TP.HCM hướng đến công khai kết quả phục vụ của cán bộ

Trong bối cảnh cả nước tiến vào kỷ nguyên mới, việc thay đổi tư duy lãnh đạo, nâng cao chất lượng quản trị quốc gia và hiệu quả phục vụ nhân dân được đánh giá là yêu cầu tất yếu. Tuy nhiên, chuyển đổi từ “hành chính quản lý” sang “hành chính phục vụ” là một hành trình đầy thách thức.

Cán bộ xem mình như “nhân viên phục vụ công ích”

Để chuyển đổi thành công mô hình hành chính, bước quan trọng đầu tiên là thay đổi nhận thức và văn hóa phục vụ trong đội ngũ công chức. Cuộc cách mạng sắp xếp hành chính vốn dĩ không chỉ là thay đổi địa giới đơn thuần mà “sâu xa là thay đổi tư duy, nâng cao trình độ, trách nhiệm và đạo đức công vụ” của cán bộ.

Để chuyển tư duy quản lý hành chính đòi hỏi từng công chức phải tự xem mình như một “nhân viên phục vụ công ích”, luôn sẵn sàng hỗ trợ, hướng dẫn người dân và doanh nghiệp hoàn thành thủ tục nhanh gọn.

Cán bộ Trung tâm phục vụ hành chính công phường Xóm Chiếu, TP.HCM hỗ trợ người dân làm thủ tục. Ảnh: TRẦN LINH

Cải cách thủ tục hành chính là bước đi quan trọng để hiện thực hóa chính quyền phục vụ. TP.HCM cần rà soát và đơn giản hóa mạnh mẽ các quy trình, cắt giảm tối đa thủ tục rườm rà, tích hợp thủ tục vào hệ thống điện tử để người dân dễ dàng thực hiện. Công nghệ số cũng là một trong những “công cụ then chốt” giúp TP.HCM nâng cao chất lượng phục vụ… Đồng thời, cần có chính sách khen thưởng để khuyến khích cán bộ làm việc tích cực, coi sự hài lòng của dân, của doanh nghiệp là thước đo thành công của mình.

Trên thực tế, yếu tố tiên quyết để thực hiện chuyển đổi hành chính chính là đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức trực tiếp thi hành công vụ. Nếu cán bộ không có đủ năng lực, trách nhiệm và thái độ phục vụ tốt, mọi quy trình hiện đại cũng khó phát huy tác dụng. Vì vậy, TP.HCM cần tập trung đào tạo và bồi dưỡng để nâng cao trình độ chuyên môn, kỹ năng công nghệ và văn hóa phục vụ cho công chức ở mọi cấp.

Song song với cải cách thể chế, trách nhiệm và sự tận tâm của công chức giữ vai trò then chốt. TP.HCM đã xây dựng cơ chế thưởng – phạt rõ ràng gắn với kết quả công vụ, công khai danh tính người xử lý hồ sơ và quy trách nhiệm trước công luận. Người đứng đầu đơn vị sẽ bị xem xét nếu để xảy ra chậm trễ hoặc thiếu hiệu quả trong cải cách hành chính. Cơ chế này vừa ràng buộc quyền lợi, vừa nâng cao trách nhiệm, vì “người dân chính là đối tác và thước đo hiệu quả của chính quyền”.

Công khai kết quả phục vụ

Để đảm bảo cán bộ thực hiện đúng tinh thần phục vụ, cần xây dựng công cụ đánh giá, giám sát minh bạch và hiệu quả. Tới đây, TP.HCM cần đẩy mạnh giám sát trách nhiệm cán bộ, công chức trong giải quyết hồ sơ hành chính cho người dân thông qua cổng dịch vụ công quốc gia tích hợp hệ thống 1022 và hệ thống giám sát các chỉ số phục vụ theo thời gian thực.

TP.HCM cũng cần khuyến khích doanh nghiệp và công chúng phản ánh trực tuyến qua tổng đài 1022 hoặc các kênh trên cổng dịch vụ công. Các ý kiến của người dân, doanh nghiệp được TP lắng nghe thường xuyên để bổ sung tính năng hệ thống và cải thiện quy trình.

Thay vì chỉ dựa vào phiếu khảo sát thủ công, TP.HCM cần hướng đến một mô hình giám sát liên tục và toàn diện, từ các chỉ số trực tuyến hiện đại đến việc công khai “bảng xếp hạng” hài lòng và báo cáo định kỳ.

ThS Nguyễn Nhật Khanh, Trường Đại học Kinh tế - Luật, Đại học Quốc gia TPHCM.

Một điểm mấu chốt nữa trong chuyển đổi hành chính là ràng buộc trách nhiệm cá nhân gắn với kết quả công việc. Nếu không có cơ chế hậu kiểm và khen thưởng/thưởng phạt rõ ràng, cán bộ khó có động lực thay đổi hành vi.

Thực tế, TP.HCM đang xây dựng các quy định công khai thủ tục và trách nhiệm của từng công chức trong xử lý hồ sơ. Nhiều đơn vị đã ghi rõ tên cán bộ phụ trách trên giấy hẹn trả kết quả hồ sơ để gắn trách nhiệm và giúp người dân thuận tiện khi liên hệ, đánh giá sự hài lòng.

Bên cạnh chế độ khen thưởng - kỷ luật, việc công khai thành tích giải quyết hồ sơ hay tỉ lệ hài lòng của từng đơn vị cũng là công cụ giám sát gián tiếp. Ở nhiều nước phát triển, việc công khai kết quả phục vụ lên cổng thông tin của chính quyền cũng khiến cán bộ cảm thấy bị giám sát chặt chẽ hơn, từ đó nâng cao tinh thần phục vụ.

Mô hình này tương tự “ma trận KPI” của Singapore hay Hàn Quốc, nơi người dân được quyền chấm điểm và điểm đó ảnh hưởng trực tiếp đến đánh giá chức trách của công chức. TP.HCM hoàn toàn có thể học hỏi kinh nghiệm này, đưa ra “điểm số công vụ” và khen thưởng những nhân viên công quyền tiêu biểu.

Tôi cho rằng việc chuyển đổi hành chính ở TP.HCM theo hướng phục vụ nhân dân và doanh nghiệp là một cuộc cách mạng văn hóa - công nghệ - chính sách. Trong bối cảnh Nghị quyết 68-NQ/TW của Bộ Chính trị ngày 4-5-2025 yêu cầu “giải phóng mọi rào cản để kinh tế tư nhân trỗi dậy” và Nghị quyết 66-NQ/TW của Bộ Chính trị ngày 30-4-2025 nhấn mạnh đổi mới xây dựng pháp luật, TP.HCM cũng cần tiếp tục tháo gỡ nút thắt thể chế… Chỉ khi hệ thống pháp luật trở thành động lực, không còn là rào cản thì cải cách mới đi vào thực chất và tạo đà cho TP bứt phá.

Dù vậy, giải pháp then chốt vẫn là con người, nếu đội ngũ công chức trung thành với phương châm phục vụ, năng động và trách nhiệm thì chính quyền hai cấp mới có thể phát huy hiệu quả, biến cơ chế “xin - cho” cũ thành cơ chế phục vụ đúng nghĩa.

Tất cả những yếu tố trên đều hướng đến việc phục vụ người dân, doanh nghiệp phải trở thành tôn chỉ hành động hằng ngày của mọi cán bộ chứ không chỉ là khẩu hiệu.

ThS NGUYỄN NHẬT KHANH