TPHCM đặt mục tiêu trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo quốc tế năm 2030

Hiện có nhiều tập đoàn công nghệ quốc tế đầu tư vào Việt Nam, trong đó đáng chú ý Tập đoàn G42 của Các Tiểu Vương quốc Ả rập thống nhất (UAE) dự kiến sẽ đầu tư một trung tâm siêu dữ liệu AI với số vốn gần 2 tỉ đô la Mỹ tại TPHCM.

Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TPHCM Lâm Đình Thắng trình bày tham luận tại Đại hội. Ảnh: BTC

Sáng 15-10, Đại hội Đại biểu Đảng bộ TPHCM lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030 bước vào phiên bế mạc.

Xây dựng đề án TPHCM trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo quốc tế

Trình bày tham luận với chủ đề "Phát triển Khoa học công nghệ, Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi số - Đột phá chiến lược của TPHCM trong thời kỳ mới theo tinh thần Nghị quyết 57 NQ/TW" tại Đại hội, ông Lâm Đình Thắng, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ, khẳng định trong giai đoạn vừa qua, khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo (KHCN và ĐMST) đã khẳng định vai trò là động lực quan trọng cho sự tăng trưởng của thành phố. Thành phố đã đạt được những kết quả tích cực làm nền tảng cho sự phát triển trong 5 năm tới.

Theo ông Thắng, trong 5 năm tới, TPHCM xác định một số mục tiêu lớn: TFP (tốc độ tăng năng suất các nhân tố tổng hợp) thành phố đóng góp ít nhất 60%, kinh tế số chiếm 30-40% GRDP; trở thành Trung tâm Đổi mới sáng tạo đẳng cấp quốc tế vào năm 2030. "Đây là nhiệm vụ do Ban chỉ đạo Trung ương về Nghị quyết 57 vừa giao cho thành phố", ông nói.

Hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo vào Top 100 thành phố năng động nhất toàn cầu. Thành phố có ít nhất 5 trung tâm nghiên cứu đạt chuẩn quốc tế trong các lĩnh vực công nghệ chiến lược.

Để hiện thực hóa các mục tiêu này, ông Thắng cho biết TPHCM sẽ tập trung vào ba đột phá chiến lược.

Thứ nhất là đột phá cơ chế, chính sách và thu hút đầu tư. Về cơ chế, chính sách thu hút đầu tư, thành phố tập trung thu hút nhà đầu tư chiến lược trên lĩnh vực khoa học công nghệ (KHCN). "Một thông tin vui là hiện nay, Tập đoàn G42 của UAE đang dự kiến đầu tư một trung tâm siêu dữ liệu AI với số vốn gần 2 tỉ đô la Mỹ tại thành phố", ông Thắng chia sẻ.

TPHCM sẽ phát triển khu công nghệ cao, các khu thử nghiệm cho các công nghệ mới theo cơ chế đặc thù. Đăng ký thí điểm mô hình hợp tác công - công để dùng ngân sách TPHCM đầu tư cho các trường đại học, trong đó thúc đẩy Đại học Quốc gia đạt top 100 châu Á trong năm 2030. Thành phố cũng tập trung phát triển Khu công nghệ thông tin, có chính sách hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa chuyển đổi số, đồng thời có chính sách thúc đẩy khu vực tư nhân đầu tư vào khoa học - công nghệ.

Thứ hai là đột phá công nghệ chiến lược và hệ sinh thái đổi mới sáng tạo. TPHCM ưu tiên phát triển các công nghệ là thế mạnh như trí tuệ nhân tạo (AI), điện toán đám mây, chip bán dẫn, robot, blockchain và y sinh. Thành lập quỹ hỗ trợ khởi nghiệp theo mô hình mới, thu hút vốn từ các quỹ đầu tư mạo hiểm. Đồng thời tập trung hỗ trợ nguồn lực cho các trung tâm đổi mới sáng tạo có tiềm năng.

TPHCM hướng tới phối hợp với Đại học Quốc gia xây dựng TPHCM thành trung tâm đổi mới sáng tạo quốc tế, trước mắt phát triển theo bốn hướng: tại Đại học Quốc gia và kết nối với các đại học; tại các khu chế xuất, khu công nghiệp, khu công nghệ cao; đơn vị do nhà nước đầu tư và hợp tác công tư.

Thứ ba là đột phá quản trị số và nguồn nhân lực số. Đẩy nhanh xây dựng dữ liệu số và các nền tảng số để chính quyền TPHCM hoàn thiện mô hình điều hành dựa trên dữ liệu. Đẩy mạnh hợp tác "bốn nhà" (nhà trường - nhà nước - doanh nghiệp - quỹ đầu tư, ngân hàng) cùng với ngoại giao công nghệ và thu hút chuyên gia quốc tế.

TPHCM đẩy mạnh phát triển nguồn nhân lực số để duy trì và thúc đẩy vị thế của thành phố. Thành phố sẽ trang bị hạ tầng đồng bộ cho các địa phương, đơn vị thuộc TPHCM.

Với những quyết tâm đó, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ tin tưởng TPHCM sẽ thực hiện thành công các giải pháp đột phá, trở thành một trung tâm khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo của khu vực và quốc tế.

TPHCM xếp hạng 2 về chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo quốc gia

Theo ông Thắng, giai đoạn qua, KHCN và đổi mới sáng tạo đã khẳng định vai trò là động lực quan trọng cho sự tăng trưởng của TPHCM. Thành phố đã đạt được những kết quả tích cực như TFP (tốc độ tăng năng suất các nhân tố tổng hợp) - nhân tố khẳng định sự đóng góp của KHCN trong tăng trưởng của thành phố, dự kiến cuối năm 2025 đạt 59% và được dự báo sẽ tiếp tục giữ vai trò chủ đạo trong tăng trưởng thành phố 5 năm tới.

Kinh tế số phát triển mạnh mẽ, đóng góp 22% vào GRDP năm 2024 và dự kiến sẽ tăng lên 25% trong năm 2025.

Đại biểu lắng nghe báo cáo tham luận tại đại hội. Ảnh: BTC

Theo ông, hiện nay, thành phố được xếp hạng 2 về Chỉ số Chuyển đổi số và Chỉ số Đổi mới sáng tạo quốc gia. Hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo của Thành phố được xếp hạng 110 trên toàn cầu và hạng 5 trong khu vực Đông Nam Á.

Một yếu tố rất thuận lợi trong hoạt động tài chính số, theo ông Thắng, đó là Thành phố đã vươn lên hạng 30 thế giới về blockchain.

Để đạt được những kết quả trên, đại biểu Lâm Đình Thắng cho biết thành phố đã kiên trì triển khai đồng bộ nhiều nhóm giải pháp trọng tâm trong nhiều năm qua.

Thành phố đã xây dựng nhiều cơ chế, chính sách đặc thù, nổi trội để thu hút nhân tài và vốn đầu tư, điển hình như: Hỗ trợ tài chính không hoàn lại cho ĐMST; Chính sách ưu đãi về tiền lương, tiền công; Hình thành các Trung tâm nghiên cứu đạt chuẩn quốc tế

Thành phố cũng đã nỗ lực cải cách hành chính và thu hút đầu tư: Giảm gần 300 thủ tục liên quan đến sản xuất kinh doanh, tương đương hơn 1900 ngày làm việc; Thành lập các tổ công tác chuyên trách để hỗ trợ trực tiếp và kịp thời cho các nhà đầu tư chiến lược.

Nhờ đó, chỉ trong 6 tháng đầu năm 2025, lĩnh vực KHCN đã thu hút 1,6 tỉ đô la (chiếm 40%) vốn FDI. Hiện TPHCM có hơn 140 doanh nghiệp KHCN, đứng thứ 2 cả nước.

Trong nhiều năm qua, thành phố liên tục đầu tư cho hạ tầng số. Do đó, trong các bảng xếp hạng quốc gia về Chỉ số chuyển đổi số và ĐMST, TPHCM luôn dẫn đầu về hạ tầng số.

Hiện nay, TPHCM cũng thu hút được nhiều trung tâm dữ liệu lớn và siêu lớn. Ngoài ra, thành phố thực hiện chuyển đổi số một cách bền bỉ và thực chất: Chính quyền Thành phố đang nỗ lực chuyển sang phương thức quản trị dựa trên dữ liệu thông qua nhiều nền tảng số. Một số ngành có mô hình chuyển đổi số và ứng dụng AI tiêu biểu như y tế, giáo dục, và giao thông.

Công tác an toàn thông tin được chú trọng với mô hình bảo vệ bốn lớp và các hoạt động diễn tập thực chiến thường xuyên.

Các đại biểu theo dõi tham luận tại Đại hội. Ảnh: BTC

Đáng chú ý, theo đại biểu Thắng, thành phố chú trọng đào tạo nguồn nhân lực theo chiều sâu và rộng. Với tiềm lực gần 100 đơn vị đào tạo chất lượng cao trên địa bàn thành phố, nhiều tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới đã mở văn phòng và trung tâm R&D tại thành phố, điển hình như SAP, Marvell, Qualcomm...

Hiện nay, TPHCM là nơi tập trung hơn 55% lập trình viên của cả nước. Từ đầu năm 2025 đến nay, hơn 40.000 cán bộ, công chức và hàng trăm học sinh xuất sắc đã được tập huấn, đào tạo về AI.

Tuy nhiên, người đứng đầu ngành KHCN thành phố nhìn nhận, bên cạnh những thành tựu, Thành phố cũng đang có một số thách thức lớn.

Cụ thể, cơ chế quản lý khoa học công nghệ còn chưa linh hoạt theo kinh tế thị trường. Thiếu các không gian thử nghiệm cho công nghệ mới, công nghệ cao. Hạ tầng dữ liệu chưa hoàn thiện để chuyển đổi số toàn diện, rất cần hỗ trợ từ bộ, ngành Trung ương.

Ngoài ra, mô hình liên kết "ba nhà" chưa thực sự phát triển theo chiều sâu. Tổng chi xã hội cho nghiên cứu - phát triển vẫn còn thấp.

L. Hoàng