Nhắc tới cao nguyên trắng Bắc Hà, nhiều người sẽ nghĩ ngay tới lễ hội đua ngựa truyền thống đặc biệt nhất của Việt Nam. Nhưng ít người biết rằng, đây cũng là thủ phủ của giống mận ngon nổi tiếng - mận Tam Hoa.
Bắc Hà là thủ phủ mận Tam hoa của Lào Cai, của khu vực Tây Bắc và cả nước, chính vì vậy mận Tam hoa đã trở thành biểu tượng du lịch của Bắc Hà với mùa xuân hoa mận nở trắng rừng hòa lẫn sương khói trắng huyền ảo, nên thơ, lãng mạn; mùa hạ trái chín đỏ rực trên cành mời gọi du khách.
Mận Tam hoa Bắc Hà đã được Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) chứng nhận đăng ký nhãn hiệu cho sản phẩm mận năm 2015, tôn vinh cây mận Tam hoa Bắc Hà.
Ở cao nguyên trắng Bắc Hà, mận được trồng nhiều nhất ở các xã vùng ven trung tâm huyện, như xã Na Hối, Bản Phố, Hoàng Thu Phố, Thải Giàng Phố...
Mận Tam hoa Bắc Hà bắt đầu chín từ đầu tháng 5, nhưng chín rộ nhất là vào đầu tháng 6, khi thời tiết đã bắt đầu ấm lên cũng là lúc Bắc Hà thu hút đông đảo khách du lịch đến trải nghiệm mùa mận Tam hoa chín.
Theo người dân bản địa, nhiều người dễ nhầm mận Tam Hoa với giống mận Hậu Sơn La trên thị trường. Điểm dễ nhận biết nhất của giống mận này đó là có nhiều đốm màu mốc trắng trên vỏ quả, trong khi mận hậu thuần một màu đỏ nhiều hơn.
Tại Bắc Hà, xã Na Hối và Tả Chải là 2 xã có diện tích trồng mận Tam hoa lớn nhất toàn huyện, trong đó xã Na Hối có gần 300 ha, xã Tả Chải có trên 180 ha.
Người dân bản địa cho hay, mận Tam Hoa có vị chua ngọt rất đều nhau, gần như không chen vị đắng. Dù quả chưa chín hẳn cũng gần như không có vị đắng, vị chua nhiều hơn nhưng cũng rất nhẹ.
Cùng với các sản phẩm du lịch khác, mận Tam Hoa đang được huyện Bắc Hà đẩy mạnh trở thành một trong những sản phẩm du lịch chủ lực. Sau nhiều năm, thương hiệu mận Tam Hoa tuy chưa thể xuất khẩu bởi hạn chế trong khâu vận chuyện nhưng đã trở thành một sản phẩm nổi tiếng với người tiêu dùng trong nước.
Đến đúng dịp mùa mận, du khách sẽ đi qua 6 thôn trồng mận một cách thuận lợi bằng các loại phương tiện từ ô tô, xe máy, xe đạp, tản bộ. Địa phương cũng đã lựa chọn 15 hộ có vườn mận rộng, phong cảnh đẹp, mận sai, chất lượng quả tốt, có dịch vụ phục vụ ăn uống để phục vụ khách tham quan….
Các du khách có thể trải nghiệm hoạt động tham quan và hái mận tại vườn theo sự hướng dẫn của bà con địa phương để vừa có được những trái mận ngon vừa tránh lãng phí.
Tùy thuộc vào chất lượng và sản lượng mỗi mùa mà mận Tam Hoa có giá từ 30-70.000 đồng/kg.
Những vườn mận Tam Hoa sai trĩu quả vừa là điểm tham quan, cũng là điểm chụp ảnh ưa thích của du khách khi đến với cao nguyên trắng Bắc Hà.
Khánh Huy