Trà sen xổi - hương vị độc đáo của văn hóa trà Việt

Điều làm nên sự độc đáo của trà ướp sen xổi chính là những bông sen bách diệp Tây Hồ. Có lẽ, do hợp thổ nhưỡng nên sen Tây Hồ thường đượm hương hơn các nơi khác. Mỗi khi đầm sen vào vụ, người ướp trà thường chọn sen đầu mùa. Đó là khi tiết trời còn chưa quá nóng nên bông sen to và đượm hương. Sen thường được hái vào thời điểm sáng sớm để đảm bảo có thể “nhốt” hương sen tốt nhất. Trong làn sương sớm bảng lảng, những chiếc thuyền nhỏ ẩn hiện trong đầm để hái sen khiến ta cảm giác đang được ngắm một bức tranh thủy mặc thật sống động.

Mỗi khi đầm sen vào vụ, người ướp trà thường chọn sen đầu mùa.

Sen hái về được lau khô sương trước khi “vào trà”. Loại trà dùng để ướp sen thường là trà mộc Tân Cương loại được nước, đậm hậu để đảm bảo ngậm được nhiều hương sen nhất. Việc “nhốt” hương sen vào trà khiến ta liên tưởng tới mấy vần thơ của nhà thơ Xuân Diệu: “Tôi muốn tắt nắng đi/ Cho màu đừng nhạt mất;/ Tôi muốn buộc gió lại/ Cho hương đừng bay đi...”.

Việc “vào trà” không quá khó nhưng đòi hỏi sự khéo léo, tinh tế. Nhẹ nhàng tách những cánh hoa sen ra cho tới khi nhìn thấy đài hoa và nhị hoa màu vàng thì bắt đầu cho trà vào sen.

Người làm trà ở đất Kinh kỳ lâu năm quan niệm: “Quý hồ tinh, bất quý hồ đa” nên thường dùng một cái muôi gỗ nhỏ xúc vừa đủ lượng trà vào bông sen. Sau đó, họ dùng tay vuốt nhẹ nhàng cho các cánh hoa khép lại. Bọc một chiếc lá sen ra ngoài và buộc bằng lạt tre hoặc sợi rơm nếp là tuyệt nhất. Theo kinh nghiệm, ta nên cắm “quả sen” qua đêm trong nước để đẩy hương sen lên đỉnh quyện vào cánh trà. Sau đó, bạn có thể dùng được ngay hoặc cất vào ngăn đá tủ lạnh dùng dần. Nên lưu ý, không để trà sen Tây Hồ lẫn với các thứ khác vì sẽ bị ám mùi, mất đi hương vị độc đáo.

Trà sen Tây Hồ không pha theo cách thông thường. Sau khi bóc lớp lá sen bọc ngoài và cánh sen, người sành trà thường dùng một chiếc que gạt bằng tre để lấy trà ra khỏi bông sen, cho vào ấm đã được tráng sạch bằng nước sôi. Rót nước sôi dòng lớn vào ấm để các cánh trà trong ấm được đảo trộn đều, khi gần đầy thì đổ dòng nhẹ cho bọt trào qua miệng ấm. Đợi khoảng 15 giây, rót hết trà ra chén tống để đảm bảo tất cả các chén trà đều có độ đậm như nhau. Sau đó, trà được rót từ chén tống ra các chén quân để thưởng thức.

Với trà sen, người Hà thành không bao giờ “tráng trà” và không “ngâm trà” để giữ lại hương sen thuần khiết. Sau khi rót hết trà ra khỏi ấm, chúng ta nên mở nắp ấm trà ra, dùng que tre đảo trà trong ấm cho tơi mục đích để trà không bị om nhiệt trong ấm làm nước trà tiếp theo bị nồng. Trà sen ướp chuẩn rất “dai nước”, đạt được cả sắc, hương và vị.

Sớm mùa hạ, còn gì thú vị hơn được ngồi bên người tri kỷ, bạn bè bên đầm sen, thưởng thức chén trà ngát thơm. Nhẹ nâng chiếc chén quân nhỏ xinh trên tay, đưa qua mũi hít nhẹ trước khi uống, ta như thấy tâm hồn nhẹ lâng, thật an nhiên tự tại. Nhấp một ngụm nhỏ, nuốt thật từ từ để cảm nhận hương sen lan tỏa, vị trà hơi chát thanh dịu, hậu ngọt tinh tế. Vâng, trà sen xổi chính là món quà của đất trời mùa hạ ban tặng cho những người sành trà với độ thẩm trà thực sự tinh tế.

Tường Vy