Trả giá vì thói quen con gì cũng ăn tuốt

112 loại động vật sống trên

thực đơn

Gao Fu - Giám đốc Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Trung Quốc cho biết, các nhà chức trách tin rằng virus có khả năng đến từ động vật hoang dã tại chợ hải sản Vũ Hán dù thông tin vẫn tiếp tục được xác định. Mặc dù Trung Quốc cấm buôn bán một số loài động vật hoang dã hoặc yêu cầu giấy phép đặc biệt nhưng những quy định lại quá lỏng lẻo với một số loài nếu chúng được nuôi với mục đích thương mại. Hoạt động buôn bán này diễn ra rất thường xuyên cho đến khi khu chợ bị đóng cửa cuối tháng 1 để khử trùng ngay sau khi dịch bệnh bùng phát. Chợ hải sản Huanan ở trung tâm thành phố Vũ Hán, đã bị kiểm tra mới đây sau khi các quan chức Trung Quốc cho biết chủng virus Corona mới có thể có nguồn gốc từ một loại động vật hoang dã được bày bán tại các cửa hàng thực phẩm tại đây.

Rắn được biết đến là loài vật mang Coronavirus.

Khu chợ này đã bị đóng cửa và chính quyền địa phương xác nhận đây là nơi khởi điểm của loại virus nguy hiểm này. Thậm chí nhiều người Trung Quốc cũng ngạc nhiên khi thấy động vật hoang dã được bày bán ở Huanan, Vũ Hán. Có đến 112 loại động vật trong thực đơn ở đây. Những tấm biển quảng cáo “Mới giết mổ, được đông lạnh và sẽ giao đến tận nhà” được treo nhan nhản để thu hút khách hàng.

Và sự trả giá…

Trong dịch SARS diễn ra năm 2002-2003, dơi được cho là động vật mang chủng virus nguy hiểm đã giết chết hàng trăm người ở châu Á, chủ yếu là Trung Quốc. SARS cũng được tìm thấy trong cầy hương ở các chợ động vật hoang dã ở Trung Quốc và nhiều nhà khoa học tin rằng virus có ở dơi đã lây nhiễm các sinh vật giống mèo và sau đó, con người đã ăn chúng. Sau SARS, Trung Quốc đã đàn áp việc mua bán và tiêu thụ cầy hương cùng một số loài khác nhưng vẫn không triệt để.

Sự bùng phát SARS-CoV-2 ở Trung Quốc bắt đầu tại chợ hải sản Huanan ở Vũ Hán. Ảnh: dailymail

Việc buôn bán thịt rừng đi kèm với việc phá hủy không gian sinh tồn của thú rừng khiến con người ngày càng tiếp cận nhiều hơn với các loại virus có trong thú hoang. Chúng có thể lan tràn nhanh chóng trong môi trường siêu kết nối của chúng ta (theo giải thích của Peter Daszak - Chủ tịch EcoHealth Alliance - một tổ chức phi chính phủ chuyên về phòng chống các loại bệnh dễ lây nhiễm).

“Tuy nhiên, thói quen “con gì cũng xơi tuốt” tiềm ẩn những nguy cơ cho sức khỏe con ngườ”, Christian Walzer - Hiệp hội Sinh thái Mỹ Wildlife Conservation Society cảnh báo. Theo ông, 70% bệnh lây nhiễm là từ động vật hoang dã và các ngôi chợ là môi trường lý tưởng của virus để truyền bệnh sang người.

Theo một nghiên cứu về di truyền học được công bố mới đây, chủng Coronavirus mới có thể sinh ra từ loài dơi. Một bài viết trên Journal of Medical Virology khẳng định loài rắn cũng có thể là vật trung gian truyền bệnh sang con người. Theo dự án Global Virome với mục đích cải thiện cung cách đối phó với dịch bệnh, hiện nay, trong động vật hoang dã có đến 1,7 triệu loài virus chưa được nhận diện, trong đó gần phân nửa có hại cho sức khỏe con người. Ông Daszak khẳng định với AFP: “Các loại dịch bệnh sẽ xảy ra thường xuyên hơn, chúng ta ngày càng tiếp xúc nhiều hơn với các loại thú là vật chủ của virus”. May thay, không phải kịch bản thảm họa lúc nào cũng diễn ra, tuy nhiên, số lượng virus từ thú vật lây sang người khiến người ta phải cân nhắc. Thú rừng là nguyên nhân gây ra nhiều loại bệnh truyền nhiễm được ghi nhận từ những năm 80. Ngay cả gà, vịt và trâu bò cũng có thể là nguyên nhân của các loại bệnh như cúm gà và bệnh bò dại (Creutzfeldt-Jacob).

Diana Bell - chuyên gia sinh học dịch tễ và bảo tồn thực vật, động vật hoang dã thuộc Trường đại học Eat Anglia (Anh) kêu gọi: “Vì tương lai các loài thú hoang và vì sức khỏe loài người, chúng ta cần giảm tiêu thụ thịt rừng”. Theo ông, các nhân tố gây bệnh có thể truyền sang con người khi bắt giữ, vận chuyển hay giết thịt thú hoang, đặc biệt nếu trong điều kiện vệ sinh không tốt hoặc không có trang thiết bị bảo hộ.

Nguyễn Thị Minh Nguyễn