TP.HCM và Becamex bàn chiến lược phát triển hai tuyến đường sắt 'xương sống' vùng Nam Bộ

Chiều 1/10, Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Văn Được cùng đoàn công tác làm việc với Tập đoàn Becamex về kế hoạch triển khai các tuyến đường sắt.

Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Văn Được tại buổi làm việc.

Phát biểu tại buổi làm việc, Chủ tịch Nguyễn Văn Được chia sẻ, theo quy hoạch, cảng Cái Mép - Thị Vải (Bà Rịa - Vũng Tàu trước đây) có tuyến bến cảng dài khoảng 22km, thuộc hàng dài nhất thế giới, đủ khả năng tiếp nhận những hãng tàu lớn nhất toàn cầu. Đây là lợi thế chiến lược quan trọng không chỉ của khu vực mà còn của TP.HCM sau khi hợp nhất địa giới hành chính.

Sau sáp nhập, TP sẽ “phân vai” lại chức năng từng khu vực để khai thác thế mạnh. Trong đó, TP.HCM (cũ) là trung tâm đổi mới sáng tạo, thủ phủ dịch vụ - thương mại; Bình Dương cũ là trung tâm công nghiệp và công nghệ cao và Bà Rịa - Vũng Tàu là thủ phủ kinh tế biển.

Ông Được nhận định, hiện năng lực khai thác hàng hóa sẵn có, nhưng hạ tầng kết nối, đặc biệt là đường sắt dẫn hàng chưa có. Tập đoàn Becamex đang nghiên cứu 2 tuyến đường sắt, có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, đáp ứng yêu cầu phát triển của TP.

Hiện nay, các nghiên cứu đã đi vào chiều sâu hơn. Lãnh đạo TP mong muốn nghe báo cáo tiến độ cụ thể, đặc biệt là tuyến đường sắt container Bàu Bàng - Cái Mép. Bên cạnh quy hoạch tổng thể, ông Được yêu cầu cần làm rõ những vấn đề như vị trí chi tiết các ga và mô hình phát triển theo hướng TOD; khu vực tập trung hàng hóa được quy hoạch thế nào; tỷ suất đầu tư, hình thức huy động vốn, đề xuất của Becamex và những kiến nghị để Trung ương, TP cùng phối hợp tháo gỡ, hỗ trợ thực hiện...

Ông Nguyễn Văn Hùng, Chủ tịch Tập đoàn Becamex.

Báo cáo đoàn công tác của UBND TP.HCM, ông Nguyễn Văn Hùng, Chủ tịch Tập đoàn Becamex cho hay, sau khi hợp nhất TP.HCM với Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu, khu vực này mở ra nhiều tiềm năng mới để phát triển, tận dụng được lợi thế của từng địa phương.

Ông lấy ví dụ, trước đây kết nối vùng Đông Nam Bộ chủ yếu dựa vào đường bộ, thì nay có thêm nhiều cơ hội để phát triển giao thông đường sắt, đường thủy, tạo ra mạng lưới liên kết đa dạng hơn.

Đặc biệt, với định hướng chuyển dịch công nghiệp, Bình Dương cũ đã chủ động chuẩn bị quỹ đất hàng ngàn hecta để thu hút đầu tư, đồng thời đón nhận các khu công nghiệp từ TP.HCM di dời ra ngoài. Nhờ vậy, khu vực trung tâm TP.HCM sẽ có điều kiện tập trung mục tiêu phát triển trung tâm tài chính quốc tế.

Ông Hùng cũng nhấn mạnh, Becamex hiện còn trên 90% vốn Nhà nước và mong muốn tiếp tục đồng hành cùng Nhà nước trong quá trình phát triển. Để các dự án hạ tầng lớn, trong đó có đường sắt, sớm trở thành hiện thực, cần có cơ chế rõ ràng về vai trò Nhà nước phụ trách giải phóng mặt bằng, doanh nghiệp triển khai xây dựng và vận hành.

Tổng thể tuyến đường sắt Bàu Bàng - An Bình - Cái Mép.

Thời gian qua, Becamex tiếp xúc, làm việc với nhiều nhà đầu tư trong và ngoài nước. Các nhà đầu tư đánh giá cao và quan tâm đến quy hoạch đường sắt của TP.HCM, đồng thời mong muốn có khung cơ chế minh bạch để tham gia.

Theo đề xuất của Tập đoàn Becamex, hai tuyến đường sắt trọng điểm được xem là “xương sống” của hệ thống vận tải trong tương lai gồm: tuyến Bàu Bàng – Cái Mép và tuyến TP.HCM – Cần Thơ. Mục tiêu hướng đến là hình thành mạng lưới logistics xanh, hiện đại, đóng vai trò trụ cột cho phát triển kinh tế vùng.

Cụ thể, tuyến Bàu Bàng – An Bình – Cái Mép dài khoảng 127km, tổng mức đầu tư gần 153.000 tỷ đồng, tốc độ thiết kế 160 km/h cho tàu khách và 120km/h cho tàu hàng. Tuyến này sẽ kết nối trực tiếp các khu công nghiệp tại Bình Dương, Đồng Nai với cụm cảng nước sâu Cái Mép – Thị Vải, tạo lợi thế cạnh tranh lớn trong vận tải biển.

Trong khi đó, tuyến TP.HCM – Cần Thơ có chiều dài khoảng 174km, vốn đầu tư giai đoạn 1 hơn 173.600 tỷ đồng. Tuyến được thiết kế tốc độ 200km/h cho tàu khách và 160km/h cho tàu hàng, đóng vai trò là cầu nối quan trọng đưa nông sản, hàng hóa từ Đồng bằng sông Cửu Long ra các trung tâm công nghiệp và cảng biển quốc tế.

Hai tuyến này sẽ được thiết kế liên thông, tạo nên mạng lưới đường sắt hiện đại, kết nối cảng biển – khu công nghiệp – đô thị lớn. Khi hoàn thành, dự án được kỳ vọng giúp tiết kiệm khoảng 2,2 tỷ USD chi phí logistics mỗi năm, đồng thời đưa TP.HCM và vùng Nam Bộ trở thành trung tâm vận tải xanh, thông minh và bền vững.

Ông Phan Công Bằng, Trưởng Ban Quản lý đường sắt đô thị TP.HCM.

Ngoài đề xuất nghiên cứu các tuyến đường sắt, Becamex cũng kiến nghị TP.HCM tháo gỡ khó khăn cho một số dự án hạ tầng trọng điểm. Trong đó, dự án mở rộng quốc lộ 13 được kiến nghị sớm phê duyệt chủ trương đầu tư do khi sáp nhập về TP.HCM, dự án phải thành lập lại Hội đồng thẩm định từ đầu.

Đường Mỹ Phước – Tân Vạn trước đây do Bình Dương quản lý, nay Becamex tiếp tục nghiên cứu và trình thủ tục theo quy định. Đây là một trong những trục giao thông Bắc – Nam quan trọng xuyên qua khu vực.

Ngoài ra, sớm xử lý hồ sơ tài chính liên quan đến KCN Bàu Bàng mở rộng (380 ha) và KCN Cây Trường (700 ha); kiến nghị đẩy nhanh thủ tục hành chính để triển khai, góp phần phát triển công nghiệp xanh, bền vững với dự án năng lượng mặt trời Bàu Bàng 1 và 2.

Tại buổi làm việc, Phó Chủ tịch UBND TP.HCM Bùi Xuân Cường đánh giá cao đề xuất của Becamex, đồng thời đề nghị nghiên cứu mở rộng thêm các phương án liên quan hệ thống đường sắt, bảo đảm tính liên kết. Với dự án đường Mỹ Phước – Tân Vạn, ông yêu cầu doanh nghiệp phối hợp với các đơn vị liên quan họp bàn, tìm giải pháp tối ưu.

Ông Trần Quang Lâm, Giám đốc Sở Xây dựng TP.HCM thông tin thêm về các tuyến đường sắt của thành phố.

Ông Trần Quang Lâm, Giám đốc Sở Xây dựng TP.HCM, cho rằng, nhu cầu phát triển các tuyến đường sắt kết nối khu vực là rất cấp thiết, nhiều tuyến đã được Bộ Xây dựng nghiên cứu tiền khả thi. Vì vậy, Becamex cần xem xét toàn diện để tránh sự chồng chéo, ngắt quãng trong quy hoạch.

Về khó khăn tại KCN Bàu Bàng và Cây Trường, đại diện Sở Nông nghiệp & Môi trường TP.HCM cho biết, đang phối hợp đơn vị tư vấn để thẩm định giá đất, sau đó trình Hội đồng thẩm định giá thành phố nhằm giải quyết vướng mắc cho doanh nghiệp.

Kết luận buổi làm việc, Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Văn Được ghi nhận và đánh giá cao các đề xuất của Becamex, đặc biệt là các dự án đường sắt mang tầm quốc gia và khu vực. Ông khẳng định TP thống nhất để Becamex tiếp tục nghiên cứu. Riêng tuyến TP.HCM – Cái Mép đi qua Đồng Nai, thành phố sẽ làm việc trực tiếp với địa phương này để thống nhất phương án, đảm bảo triển khai thông suốt.

Đối với các vấn đề còn tồn đọng của 2 khu công nghiệp, Chủ tịch UBND TP.HCM yêu cầu các sở, ngành nhanh chóng xử lý dứt điểm, hoàn thiện hồ sơ để dự án sớm được triển khai.

Mỹ Quỳnh