TP Hồ Chí Minh: Đưa sản phẩm nhà ở xã hội trở nên phổ biến trên thị trường

Một dự án nhà ở xã hội ở quận Bình Tân, thành phố Hồ Chí Minh đã đưa vào sử dụng. Ảnh: Lê Thành

Nhu cầu lớn, sản phẩm khan hiếm

Là đối tượng có nhu cầu mua nhà ở xã hội, anh Bùi Hoàng Tuấn (đang làm việc tại một đơn vị sự nghiệp công lập ở quận 3, thành phố Hồ Chí Minh) cho biết, suất mua nhà ở xã hội hiện nay rất khan hiếm, anh phải chờ nhiều năm mà chưa đăng ký được. “Dù được cơ quan tạo điều kiện, nhưng số lượng nhà ở xã hội quá ít khiến tôi phải mòn mỏi chờ đợi mà không biết đến bao giờ tới lượt”, anh Tuấn chia sẻ.

Từ năm 2020 đến nay, thị trường bất động sản tại một số đô thị lớn, điển hình là thành phố Hồ Chí Minh bị “lệch pha” về phân khúc nhà ở cao cấp, nhưng lại rất thiếu nhà ở thương mại giá vừa túi tiền, đặc biệt rất thiếu nhà ở xã hội.

Kết quả phát triển nhà ở xã hội trên địa bàn thành phố từ năm 2021-2024 rất khiêm tốn, chưa đạt chỉ tiêu đề ra. Sở Xây dựng thành phố Hồ Chí Minh cho biết, chỉ có 10 dự án nhà ở xã hội, trong đó 6 dự án đã hoàn thành, 4 dự án đang triển khai thi công với tổng số gần 6.000 căn, chỉ đạt 8,6% so với chỉ tiêu phát triển ít nhất 69.700 căn nhà ở xã hội được Chính phủ giao. Điều này đặt ra nhiều thách thức để thành phố đạt chỉ tiêu phát triển nhà ở xã hội từ nay đến năm 2030.

Trong khi đó, giá nhà tăng liên tục và “neo” ở mức cao, vượt quá khả năng tài chính của đa số người dân có thu nhập trung bình, thu nhập thấp đô thị. Công nhân lao động, công chức, viên chức nhà nước, cán bộ lực lượng vũ trang ngày càng khó có cơ hội sở hữu nhà ở.

Mô hình dự án nhà ở xã hội Lê Thành - Tân Kiên, huyện Bình Chánh, thành phố Hồ Chí Minh, hiện còn vướng thủ tục. Ảnh: Lê Thành

Là một nhà đầu tư, ông Lê Hữu Nghĩa, Giám đốc Công ty TNHH Thương mại - xây dựng Lê Thành (đơn vị có kinh nghiệm phát triển nhà ở xã hội) cho biết, dự án nhà ở xã hội Lê Thành - Tân Kiên (huyện Bình Chánh) “chờ” thủ tục từ năm 2018 đến nay vẫn chưa xong. Các thủ tục như phê duyệt quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500, pháp lý liên quan đất đai, cấp giấy phép xây dựng kéo dài do phải xin ý kiến của các sở, ngành liên quan.

Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản thành phố Hồ Chí Minh cho biết, để thực hiện Chương trình phát triển ít nhất 1 triệu căn nhà ở xã hội giai đoạn 2021-2030, cần có khoảng 1.000 dự án nhà ở xã hội với bình quân 1.000 căn/dự án, chưa bao gồm các dự án nhà ở xã hội cần thiết phải phát triển sau năm 2030.

Nhu cầu nhà ở xã hội tại thành phố Hồ Chí Minh rất lớn, nên số lượng dự án tại thành phố này phải lớn tương ứng. Để thúc đẩy phát triển dự án nhà ở xã hội, tăng trưởng nguồn cung, đưa sản phẩm nhà ở xã hội trở nên phổ biến trên thị trường, cần có sự đột phá về thủ tục.

Dự án nhà ở xã hội ở huyện Bình Chánh, thành phố Hồ Chí Minh. Ảnh: Hoàng Quân

Rút ngắn quy trình đầu tư

Theo Hiệp hội Bất động sản thành phố Hồ Chí Minh (HoREA), cần thiết phải cải cách quy trình, thủ tục hành chính quy về một mối theo hướng giao cơ quan quản lý nhà ở cấp tỉnh chủ trì, chịu trách nhiệm thực hiện thủ tục “chấp thuận chủ trương đầu tư, điều chỉnh chủ trương đầu tư”.

Cụ thể, cần sửa đổi, bổ sung Điều 84, Luật Nhà ở 2023 để thống nhất một đầu mối là Cơ quan quản lý nhà nước cấp tỉnh (Sở Xây dựng) thực hiện thủ tục “chấp thuận chủ trương đầu tư, điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án đầu tư, xây dựng nhà ở xã hội” để rút ngắn thời gian thực hiện quy trình, thủ tục hành chính.

Bên cạnh đó, HoREA cũng đề xuất cho phép UBND cấp tỉnh chỉ định chủ đầu tư dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội đối với trường hợp sử dụng đất do cơ quan, tổ chức của Nhà nước quản lý.

“Việc đề xuất các cơ chế thí điểm trên đây nhằm rút ngắn thời gian thực hiện quy trình, thủ tục hành chính mà không làm thất thu ngân sách Nhà nước, không làm thất thoát tài sản công là nguồn lực đất đai”, ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch HoREA cho hay.

Theo Sở Xây dựng thành phố Hồ Chí Minh, chỉ tiêu Chính phủ giao là đến năm 2030, thành phố phải xây dựng ít nhất 69.700 căn nhà ở xã hội, còn chỉ tiêu của chương trình phát triển nhà ở của thành phố là 93.000 căn.

Để tháo gỡ các điểm nghẽn cơ bản, thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội, đạt các chỉ tiêu đề ra, Giám đốc Sở Xây dựng thành phố Hồ Chí Minh Trần Hoàng Quân cho biết, đơn vị này đề xuất UBND thành phố báo cáo Thành ủy kiến nghị Quốc hội điều chỉnh quy định của pháp luật liên quan, cho phép thành phố được “chấp thuận chủ trương đầu tư”. Điều này sẽ rút ngắn được quy trình, thủ tục đầu tư phát triển nhà ở xã hội.

Thành phố Hồ Chí Minh đang tập trung tháo gỡ vướng mắc để thúc đẩy phát triển nhà ở. Ảnh: Nguyễn Lê

Liên quan đến công tác quy hoạch, ông Trần Hoàng Quân cho rằng, quan trọng nhất là quy hoạch phân khu. Sở Xây dựng đề xuất UBND thành phố xây dựng cơ chế để đẩy nhanh tốc độ triển khai quy hoạch phân khu đồng bộ trên toàn địa bàn thành phố.

Tại cuộc họp mới đây, Chủ tịch UBND thành phố Hồ Chí Minh Nguyễn Văn Được yêu cầu Sở Xây dựng rà soát, cập nhật kịp thời các dự án phát triển nhà ở, các quy hoạch liên quan, tập trung tháo gỡ vướng mắc, đẩy mạnh phát triển nhà ở xã hội. Thành phố sẽ thành lập “Tổ đặc biệt” do Chủ tịch UBND thành phố làm Tổ trưởng để tháo gỡ điểm nghẽn trong đầu tư, xây dựng. Đối với các điểm nghẽn thuộc thẩm quyền của thành phố, cố gắng tháo gỡ 100%.

Nguyễn Lê