TP.HCM: Chặn đứng nguy cơ ô nhiễm, xây dựng đô thị xanh

Yêu cầu cấp bách

Ô nhiễm môi trường tại TP.HCM đã trở thành thách thức nghiêm trọng. Không khí bị ảnh hưởng bởi phương tiện giao thông và hoạt động xây dựng; rác thải sinh hoạt tồn đọng, xả thải xuống kênh rạch; nhiều cơ sở sản xuất chưa tuân thủ quan trắc và xử lý chất thải. Hệ quả là nhiều khu dân cư, làng nghề, khu công nghiệp vẫn phải sống chung với mùi hôi, khói bụi, nước thải, tác động nặng nề đến sức khỏe và gây bức xúc.

TP.HCM tập trung mọi nguồn lực triển khai Chỉ thị số 20/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ về một số nhiệm vụ cấp bách, quyết liệt ngăn chặn, giải quyết tình trạng ô nhiễm môi trường trên địa bàn.

Trước tình hình đó, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 20 về một số nhiệm vụ cấp bách, quyết liệt ngăn chặn, giải quyết tình trạng ô nhiễm môi trường trên địa bàn TP.HCM. UBND TP.HCM đã xây dựng kế hoạch triển khai đồng bộ, yêu cầu tất cả sở, ngành, chính quyền hai cấp cùng hệ thống chính trị vào cuộc với tinh thần cao nhất, tránh buông lỏng quản lý hay xử lý hình thức. Chỉ thị nhấn mạnh nguyên tắc “6 rõ”, ưu tiên đầu tư và huy động các nguồn lực xã hội để giải quyết các vấn đề môi trường trọng điểm, cấp bách; ứng dụng công nghệ, số hóa thông tin quản lý môi trường. Trong đó, đề cao vai trò người đứng đầu và quy trách nhiệm khi để xảy ra ô nhiễm nghiêm trọng.

Loạt giải pháp trọng tâm

Kế hoạch đưa ra nhiều giải pháp cụ thể, trong đó trọng tâm là hoàn thiện thể chế, tăng cường trách nhiệm quản lý. Sở Nội vụ sẽ đưa tiêu chí bảo vệ môi trường vào đánh giá cán bộ, gắn trách nhiệm với người đứng đầu. Công an TP. HCM được giao phối hợp triển khai hệ thống camera giám sát môi trường, tích hợp cùng an ninh quốc gia để phát hiện, xử lý hành vi xả thải, đổ rác, đốt chất thải trái phép. Sở Nông nghiệp và Môi trường phát triển hệ thống giám sát tài nguyên nước tự động, công khai dữ liệu trực tuyến để người dân cùng giám sát.

Du khách, người dân TP.HCM check-in tại kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè.

Xử lý và khắc phục nguồn ô nhiễm đối với các khu vực ô nhiễm, cơ sở gây ô nhiễm môi trường; hỗ trợ các cơ sở gây ô nhiễm môi trường thực hiện xử lý triệt để; thúc đẩy đầu tư chuyển đổi xanh trong các lĩnh vực, giảm thiểu tái chế chất thải theo mô hình kinh tế tuần hoàn, sản xuất các sản phẩm thân thiện với môi trường. Thành phố sẽ lập danh sách, phân loại mức độ ô nhiễm và tham mưu chính sách ưu đãi như hỗ trợ lãi suất, đất đai, tín dụng xanh để doanh nghiệp đầu tư công nghệ xử lý, sản xuất sạch hơn, tái chế chất thải. Bên cạnh đó, TP.HCM dự kiến nâng phí bảo vệ môi trường đối với nước thải, gắn với cơ chế tái đầu tư vào hệ thống thu gom, xử lý nước thải tập trung.

Trong Chương trình Giảm ô nhiễm môi trường giai đoạn 2020-2030, Sở Xây dựng sẽ phát triển hệ thống xử lý nước thải sinh hoạt, kiểm soát bụi từ xây dựng và vận tải vật liệu. Sở Nông nghiệp và Môi trường sẽ lắp đặt hệ thống quan trắc không khí tự động, công khai dữ liệu chất lượng không khí, phối hợp giám sát xuyên địa bàn. UBND xã, phường trực tiếp quản lý vệ sinh công cộng, kiểm tra tình trạng xả rác, phóng uế và tạo điều kiện cho người dân phân loại rác tại nguồn. Các hành vi vi phạm pháp luật về môi trường sẽ bị xử lý nghiêm, chấm dứt tình trạng “nhờn luật”.

Mặt trận Tổ quốc TP.HCM và các đoàn thể sẽ giám sát, phản biện, đồng thời đẩy mạnh tuyên truyền, vận động người dân tự giác tuân thủ pháp luật bảo vệ môi trường.

Các phong trào “Người dân TP.HCM không xả rác ra đường và kênh rạch”, “Thành phố sạch xanh, thân thiện môi trường”, “Khu dân cư tự quản” sẽ tiếp tục được nhân rộng, gắn với mô hình cộng đồng xử lý rác thải, tiết kiệm năng lượng, bảo tồn đa dạng sinh học. Đây là nền tảng để biến quy định thành hành động thường nhật. UBND TP.HCM cũng đưa ra mốc thời gian sơ kết trước 30/11, báo cáo định kỳ hằng năm và tổng kết toàn diện vào tháng 5/2030.

Duy Trường - Trọng Trung