TP Hồ Chí Minh dồn lực phát triển khoa học - công nghệ số, kiến tạo đô thị sáng tạo

Đoàn chủ tịch Đại hội đại hội Đảng bộ TP Hồ Chí Minh trong phiên họp cuối vào sáng 15/10. Ảnh: BTC

Trụ cột cho tăng trưởng nhanh và bền vững

Sáng 15/10, tại Đại hội đại biểu Đảng bộ TP Hồ Chí Minh lần thứ I, các lãnh đạo sở, ngành đã trình bày báo cáo định hướng phát triển nhiệm kỳ mới, trong đó khoa học – công nghệ (KHCN) và đổi mới sáng tạo (ĐMST) được xác định là trụ cột trung tâm của mô hình tăng trưởng.

Ông Lâm Đình Thắng, Giám đốc Sở KHCN TP Hồ Chí Minh cho biết, trong giai đoạn vừa qua, KHCN và ĐMST đã trở thành động lực quan trọng thúc đẩy kinh tế Thành phố, góp phần nâng cao năng suất, hiệu quả và năng lực cạnh tranh.

Theo ông Thắng, năng suất các nhân tố tổng hợp (TFP), thước đo phản ánh đóng góp của KHCN dự kiến đạt 59% vào cuối năm 2025, trong khi kinh tế số chiếm 22% GRDP năm 2024 và sẽ tăng lên 25% trong năm 2025. TP Hồ Chí Minh hiện đứng thứ 2 toàn quốc về chỉ số chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo, đồng thời nằm trong Top 5 hệ sinh thái khởi nghiệp năng động nhất Đông Nam Á (xếp hạng 110 toàn cầu). Đặc biệt, Thành phố xếp hạng 30 thế giới về công nghệ Blockchain, minh chứng cho bước tiến mạnh mẽ trong lĩnh vực tài chính số.

Ông Lâm Đình Thắng, Giám đốc Sở Khoa học - Công nghệ TP Hồ Chí Minh phát biểu tại phiên bế mạc sáng 15/10. Ảnh: BTC

Để đạt được kết quả này, theo ông Lâm Đình Thắng, TP Hồ Chí Minh đã triển khai đồng bộ nhiều nhóm giải pháp trọng tâm: Xây dựng cơ chế tài chính đặc thù, hỗ trợ doanh nghiệp đổi mới sáng tạo thông qua các gói tài trợ không hoàn lại; Ưu đãi về lương – thưởng và môi trường làm việc để thu hút chuyên gia, nhân tài công nghệ cao; Hình thành các trung tâm nghiên cứu đạt chuẩn quốc tế, đồng thời đơn giản hóa gần 300 thủ tục hành chính, giúp giảm hơn 1.900 ngày làm việc trong quy trình sản xuất – kinh doanh; thành lập tổ công tác đặc biệt hỗ trợ nhà đầu tư chiến lược trong lĩnh vực KHCN. Nhờ vậy, chỉ trong 6 tháng qua, lĩnh vực này đã thu hút 1,6 tỷ USD vốn FDI, chiếm 40% tổng vốn đầu tư toàn thành phố.

TP Hồ Chí Minh hiện có hơn 140 doanh nghiệp KHCN, hơn 100 cơ sở đào tạo chất lượng cao và 55% lập trình viên cả nước, tạo nền tảng nhân lực kỹ thuật số dồi dào. Song song đó, chuyển đổi số trong quản trị công và dịch vụ công được đẩy mạnh và có hiệu quả bước đầu trong các ngành như y tế, giáo dục, giao thông đã tiên phong ứng dụng AI, IoT, xây dựng mô hình quản lý thông minh, góp phần kiến tạo đô thị hiệu quả, hiện đại và an toàn.

Tuy nhiên, ông Lâm Đình Thắng cũng thẳng thắn chỉ ra những hạn chế như cơ chế quản lý KHCN còn thiếu linh hoạt, thiếu không gian thử nghiệm công nghệ mới, hạ tầng dữ liệu chưa hoàn thiện và mô hình liên kết “3 nhà” (Nhà nước – Nhà trường – Doanh nghiệp) chưa phát triển đủ chiều sâu. Vì vậy, để khắc phục các hạn chế trên, trong giai đoạn 2025–2030, Thành phố đặt mục tiêu TFP đóng góp ít nhất 60% và kinh tế số chiếm 30–40% GRDP, hướng tới trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo đẳng cấp quốc tế vào năm 2030.

Để hiện thực hóa, Thành phố tập trung vào ba đột phá chiến lược: Hoàn thiện cơ chế, chính sách và thu hút đầu tư chiến lược, trong đó có dự án Trung tâm siêu dữ liệu AI trị giá gần 2 tỷ USD của Tập đoàn G42 (UAE); Phát triển các công nghệ mũi nhọn gồm trí tuệ nhân tạo, chip bán dẫn, robot, blockchain và y-sinh; Xây dựng chính quyền quản trị số và đào tạo nguồn nhân lực số chất lượng cao.

Tổng bí thư Tô Lâm và các đại biểu tham quan khu triển lãm khoa học - công nghệ TP Hồ Chí Minh trong ngày 14/10.

Liên quan đến việc đầu tư cho KHCN, theo dự thảo báo cáo chính trị, TP Hồ Chí Minh cũng đặt mục tiêu đầu tư và đổi mới sáng tạo là trung tâm của tiến trình phát triển, là động lực mới có tính quyết định để TP Hồ Chí Minh bứt phá, vươn lên ngang tầm các đô thị quốc tế. Cụ thể, trong nhiệm kỳ 2020 - 2025, Thành phố đã hình thành hệ sinh thái đổi mới sáng tạo kết nối Nhà nước - Doanh nghiệp - Cơ sở đào tạo, với hàng loạt vườn ươm khởi nghiệp, khu công nghệ cao, trung tâm nghiên cứu và đổi mới sáng tạo. Nhiều đề tài nghiên cứu đã được thương mại hóa, ứng dụng vào sản xuất, góp phần nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm. Đặc biệt, các ngành công nghiệp công nghệ cao, dịch vụ chất lượng cao và nông nghiệp công nghệ cao trở thành ba mũi nhọn trong cơ cấu kinh tế mới của Thành phố.

Bứt phá từ thể chế đến nguồn lực

Chia sẻ về định hướng phát triển kinh tế trong nhiệm kỳ tới, ông Trương Minh Huy Vũ, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển TP Hồ Chí Minh cho biết, để duy trì tốc độ tăng trưởng nhanh và bền vững, Thành phố phải chuyển đổi mô hình kinh tế gắn với “xanh - số - sáng tạo”, đồng thời kiểm soát tốt rủi ro tăng trưởng nóng trong bối cảnh toàn cầu nhiều biến động.

Một đại biểu trải nghiệm với robot trong khu triển lãm khoa học - công nghệ TP Hồ Chí Minh.

Vì vậy, ông Huy Vũ cũng đề xuất 5 nhóm giải pháp trọng tâm cho giai đoạn tới. Cụ thể, tăng năng lực thể chế: TP Hồ Chí Minh cần chủ động đề xuất và đeo bám các chính sách đặc thù để thể chế hóa thành nghị quyết, tạo khung pháp lý linh hoạt cho đổi mới sáng tạo và phát triển; Chuyển đổi mô hình kinh tế: Phát triển đồng thời kinh tế xanh và số; triển khai các ngành công nghiệp chiến lược, song hành cùng nông nghiệp đô thị bền vững – trụ đỡ quan trọng cho môi trường và xã hội; Xây dựng hạ tầng chiến lược: Hoàn thiện hệ thống 3 hành lang – 5 trụ cột hạ tầng, gồm giao thông, logistics, tài chính, hạ tầng số và hạ tầng đổi mới sáng tạo, bảo đảm kết nối các khu công nghiệp, khu đô thị sáng tạo và trung tâm tài chính quốc tế; Huy động nguồn lực xã hội: Mở rộng mô hình hợp tác công – tư (PPP) để phát triển hạ tầng giao thông, hạ tầng dữ liệu lớn, trung tâm đổi mới sáng tạo và công viên khoa học; Phát triển nguồn nhân lực: Sắp xếp lại hệ thống cơ sở đào tạo, gắn đào tạo với thực tiễn sản xuất, đồng thời hình thành mạng lưới chuyên gia và kỹ sư công nghệ cao, phục vụ các trung tâm nghiên cứu và doanh nghiệp đổi mới sáng tạo.

“Khả năng thực thi phải đi đôi với tư duy đột phá, dám nghĩ, dám làm và biết biến ý tưởng thành hành động cụ thể trong từng kế hoạch phát triển. Theo đó, TP Hồ Chí Minh không chỉ đặt mục tiêu tăng trưởng nhanh, mà còn hướng đến mô hình phát triển bền vững, cân bằng giữa kinh tế, xã hội, môi trường, lấy con người và chất lượng sống làm trung tâm của mọi chính sách", ông Huy Vũ cho biết thêm.

Các đại biểu Đại hội Đảng bộ TP Hồ Chí Minh được khuyến khích sử dụng công nghệ số trong suốt thời gian diễn ra đại hội. Ảnh: BTC

Theo ông Nguyễn Văn Được, Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh, để tạo đột phá trong nhiệm kỳ tới, TP Hồ Chí Minh sẽ tiếp tục phát huy vai trò đầu tàu kinh tế, đồng thời triển khai chương trình hành động tổng thể gắn với ba trụ cột chính: thể chế, hạ tầng và con người. Thành phố tập trung hoàn thiện cơ chế tài chính - ngân sách đặc thù, tạo điều kiện thu hút đầu tư chiến lược vào các ngành công nghệ cao, tài chính, logistics, năng lượng tái tạo và kinh tế số.

Song song đó, TP Hồ Chí Minh sẽ đẩy mạnh liên kết vùng Đông Nam Bộ - Tây Nam Bộ, hình thành các hành lang kinh tế xanh, phát triển mạnh khu đô thị sáng tạo phía Đông, khu công nghiệp công nghệ cao, cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ. Trên nền tảng đó, TP Hồ Chí Minh hướng tới mục tiêu tăng trưởng GRDP năm sau cao hơn năm trước, bảo đảm phát triển hài hòa giữa kinh tế, xã hội và môi trường, tạo động lực mới cho cả vùng kinh tế trọng điểm phía Nam.

"Với nền tảng thể chế năng động, sự đồng hành của cộng đồng doanh nghiệp và khát vọng sáng tạo của người dân, TP Hồ Chí Minh sẽ tiếp tục khẳng định vị thế “thủ phủ đổi mới sáng tạo” của Việt Nam, tiến gần hơn tới khát vọng trở thành siêu đô thị thông minh, xanh, nhân văn và đáng sống hàng đầu châu Á", ông Nguyễn Văn Được cho biết thêm.

Bài, ảnh: Hoàng Tuyết/Báo Tin tức và Dân tộc