TPHCM: Tiểu thương chợ đầu mối 'khóc ròng' vì ế

Điệp khúc "ngày càng... ế”

Từ 21 giờ khuya đến 7 giờ sáng ngày hôm sau là thời gian vàng để cho các tiểu thương buôn bán hàng hóa. Tuy nhiên, thời gian gần đây, cảnh ế ẩm tại chợ phản ánh trên từng nét mặt của từng tiểu thương đang kinh doanh tại chợ Nông sản Thực phẩm Thủ Đức. Bà Nguyễn Thị Cúc, một tiểu thương cho biết, trước đây cứ vào lúc 19 giờ đêm đến 7 giờ sáng của ngày hôm sau có rất đông người đến trao đổi và mua bán hàng hóa. Nhưng giờ đây, thay vì náo nhiệt lại là không gian vắng vẻ bao trùm khắp chợ.

Chợ là nơi bán sỉ hàng hóa, nhưng hiện nay nhiều tiểu thương phải bán lẻ cho người tiêu dùng. Những gian hàng vốn bày bán hàng hóa nông sản, thực phẩm, giờ đây được các tiểu thương bày biện thưa thớt, chất đống nhưng rất ít người mua. Đi sâu vào bên trong các nhà lồng của khu A, B, C, chúng tôi thấy hàng chục ki-ốt bị khóa cửa. Nhiều tiểu thương cho biết, phần lớn các gian hàng này đóng cửa là do không có khách ghé thăm. Các mặt hàng bày bán tại chợ thường xuyên nằm trong tình trạng ế ẩm là trái cây, rau củ quả, thực phẩm tươi sống.

Cảnh chợ đìu hiu không có khách mua

Trao đổi với chúng tôi, anh Trần Công Hùng, một tiểu thương buôn bán tại chợ cho biết, so với 5 năm trước, doanh thu hàng tháng của của anh sụt giảm gần 50%. Sản lượng hàng hóa luôn bị giảm dần do bạn hàng không tới mua hoặc mua rất ít. Không dừng lại đó, sạp hàng của anh Hùng còn phải cạnh tranh với những người bán nông sản nhỏ lẻ ở lề đường, chợ cóc, chợ trời, trong khi các tiểu thương kinh doanh, buôn bán trong chợ phải chi cho tiền thuê sạp, điện, nước, trả lương nhân viên, vốn nhập hàng...

Nói về cảnh ế ẩm, chị Lê Thu Hoa có sạp ở nhà lồng khu B cho biết: thời gian trước đây, ki-ốt của chị mỗi đêm bán được cả tấn rau, nhưng gian hàng bây giờ buộc phải thu hẹp lại. Trong khi đó, quầy hàng của anh Hoàng Thanh Tùng kế bên chị Hoa đã phải bỏ sạp ra ngoài thuê mặt bằng vì không có khách mua. Cô Lê Thị Nhung, một tiểu thương chia sẻ: chợ càng ngày càng thưa người mua nên nhiều ki-ốt đã dừng hoạt động được các tiểu thương treo biển "cho thuê mặt bằng" hoặc chỉ tận dụng làm kho chứa hàng. Điều đáng nói là việc chợ cóc bủa vây khiến cho hoạt động kinh doanh của các tiểu thương bên trong chợ trở nên tiêu điều. Trước nghịch lý trên, nhiều tiểu thương đang kinh doanh trong chợ cũng bỏ ra ngoài để mở các sạp nhằm thu hút người mua.

Theo các tiểu thương kinh doanh trong nhà lồng cho rằng, hiện nay chợ đã xa rời tiêu chí thành lập ban đầu là mở ra bán sỉ hàng hóa cho tiểu thương ở các chợ nhỏ trong nội thành. Bởi các chợ "cóc" mọc tự phát xung quanh đã giành mối ở phân khúc này. Trước đây, chợ hoạt động rất nghiêm túc, tiểu thương hầu hết đều kinh doanh trong các nhà lồng A, B, C với mỗi gian hàng trong chợ đều được duyệt danh sách và sử dụng đúng mục đích. Tuy nhiên, từ khi dịch Covid-19 xảy ra hồi năm 2021 và kéo dài đến nay, chợ rơi vào tình trạng hoạt động "bát nháo".

Các ki-ốt bên trong các nhà lồng bị đóng cửa vì kinh doanh thua lỗ

Có mặt tại Chợ Đầu mối Nông sản thực phẩm Thủ Đức vào những ngày cuối tháng 3/2025, chúng tôi nhận thấy hàng chục tuyến đường, vỉa hè xung quanh chợ về đêm kéo dài tới sáng hôm sau đã biến thành những khu chợ tự phát. Những khu dân cư quanh chợ cũng được trưng dụng mặt bằng bày bán nông sản tràn lan. Các mặt hàng như, rau củ, hành tỏi, trái cây các loại bày bán rất lộn xộn và tung hoành suốt đêm tới sáng.

Theo các tiểu thương kinh doanh trong nhà lồng, hiện nay đang có mâu thuẫn lợi ích giữa chợ chính thống và khối tiểu thương kinh doanh ở chợ tự phát phía bên ngoài. Chợ tự phát hoạt động nhộn nhịp do không phải đóng thuế, không chịu phí an ninh, trật tự, lại thuận tiện cho người mua nên sản lượng kinh doanh của các tiểu thương kinh doanh trong các nhà lồng bị giảm.

Cảnh đối lập ở khu chợ "cóc", chợ tạm

Nhiều tiểu thương kinh doanh trong nhà lồng thừa nhận, nếu chợ tự phát phía bên ngoài không được ngăn chặn thì chính các tiểu thương làm ăn chân chính trong chợ cũng phải tính tới phương án mới. Trong khi đó, những khu vực như: Nhánh Ba Bò, Ngô Chí Quốc, Năm Châu, Thanh Uyên, Mũi Tàu... các tiểu thương kinh doanh "chợ cóc" không bị cơ quan chức năng ngăn cản nên thoải mái lấn chiếm vỉa hè, lòng đường để bán hàng, gây nên cảnh tượng ồn ào, mất an ninh trật tự. Theo anh Nguyễn Đăng Hải, Tổ trưởng Tổ bốc xếp tổ rau cho biết, tình trạng này diễn ra hằng đêm tại các khu vực xung quanh chợ Chợ Đầu mối Nông sản thực phẩm Thủ Đức khiến các tiểu thương rất bức xúc.

Có mặt tại nhiều tuyến đường nằm trong khu dân cư vào nhiều thời điểm khác nhau trong đêm, phóng viên gặp rất nhiều khó khăn khi lưu thông qua đây mặc dù với phương tiện chỉ là xe gắn máy. Hai bên đường, nhiều hộ kinh doanh bày la liệt hàng hóa không chỉ trên vỉa hè mà còn tràn xuống cả lòng đường để buôn bán. Không những thế, khắp con đường, những chiếc xe tải nhỏ, xe container... chở theo các loại hàng hóa tràn lan khắp nơi, và đặc biệt là nhiều người còn tự do họp chợ ngay giữa lòng đường.

Anh Huỳnh Công Thành, nhân viên an ninh Chợ Đầu mối Nông sản thực phẩm Thủ Đức cho biết, kéo dài từ điểm Cầu vượt Gò Dưa tới điểm cuối là cầu vượt Bình Phước (khoảng 1,5 km), tình trạng kinh doanh bát nháo và gây mất mỹ quan đô thị diễn ra suốt đêm lẫn ngày. Theo ghi nhận của PV, tuyến đường đường Quốc lộ 1A đoạn chạy qua Chợ Đầu mối Nông sản thực phẩm Thủ Đức đang bị người dân lấn chiếm vỉa hè, lòng đường để kinh doanh. Các hộ kinh doanh bày bán hàng hóa lấn chiếm hết vỉa hè dành cho người đi bộ.

Chợ tự phát hoạt động bên hông chợ đầu mối Nông sản Thủ Đức

Gần đó, khu vực khu dân cư Năm Châu cũng ngập tràn hàng hóa, kẻ bán người mua tấp nập. Một số hộ buôn bán tận dụng lòng đường là nơi trưng bày hoa quả. Cùng với đó là những chiếc xe container, xe tải loại vừa và nhỏ tấp nập xuống hàng, chắn hết lối đi. Do là chợ "cóc", họp tự phát nên người đi đường cũng tiện dừng xe xuống mua khiến khung cảnh trở nên hỗn loạn. Nhiều xe cộ để dưới lòng đường khiến các phương tiện khác khó lòng di chuyển. Vào giờ cao điểm từ 21 giờ đêm kéo dài đến 3 giờ sáng ngày hôm sau, nhiều tuyến đường trong khu dân cư trở nên tắc nghẽn, các phương tiện là xe máy di chuyển qua đây rất khó khăn. Anh Phạm Bá Hạnh, quản lý đội bốc xếp Chợ Đầu mối Nông sản thực phẩm Thủ Đức cho biết, chợ "cóc" đã tồn tại từ dịp Covid-19 và kéo dài trong nhiều năm qua. Cơ quan chức năng cũng thường ra quân dẹp trật tự, nhưng đâu lại vào đấy. Tình trạng dẹp lại mở, mở lại dẹp khiến nhiều tiểu thương kinh doanh trong chợ ngán ngẩm.

Trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn Văn Huây, Giám đốc Cty Cổ phần quản lý và kinh doanh chợ Thủ Đức cho biết, vừa soạn thảo công văn gửi UBND và Sở Công thương thành phố, nhằm "kiến nghị giải tỏa các trường hợp tổ chức hoạt động kinh doanh nông sản tự phát nằm trong khuôn viên và bên cạnh chợ đầu mối Nông sản Thủ Đức". Ông Huây cho rằng, hiện nay tình trạng chợ tự phát cạnh tranh mạnh với Chợ đầu mối nông sản Thủ Đức phát sinh ở 2 khu vực bến bãi với diện tích rất lớn và hoạt động mạnh. Các hộ kinh doanh doanh tự phát này không đóng thuế cho Nhà nước và không phải trả các khoản phí quản lý hoạt động kinh doanh như thương nhân trong chợ nên cạnh tranh mạnh về giá cả và vị trí thuận lợi.

Cụ thể, tại khu nhà nghỉ theo quy hoạch để phục vụ cho Chợ đầu mối Thủ Đức chưa được xây dựng có diện tích 2.751m2 nằm trong khuôn viên chợ, sát bãi đậu xe container số 2 được Công ty Cổ phần Phát triển nhà Thủ Đức cho người bên ngoài thuê lại làm bến bãi mua bán hàng nông sản tại chỗ. Không dừng lại đó, nơi đây còn làm bãi tập kết lên xuống hàng nông sản nhập vào chợ đầu mối, sử dụng bốc xếp bên ngoài gây mất an ninh trật tự và cạnh tranh giá bốc xếp, giá cả hàng hóa với thương nhân trong chợ.

Khu Thanh Uyên nằm tại đường F khu dân cư sát bên khuôn viên chợ hình thành bãi tập kết lên xuống hàng nông sản nhập vào chợ đầu mối, làm bến bãi mua bán hàng nông sản tại chỗ, gây mất an ninh trật tự và cạnh tranh giá cả hàng hóa với thương nhân trong chợ. Theo đó, thương nhân kinh doanh trong nhà lồng bị cạnh tranh mạnh về giá cả hàng hóa dẫn đến việc kinh doanh khó khăn, giảm sút doanh thu và lợi nhuận. Nhiều ki-ốt kinh doanh trong chợ đã không cầm cự được phải ngưng hoạt động vì chịu lỗ trong thời gian dài, dẫn đến chợ hoạt động thưa thớt, hàng hóa ế ẩm.

Trao đổi với chúng tôi, một lãnh đạo Sở Công thương TPHCM cho biết: Hiện nay, các tiểu thương đang phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt từ các chợ cóc, chợ tạm, cửa hàng tiện lợi và các trang thương mại điện tử. Ngoài ra, với sự phát triển của công nghệ và các phương tiện truyền thông, việc đi chợ truyền thống đã không còn là thói quen hàng ngày của nhiều người, đặc biệt là những người trẻ tuổi. Đây cũng là một trong những nguyên nhân khiến doanh số buôn bán ở chợ sụt giảm. Trong khi chờ cơ quan chức năng giải quyết các chợ "cóc", chợ tạm, các tiểu thương cũng cần tìm ra các giải pháp năng động, nhằm tận dụng sự phát triển của công nghệ để đẩy mạnh việc giao thương hàng hóa.

Nam Anh