TQ kêu gọi Mỹ dỡ trừng phạt Iran để nối lại thỏa thuận hạt nhân

Ngày 20-12, Phó đại diện thường trực của Trung Quốc tại Liên Hợp Quốc (LHQ) - ông Cảnh Sảng kêu gọi Mỹ dỡ bỏ các lệnh trừng phạt đối với Iran và ngừng đe dọa Tehran để khôi phục thỏa thuận hạt nhân Iran năm 2015, tờ South China Morning Post đưa tin.

Một cuộc họp giữa quan chức EU và Iran nhằm khôi phục thỏa thuận hạt nhân ở thủ đô Vienna (Áo) hồi năm 2021. Ảnh: REUTERS

Trung Quốc: Mỹ gây ra sự bế tắc với thỏa thuận hạt nhân Iran

Phát biểu tại một cuộc họp của Hội đồng Bảo an LHQ, ông Cảnh cảnh báo về một nghị quyết mới được Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) thông qua hồi tháng trước nhằm thúc ép Iran hợp tác sẽ không đạt được điều gì ngoài việc làm “leo thang xung đột, làm xói mòn lòng tin và phá hủy các cuộc đàm phán”.

“Các bên nên cân nhắc tới tình hình tổng thể và lâu dài cũng như tránh bất kỳ động thái nào làm leo thang tình hình và phá hoại quá trình đàm phán" - ông Cảnh cho hay.

Kế hoạch Hành động chung Toàn diện (JCPOA), tên chính thức của thỏa thuận hạt nhân Iran, được ký kết vào năm 2015 giữa Iran và sáu cường quốc, trong đó năm quốc gia là thành viên thường trực của Hội đồng Bảo an LHQ (Mỹ, Anh, Pháp, Nga và Trung Quốc) và nước Đức. Theo thỏa thuận này, Tehran đồng ý một sự giám sát chặt chẽ đối với chương trình hạt nhân của nước này. Đổi lại, một số lệnh trừng phạt của LHQ lên Iran sẽ được dỡ bỏ.

Tuy nhiên vào năm 2018, tổng thống Mỹ khi đó là ông Donald Trump đã đơn phương rút Mỹ ra khỏi thỏa thuận và áp đặt các lệnh trừng phạt lên Iran. Lên làm tổng thống Mỹ năm 2021, ông Joe Biden đã tìm cách nối lại các cuộc đàm phán với Tehran nhưng chưa đạt được bước tiến đáng kể nào.

Ông Cảnh cho rằng chính quyền Mỹ gây ra sự bế tắc với thỏa thuận hạt nhân Iran.

“Là một bên tạo ra cuộc khủng hoảng hạt nhân Iran, Mỹ nên đứng ra nhận trách nhiệm và dẫn đầu trong việc thực hiện các biện pháp thiết thực. Trung Quốc kêu gọi Mỹ tuân thủ các cam kết, dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt đơn phương cũng như các quyền tài phán dài hạn đối với Iran và bên thứ ba, và ngừng đe dọa sử dụng vũ lực chống lại Iran" - ông Cảnh tuyên bố.

Mỹ không lạc quan về tương lai thỏa thuận

Một video hiện đang lan truyền trên mạng xã hội cho thấy Tổng thống Biden nói rằng thỏa thuận hạt nhân Iran "đã chết”, đồng thời nhấn mạnh Washington sẽ không chính thức tuyên bố điều đó, trang tin Axios đưa tin hôm 20-12 .

Tổng thống Mỹ Joe Biden nói Thỏa thuận hạt nhân Iran "đã chết’. Ảnh: Jonathan Ernst/REUTERS

Cụ thể, đoạn video được quay từ tháng 11 trong một cuộc vận động bầu cử ở bang California, trong đó ông Biden đã có một cuộc trao đổi ngắn với một phụ nữ.

Cô này đã đề nghị Tổng thống Biden tuyên bố thỏa thuận hạt nhân Iran đã chết. Tuy nhiên, ông Biden trả lời lời rằng ông sẽ không làm thế vì "rất nhiều lý do", đồng thời nói thỏa thuận "đã chết nhưng chúng tôi sẽ không tuyên bố điều đó, một câu chuyện dài".

Sau đó, cô này nói rằng cô không muốn có thỏa thuận nào với chính quyền Iran vì họ không đại diện cho người dân ở đó. Tổng thống Mỹ đã đáp lại: “Tôi biết họ không đại diện cho bạn nhưng họ có vũ khí hạt nhân mà họ sẽ đại diện".

Phát ngôn trên của ông Biden nếu được xác minh là thật thì sẽ là lời xác nhận mạnh mẽ nhất từ trước đến nay của chính quyền Mỹ rằng không có con đường phía trước nào cho thỏa thuận hạt nhân Iran, làm dấy lên những câu hỏi về tương lai của chương trình hạt nhân Iran.

Người phát ngôn Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ John Kirby ngày 20-12 đã không phủ nhận về tính xác thực của đoạn video trên, nhấn mạnh việc khôi phục thỏa thuận hạt nhân Iran không phải là trọng tâm của Washington vào lúc này, theo đài RT.

“Hiện tại không có tiến triển nào với thỏa thuận hạt nhân Iran. Chúng tôi không đưa ra bất kỳ dự đoán nào về tiến triển trong tương lai gần. Đó không phải là trọng tâm của chúng tôi và không nằm trong chương trình nghị sự” - ông Kirby cho hay.

Ông Kirby cũng nói rằng những bình luận trên của Tổng thống Biden hoàn toàn nhất quán với những tuyên bố trước đó của Mỹ về thỏa thuận hạt nhân Iran.

Trước đó, vào cuối tháng 10, đặc phái viên về Iran của Mỹ - ông Rob Malley cho biết chính quyền ông Biden sẽ không “lãng phí thời gian” để tìm cách khôi phục thỏa thuận hạt nhân Iran vào lúc này khi cân nhắc về cuộc biểu tình tại Iran gần đây, sự ủng hộ của Tehran đối với Nga và lập trường của Iran về chương trình hạt nhân của nước này.

VĨNH KHANG