TP.HCM – ngọn lửa đổi mới của Việt Nam

Dự thảo sửa đổi, bổ sung Nghị quyết 98 không chỉ khắc phục những hạn chế của nghị quyết hiện hành mà còn mở ra tầm nhìn thể chế chiến lược, hướng tới một cơ chế tự chủ, linh hoạt và hiện đại hơn cho TP.HCM – trung tâm kinh tế năng động nhất cả nước.

Một trong những điểm đáng chú ý là cơ chế thu hút nhà đầu tư chiến lược được mở rộng và cụ thể hóa rõ hơn. Đáng chú ý, danh mục ưu tiên đầu tư đã được điều chỉnh theo hướng bao quát hơn, bao gồm các dự án quy mô từ 2.000 tỉ đồng như nhà máy đốt rác phát điện, xử lý nước thải, cho đến 75.000 tỉ đồng cho bến cảng trong Khu thương mại tự do.

Cùng với đó là hàng loạt chính sách ưu đãi mạnh mẽ, như áp dụng mức thuế suất thu nhập doanh nghiệp 10% trong suốt thời gian thực hiện dự án, miễn thuế trong sáu năm, giảm 50% số thuế phải nộp trong 13 năm tiếp theo cho các dự án nâng cấp, mở rộng cảng hàng không và dự án mới tại địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn. Đi kèm là quyền tự quyết chỉ tiêu đất đai, giúp TP.HCM chủ động thu hút dòng vốn FDI chất lượng cao, nhất là từ các tập đoàn đa quốc gia.

Đáng chú ý, cơ chế lựa chọn nhà đầu tư chiến lược cũng được tinh gọn theo hướng nếu chỉ có một ứng viên đáp ứng điều kiện, TP có thể chấp thuận đồng thời chủ trương đầu tư và nhà đầu tư – rút ngắn quy trình, giảm đáng kể thủ tục hành chính. Trường hợp có nhiều nhà đầu tư, một cơ chế minh bạch với Hội đồng xét duyệt và tiêu chí chấm điểm sẽ được áp dụng...

Dự thảo Nghị quyết 98 đã mở rộng danh mục ưu tiên cho các lĩnh vực công nghệ số, trí tuệ nhân tạo, du lịch nghỉ dưỡng cao cấp... Ảnh: THUẬN VĂN

Dự thảo cũng mở rộng danh mục ưu tiên cho các lĩnh vực công nghệ số, trí tuệ nhân tạo, du lịch nghỉ dưỡng cao cấp, y tế chuyên sâu, năng lượng sạch và xử lý chất thải – những lĩnh vực mà TP.HCM đang dẫn đầu cả nước, đóng góp khoảng 23% GDP quốc gia và 27% thu ngân sách quốc gia với các trung tâm đổi mới sáng tạo, công viên phần mềm và khu công nghệ cao ngày càng phát triển mạnh…

Về tiêu chí năng lực tài chính, dự thảo chuyển từ các ngưỡng “vốn điều lệ” cứng nhắc sang tiêu chí “tỉ lệ vốn chủ sở hữu góp vào dự án” (tối thiểu 20% với dự án dưới 30.000 tỉ đồng và 15% với dự án từ 30.000 tỉ đồng trở lên), nhằm đánh giá năng lực thực chất, phù hợp thông lệ quốc tế và linh hoạt hơn cho nhà đầu tư.

Dự thảo cũng mở rộng danh mục ưu tiên cho các lĩnh vực công nghệ số, trí tuệ nhân tạo, du lịch nghỉ dưỡng cao cấp, y tế chuyên sâu, năng lượng sạch và xử lý chất thải – những lĩnh vực mà TP.HCM đang dẫn đầu cả nước, đóng góp khoảng 23% GDP quốc gia và 27% thu ngân sách quốc gia với các trung tâm đổi mới sáng tạo, công viên phần mềm và khu công nghệ cao ngày càng phát triển mạnh…

Đặc biệt, UBND TP.HCM được phân quyền tự quyết thành lập, mở rộng, điều chỉnh ranh giới Khu thương mại tự do, khung giá thuê hạ tầng, cũng như cấp visa năm năm cho chuyên gia nước ngoài – cho thấy tư duy quản trị linh hoạt, chủ động và “mở khóa” thể chế đúng hướng. So với Nghị quyết 98 hiện hành, đây là bước nâng cấp vượt trội, tạo “cú hích thể chế” cho xuất khẩu, logistics và thu hút nhân tài quốc tế.

Về đất đai và quy hoạch, dự thảo trao cho TP.HCM cơ chế đặc biệt khi được quyền thu hồi đất cho Khu thương mại tự do và dự án chiến lược ngoài phạm vi Luật Đất đai, được chuẩn bị thu hồi trước khi điều tra nguồn gốc. Đây là bước tiến lớn, giúp đẩy nhanh tiến độ các dự án động lực, như cải tạo sông Sài Gòn, xây dựng quảng trường trung tâm, hay các dự án hạ tầng trọng điểm khác...

Để hướng tới một khung pháp lý riêng cho TP.HCM trong tương lai, theo tôi, cần sớm tích hợp cơ chế “đất vàng cho phát triển TOD”, cho phép TP tự quyết chuyển đổi mục đích sử dụng đất rừng cho hạ tầng, song song với giới hạn diện tích cụ thể và đánh giá tác động môi trường độc lập. Chỉ khi làm được điều này, TP.HCM mới có thể phát triển bền vững, bảo vệ hệ sinh thái và giữ được cân bằng giữa tăng trưởng và chất lượng sống đô thị.

Với những cơ chế mới này, tôi tin rằng khi được thông qua, nguồn lực của TP.HCM sẽ được khơi thông để tiếp tục là “ngọn lửa đổi mới” của Việt Nam trong kỷ nguyên hội nhập toàn cầu.

TS VŨ KIM HẠNH DUNG, Trường Đại học Kinh tế - Luật, ĐH Quốc gia TP.HCM