TP. Hồ Chí Minh: Vì sao nhiều tiểu thương tạm ngừng kinh doanh?

Tạm nghỉ chờ hướng dẫn

Những ngày đầu tháng 6, hình ảnh các quầy sạp tại chợ Tân Bình, chợ An Đông và một số chợ truyền thống khác trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh đồng loạt đóng cửa khiến dư luận nghi ngại rằng hộ kinh doanh đang tìm cách “né” thuế. Tuy nhiên, theo ghi nhận thực tế của phóng viên Báo Công Thương, nguyên nhân sâu xa không phải vì tiểu thương muốn "né" thuế, mà xuất phát từ những khó khăn trong quá trình chuyển đổi sang quy định mới về hóa đơn điện tử theo Nghị định 70.

Ảnh minh họa

Chị Hồng Linh, chủ sạp chuyên bán sỉ áo quần tại chợ Tân Bình, cho biết đã phải tạm ngưng kinh doanh để xử lý các thủ tục liên quan đến việc khởi tạo hóa đơn điện tử và chuẩn bị các thiết bị, phần mềm cần thiết cho việc kê khai. Tuy nhiên, điều khiến chị lo nhất là việc kiểm tra nguồn gốc hàng hóa.

Anh Lê Văn Thức, tiểu thương kinh doanh quần áo tại chợ An Đông, chia sẻ: “Tôi buôn bán hơn 10 năm nay theo cách truyền thống, giờ quy định bắt buộc phải xuất hóa đơn điện tử khiến tôi rất lo lắng vì không biết sử dụng máy móc, trong khi hàng tồn từ năm ngoái mua không có hóa đơn, giờ muốn bán cũng sợ bị xử phạt, chẳng lẽ bỏ hết thì thiệt hại quá lớn".

Nhiều tiểu thương tại chợ An Đông đóng cửa đầu tháng 6

Ngoài ra, một loạt vướng mắc khác cũng được đưa ra từ việc không đủ trình độ sử dụng phần mềm hóa đơn điện tử, lo ngại mức phạt cao lên đến 200 triệu đồng, đến việc những sạp có doanh thu trước đây hơn 1 tỷ đồng/năm nhưng hiện nay đã giảm mạnh, liệu có bắt buộc phải áp dụng hóa đơn điện tử và sổ sách kế toán theo Nghị định 70?

Hàng hóa cần chứng minh nguồn gốc, xuất xứ

Chiều 5/6, tại chợ An Đông (Quận 5, TP. Hồ Chí Minh), hàng chục tiểu thương đã tham gia buổi đối thoại do Đội Thuế và Đội Quản lý thị trường quận 5 tổ chức để giải đáp thắc mắc xoay quanh quy định hóa đơn điện tử trong Nghị định 70/2025/NĐ-CP. Buổi đối thoại đã diễn ra trong không khí cởi mở và thẳng thắn, song cũng có không ít băn khoăn.

Tiểu thương chợ An Đông đối thoại với cơ quan thuế. Ảnh: Thanh Hoa

Một số tiểu thương lo ngại là yêu cầu kê khai hàng tồn kho trước ngày 1/6/2025. Phần lớn hàng hóa tại chợ An Đông là các loại phụ kiện, trang sức, túi xách giá rẻ… được nhập về từ nước ngoài, thông qua nhiều kênh nhỏ lẻ, không có hóa đơn đầu vào đầy đủ. Khi bị yêu cầu chứng minh nguồn gốc, không ít sạp lúng túng, không biết giải trình ra sao.

Giải đáp những thắc mắc của tiểu thương, đại diện Đội thuế Quận 5 cho biết, đối với các hộ kinh doanh nộp thuế theo phương pháp khoán không bắt buộc phải có đầy đủ hóa đơn đầu vào. Tuy nhiên, hàng hóa nhập về vẫn cần có chứng từ chứng minh nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng.

Trường hợp mua hàng từ các hộ kinh doanh nộp thuế khoán mà không có hóa đơn, người mua cần lưu giữ các chứng từ thay thế như hợp đồng mua bán, phiếu giao hàng và chứng từ thanh toán. Những giấy tờ này phải thể hiện rõ thông tin người bán, bao gồm mã số thuế, địa chỉ và chi tiết về số lượng, chủng loại hàng hóa đã giao dịch.

Với hàng hóa nhập khẩu chính ngạch, việc có hóa đơn và chứng từ đầy đủ là bắt buộc. Ngược lại, nếu nhập khẩu tiểu ngạch hoặc hàng trôi nổi không có hóa đơn, chứng từ sẽ bị cơ quan quản lý thị trường xử lý nghiêm. Cơ quan thuế không thể hướng dẫn bỏ qua các quy định này.

Hiện tại, các hộ kinh doanh nộp thuế khoán chưa bị bắt buộc phải sử dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền, nhưng cơ quan thuế vẫn khuyến khích áp dụng để tăng tính minh bạch và tiện lợi trong quản lý.

Các hộ kinh doanh phải xuất hóa đơn khi bán hàng và đảm bảo hóa đơn đó hợp lệ theo quy định. Trong trường hợp khách hàng trả lại hàng hoặc có sự thay đổi giao dịch, người bán có quyền điều chỉnh, hủy bỏ hoặc xuất hóa đơn điều chỉnh đúng quy trình trên phần mềm hóa đơn điện tử.

Về việc tính thuế, hiện Cục Thuế khu vực II vẫn áp dụng phương pháp khoán dựa trên mức doanh thu bình quân hàng tháng. Tuy nhiên, theo quy định mới, nếu doanh thu thực tế tăng hoặc giảm trên 50% so với mức khoán, hộ kinh doanh phải điều chỉnh lại mức thuế. Ví dụ, nếu mức khoán là 100 triệu đồng nhưng doanh thu thực tế chỉ đạt 1-2 triệu đồng, việc khai thuế lại là cần thiết.

Trong thời gian tới, Cục Thuế sẽ ban hành hướng dẫn chính thức về việc chuyển đổi sang kê khai thuế theo doanh thu thực tế, khi đó người kinh doanh sẽ nộp thuế dựa trên doanh thu thực tế thay vì mức khoán. Do vậy, trong giai đoạn chuyển tiếp, việc ghi nhận chính xác doanh thu là rất quan trọng để tránh sai sót khi cơ quan thuế kiểm tra.

Còn theo đại diện quản lý thị trường TP. Hồ Chí Minh, hàng hóa lưu thông trên thị trường bắt buộc phải có hóa đơn, chứng từ hợp lệ, phù hợp với loại hàng hóa.

Hiện nay, Ban quản lý chợ An Đông và một số chợ lớn khác tại TP. Hồ Chí Minh đang tổng hợp ý kiến, kiến nghị của tiểu thương để báo cáo Sở Công Thương, Cục Thuế và các cơ quan liên quan. Mục tiêu là để xây dựng một cơ chế hướng dẫn cụ thể, thống nhất và thực tế, giúp người dân vừa chấp hành tốt quy định pháp luật, vừa có thể duy trì hoạt động sản xuất, kinh doanh.

Ngân Nga