáng tạo cao.

Anh Nguyễn Hoàng Hiệp - cựu sinh viên khóa 62 ngành Văn học, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân Văn (Đại học Quốc gia Hà Nội), hiện đang là chuyên viên Đô thị Dung hợp và Bền vững tại Công ty Trách nhiệm hữu hạn tư vấn và dịch vụ ECUE khẳng định: Cơ hội nghề nghiệp cho người tốt nghiệp ngành Văn học vẫn rất rộng mở, bất chấp sự phát triển của công nghệ hiện nay.

Anh Nguyễn Hoàng Hiệp - cựu sinh viên ngành Văn học Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân Văn, Đại học Quốc gia Hà Nội. (Ảnh: NVCC)

“Hiện nay, AI đang hỗ trợ nhiều cho những công việc mà sinh viên tốt nghiệp ngành Văn học thường theo đuổi. Tuy vậy xã hội vẫn rất cần những đối tượng lao động điều khiển trí tuệ nhân tạo, hỗ trợ chắt lọc thông tin, điều phối dư luận. Ví dụ các doanh nghiệp vẫn cần bộ phận truyền thông nội bộ, quảng cáo, quan hệ công chúng… Vì vậy tôi cho rằng cơ hội nghề nghiệp của cử nhân ngành Văn học không hề thu hẹp trong xã hội hiện nay.

Công việc hiện tại của tôi thiên nhiều về nghiên cứu điều tra xã hội học. Khi còn là sinh viên, tôi theo đuổi phương pháp điều tra xã hội học cho tất cả các nghiên cứu khoa học và làm khóa luận tốt nghiệp. Kỹ năng đọc hiểu, kỹ năng viết được tiếp thu khi còn học khoa Văn học giúp ích rất nhiều cho tôi trong việc làm báo cáo, khảo sát, lên kế hoạch ngắn hạn và chiến lược...

Mức lương trung bình của sinh viên ngành Văn học sau khi ra trường khoảng 9 triệu đồng/tháng, tùy thuộc vào lĩnh vực và vị trí công việc cụ thể. Nhờ tính chất linh hoạt và đa ngành, sinh viên tốt nghiệp ngành Văn học có nhiều cơ hội làm việc trong các lĩnh vực như giáo dục, báo chí, truyền thông, xuất bản, biên kịch hay nghiên cứu.

Về cơ hội thăng tiến, điều này phụ thuộc vào từng lĩnh vực mà người học lựa chọn. Tuy nhiên, lợi thế của sinh viên ngành Văn học chính là khả năng đọc hiểu và phân tích diễn ngôn ngay từ khi còn trẻ. Điều này giúp họ phát triển tư duy nhạy bén, nắm bắt cơ hội kịp thời và thích ứng tốt với sự thay đổi của môi trường làm việc, từ đó mở ra nhiều cơ hội thăng tiến phù hợp với năng lực và định hướng cá nhân”, anh Hiệp cho hay.

Sinh viên theo học ngành Văn học tại Trường Đại học Hạ Long. (Ảnh: website nhà trường)

Trong khi đó, theo Thạc sĩ Lâm Thiên Chương, để thích ứng với sự thay đổi không ngừng của xã hội, Trường Đại học An Giang luôn cập nhật, đổi mới nội dung đào tạo và phương pháp giảng dạy nhằm giúp sinh viên có đủ kiến thức, kỹ năng để làm chủ công nghệ tiên tiến, đáp ứng yêu cầu công việc sau này.

“Trong bối cảnh xã hội đầy biến động và cạnh tranh nghề nghiệp gay gắt như hiện nay, sinh viên sẽ không tránh khỏi những khó khăn. Tuy nhiên, chúng tôi luôn truyền cảm hứng để các em nỗ lực, cố gắng không ngừng trong suốt quá trình học tập.

Thông điệp mà chúng tôi muốn lan tỏa là: "Cơ hội tốt chỉ dành cho những người chăm chỉ, không dành cho những ai lười biếng, thụ động". Nhìn ở một góc độ khác, chính áp lực cạnh tranh ngày nay không chỉ là thách thức mà còn là động lực giúp sinh viên phát triển bản thân và vươn lên mạnh mẽ hơn”, cô Thiên Chương nói thêm.

Đình Nam