TP.HCM cần thêm cơ chế để cạnh tranh với các siêu đô thị trên thế giới

Giai đoạn 2020-2025, đất nước ta đã phải đối mặt với những khó khăn, thách thức chưa từng có, không lường trước được, nhưng cả nước đã nỗ lực phấn đấu để vượt qua và đạt được nhiều thành tựu nổi bật như: tăng trưởng đều qua từng năm và ổn định vĩ mô, nhiều dự án công trình hoàn thành, trong đó hoàn thành mục tiêu 3.000 km cao tốc… Phóng viên VOV đã phỏng vấn PGS.TS Hà Minh Hồng, Phó Chủ tịch Hội Khoa học - Lịch sử TP.HCM để làm rõ hơn những thành tựu và nguyên nhân.

PGS.TS Hà Minh Hồng, Phó Chủ tịch Hội Khoa học - Lịch sử TP.HCM.

PV: Thưa ông, đâu là những thành quả nổi bật trong việc triển khai Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XIII?

PGS.TS Hà Minh Hồng: Chúng ta thấy, những năm 2020 - 2025 là một thời kỳ hết sức đặc biệt. Đó không phải là tình thế “ngàn cân treo sợi tóc” của những năm 1945 - 1946, cũng không phải là "Giặc Bắc, giặc Nam máu đầm biên giới; tay chống trời, tay giữ đất, căng gân" như những năm 1978-1979 mà đặc biệt ở chỗ là những vấn đề bất ổn khó lường của toàn thế giới. Đó là những cái không hình dung ra như COVID-19, hoặc biến đổi khí hậu, chiến tranh bùng nổ, vai trò, vị trí của các nước lớn… Đặt vào trong hoàn cảnh đó, nổi bật nhất của 2020-2025 là việc đất nước vẫn ổn định, phát triển.

Cụ thể là vẫn tăng trưởng kinh tế; ổn định vĩ mô. Hai vấn đề lớn này được thể hiện qua một số vấn đề. Một là chúng ta đã nắm bắt và ứng xử, ứng phó một cách hiệu quả trước tình huống, các diễn biến. Đó là những điều kiện khách quan, chủ yếu là tác động của bên ngoài thì chúng ta nắm bắt được, chủ động nắm bắt, ứng phó một cách có hiệu quả.

Thứ hai, chúng ta đã thực hiện được nhiều nhiệm vụ mang tính đột phá. Ví dụ như những đột phá về cơ sở hạ tầng, giao thông đường bộ. Đến năm 2025, con số hơn 3.000 km như chỉ tiêu chúng ta đạt được… những con số rất cụ thể, được lượng hóa chứ không phải là định tính.

Thứ ba, rất quan trọng là tăng trưởng. Từ suốt năm 2020 cho đến 2025 vẫn tăng đều, chúng ta tăng 5 bậc GDP, từ 346 tỉ USD vào năm 2020 lên hơn 500 tỷ USD trong 5 năm. Trong quá trình đó, không nhiều quốc gia tăng được thứ hạng, thậm chí là sụt thứ hạng, thì riêng Việt Nam tăng trưởng tăng bậc.

Vấn đề thứ tư là ổn định về mặt vĩ mô, về mặt xã hội. Trong những năm đó, chúng ta làm được rất nhiều việc về mặt xã hội; chỉ năm 2025, chúng ta đã kỷ niệm 50 năm ngày Giải phóng miền Nam, kỷ niệm 80 năm Quốc khánh, đó là những sự kiện trọng đại với Việt Nam, khu vực và thế giới…

Chúng ta triển khai cuộc cách mạng gọi là "sắp xếp lại giang sơn" không phải chỉ trong giai đoạn này, không phải chỉ nói từ năm 1945 đến nay mà có khi phải so sánh sắp xếp 200 năm nay. Từ 63 tỉnh, thành xuống còn 34, từ hơn 10.000 xã bây giờ chỉ còn hơn 3.300.

PV: Theo ông, đâu là nguyên nhân để Đảng có thể lãnh đạo đất nước vượt qua những thời khắc nguy nan?

PGS.TS Hà Minh Hồng: Chúng ta có 4 nguyên nhân chủ quan.

Một là nhân tố tiên quyết vẫn là sự lãnh đạo, sự chỉ đạo sát sao qua mỗi nghị quyết, mỗi quyết sách của Đảng. Đó là những đột phá, tạo ra đột phá, mỗi một nghị quyết tạo ra một đột phá, 7 nghị quyết của Bộ Chính trị là những bước ngoặt lớn, cả bước ngoặt về chỉ đạo, những vấn đề nhận thức, bám sát thực tiễn như thế nào…

Vấn đề thứ hai là sức mạnh của lòng dân, đoàn kết của toàn dân, của mối quan hệ giữa quần chúng nhân dân ở các địa phương với Đảng, với Chính phủ như thế nào. Mối quan hệ này hết sức quan trọng, là "tiền hô hậu ủng", phải có sức mạnh của người thực hiện, của toàn dân, của các tầng lớp, các địa phương.

Vấn đề thứ ba là bộ máy. Con người, bộ máy của Đảng, của Nhà nước, của Chính phủ, bộ máy chính quyền ở các địa phương tương đối đồng bộ, phát huy được năng lực, tạo ra một sự đồng thuận cả hệ thống từ trên xuống dưới

Chúng ta thấy hình ảnh của Tổng Bí thư, Thủ tướng, Phó Thủ tướng, người đứng đầu các địa phương đi xuống ruộng, ra thực tế, vào vùng bão lũ, đi vào thực tế chống dịch như chống giặc như thế nào… Chúng ta thấy đội ngũ lãnh đạo như vậy thì thử hỏi có người dân nào mà không nể phục, có người dân nào mà không làm theo.

Và cũng không nên quên một nguyên nhân thứ tư, đó là công tác đối ngoại, công tác ngoại giao khôn khéo, tận dụng được tất cả những mối quan hệ, như trong thời kỳ chống dịch như chống giặc, chúng ta ngoại giao vaccine chẳng hạn.

TP.HCM rất cần có thêm các cơ chế để cạnh tranh với các siêu đô thị trên thế giới

PV: Trong thành công chung của đất nước chắc chắn sự đóng góp rất lớn của đầu tàu TP.HCM. Theo ông, với việc TP.HCM mới đã trở thành một siêu đô thị thì vai trò của thành phố cần được làm rõ hơn trong thời gian tới như thế nào?

PGS.TS Hà Minh Hồng: Vai trò của thành phố đã nói nhiều, cả Trung ương và thành phố đều đã nói đến, chưa kể người dân cả nước cũng đã nói đến trong thực tế.

Mỗi một bước ngoặt, mỗi giai đoạn phát triển chúng ta thấy TP.HCM sẽ làm một cái gì đó, sẽ có một bước ngoặt nào đó, sẽ có bước chuyển nào đó để tạo ra những đóng góp. Từ đó làm đầu tàu, dẫn dắt, sáng tạo tiên phong để cho các địa phương tự tin hơn.

Trong điều kiện của thành phố được hợp nhất, tạo ra một không gian mới, một trung tâm tài chính, dịch vụ thương mại, logictics, công nghiệp công nghệ cao, trung tâm kinh tế biển…Tất cả cho thấy vai trò, vị trí của thành phố. Cách nói có vẻ thân quen nhưng phải nhìn rõ trong đó một không gian mới, một vị trí, yêu cầu mới, một nhiệm vụ lịch sử mới cho thành phố.

Vậy thành phố có đảm đương được hay không? Đương nhiên, người thành phố, lãnh đạo thành phố và cả nước và Trung ương nhìn thấy rõ được khả năng đó.

PV: Theo ông Trung ương cần có những quyết sách gì để TP.HCM có thể phát huy được tối đa lợi thế của mình, nhất là trong kỷ nguyên phát triển mới?

PGS.TS Hà Minh Hồng: Lưu ý, trong thành công của thành phố bao giờ cũng không thể thiếu được sự đầu tư của Trung ương.

Có một thành phố nào trong thời gian từ sau giải phóng cho đến nay có 4 nghị quyết của Bộ Chính trị (Nghị quyết 01, 20, 16 và 31). Tất cả nghị quyết Bộ Chính trị cho thấy một sự đầu tư của Trung ương.

Thành phố không phải trông đợi chuyện đó nhưng rõ ràng, với những quyết sách, sự đầu tư, quan tâm của Trung ương như vậy là cơ sở rất quan trọng để thành phố có thể làm được cái gì, làm như thế nào, sáng tạo thế nào, dám nghĩ, dám làm hay không.

Trong giai đoạn hiện nay, chúng ta cần đến những nghị quyết nào nữa hay không? Chắc chắn thành phố rất cần những quyết sách, những nghị quyết để làm cho cơ chế, thể chế về siêu đô thị như thế nào? Không chỉ là cơ chế cho một siêu đô thị mà còn là cơ chế để siêu đô thị TP.HCM cạnh tranh với các siêu đô thị khác ở Đông Nam Á, Châu Á và các nơi khác ….Cơ chế đó, những quyết sách đó chúng ta vẫn phải chờ đợi.

TP.HCM vẫn cần sự đầu tư của Trung ương trong đặc biệt là đầu tư về công nghệ, đầu tư về vốn, không phải chỉ ngoài nước mà còn đầu tư trong nước, bởi vì đây là một thành phố vì cả nước, cùng cả nước.

Trong giai đoạn này, khi TP.HCM đã là siêu đô thị cũng vậy, vẫn phải cùng cả nước chứ không thể tách biệt được. TP.HCM vẫn luôn có những con người dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm và có những con người biết làm nhưng không thể như trong thời kỳ của Hội nghị Đà Lạt được nữa.

Chúng ta có Kết luận 14, Nghị định 73 về vấn đề này nhưng đã đủ chưa? Cho nên, cơ chế chúng ta tạo ra, thể chế đã có nhưng vấn đề là phải có sự đồng bộ.

Có lẽ TP.HCM cũng vẫn cần một sự dám làm, dám chịu trách nhiệm ở Trung ương, của lãnh đạo Trung ương, của các địa phương khác. Trong đó tạo ra một mặt bằng chung, một sàn chung của một đất nước trong thời kỳ vươn mình vì muốn vươn mình phải có những người dám nghĩ, dám làm, biết làm…

PV: Xin cảm ơn ông.

Hà Khánh/VOV-TP.HCM