Tràn lan các sản phẩm 'chống' bụi mịn: Cân nhắc trước khi mua

Loạn thị trường khẩu trang chống bụi mịn

Hà Nội trong những ngày qua đã ghi nhận các chỉ số cho thấy, chất lượng không khí tại nhiều thời điểm trong ngày ở mức kém và xấu. Ô nhiễm bụi xuất hiện ở nhiều khu vực. Nhiều hình ảnh ghi lại vào đầu giờ sáng bầu trời nhiều bụi mịn như sương mù đày đặc.

Chất lượng không khí suy giảm nghiêm trọng, người dân Hà Nội đổ xô đi mua các thiết bị lọc bụi mịn.

Trong khi đó, các bác sĩ chuyên khoa hô hấp cho biết, trong không khí chất lượng kém sẽ có bụi mịn, gây ảnh hưởng đến sức khỏe con người, đặc biệt là những người mắc bệnh về hô hấp. Với những người mắc bệnh mạn tính thì không khí ô nhiễm càng ảnh hưởng đến bệnh hơn. Tác động ban đầu có thể là viêm mũi, viêm họng, nhưng tiếp xúc với môi trường không khí kém chất lượng trong thời gian dài có thể gây hại cho phổi.

Trước những nguy hại được cảnh báo cùng tâm lý lo sợ, người dân ở Hà Nội đang đổ xô đi tìm mua các loại khẩu trang để chống bụi mịn. Chị Nguyễn Thúy Hạnh (đường Phạm Văn Đồng, quận Bắc Từ Liêm) chia sẻ, trước kia gia đình chị thường sử dụng loại khẩu trang dùng 1 lần hoặc khẩu trang vải khi đi ra đường tránh hít phải bụi bẩn, khói xe. Nhưng dịp gần đây ra đường buổi sáng thấy bụi mù mịt như sương mù, đọc thông tin thấy Hà Nội đang ô nhiễm nên chị đã phải tìm mua khẩu trang chống bụi mịn để thay thế cho loại khẩu trang dùng 1 lần trước kia.

Tràn lan các loại khẩu trang, máy lọc không khí quảng cáo lọc được bụi mịn.

Tương tự, lo sợ ô nhiễm không khí sẽ gây hại cho sức khỏe của gia đình nên chị Lê Thanh Hương, đường Trường Chinh, quận Đống Đa cho biết, cách đây một tuần chị cũng phải cuống cuồng tìm mua khẩu trang chống bụi cho cả gia đình sử dụng khi đi đường. “Ngày nào đi làm cũng phải vượt qua một đoạn đường dài đầy bụi mịt mù, đợt này không khí lại được cảnh báo ô nhiễm nghiêm trọng, không có khẩu trang chống bụi thì gia đình tôi không dám ra đường. Lên mạng đặt mua thấy đủ các loại khẩu trang được quảng cáo chống bụi siêu mịn, chống được cả vi khuẩn, virus thấy cũng băn khoăn, không biết có tác dụng thế thật không. Nhưng thôi cũng đành mua vì khổng trang vải dùng hàng ngày thì không chống được bụi mịn”, chị Hương chia sẻ.

Thực tế, trên mạng xã hội cũng như ngay tại các cửa hàng, các loại khẩu trang chống bụi mịn đang được quảng cáo tràn ngập. Từ khẩu trang được sản xuất theo công nghệ của Mỹ tới công nghệ của Tây Ban Nha, xuất xứ Trung Quốc hay Việt Nam đều đủ cả. Người bán cũng cho biết, tùy vào loại khẩu trang mà có có tác dụng chống bụi khác nhau.

Trước diễn biến ô nhiễm không khí ở Hà Nội kéo dài liên tục trong những ngày qua, thậm chí nhiều ngày chất lượng không khí đã suy giảm xuống ngưỡng xấu, các chuyên gia khuyến cáo người dân, đặc biệt là trẻ em, người lớn tuổi, phụ nữ mang thai, người mắc các bệnh hô hấp nên hạn chế ra bên ngoài, tham gia giao thông và các hoạt động ngoài trời.

Bên cạnh đó, có thể cài app (ứng dụng) theo dõi chất lượng không khí. Các ứng dụng này có tác dụng giống như chương trình dự báo thời tiết để mọi người chủ động hơn trong việc bảo vệ sức khỏe.

Đa phần các loại khẩu trang cao cấp được sử dụng màng lọc kép microfilter, tiêu chuẩn Mỹ, châu Âu, Singapore,... có thể lọc được 95% bụi mịn, nhưng cũng có loại quảng cáo chống được đến 99%, thậm chí 100% loại bụi bụi mịn pm 2.5

Công dụng thì hầu hết người tiêu dùng đều chưa biết đến đâu nhưng mức giá thì vô vàn. Tại một cửa hàng bán khẩu trang chống bụi mịn đông khách đến mua ở Xã Đàn, giá khẩu trang chống bụi mịn chỉ 50 nghìn đồng/chiếc, có xuất xứ Trung Quốc, không có bảo hành, không có tiêu chuẩn, công dụng bằng tiếng Việt. Trong khi đó, trên một địa chỉ bán hàng online được giới thiệu chuyên bán hàng xách tay từ Anh. Khi được hỏi tới khẩu trang “phòng chống bụi mịn pm 2.5”, ngay lập tức chủ shop trưng ra loại khẩu trang “xịn” được rao bán từ 1,3 - 1,5 triệu đồng/ chiếc.

Qua quan sát bên ngoài, loại khẩu trang này được đựng trong hộp sắt, bên ngoài bao bì không hề có nhãn phụ hay kiểm định chất lượng của cơ quan trong nước. Mỗi chiếc được sử dụng trong khoảng 245 giờ (tức là sử dụng liên tiếp trong vòng 10 ngày), người bán giới thiệu và khẳng định cả hai loại đều được sản xuất theo “tiêu chuẩn lọc bụi của Mỹ, giá đắt nhưng rất hiệu quả”. Tuy nhiên, khi phóng viên muốn trực tiếp đến xem hàng, thì chủ shop từ chối, cho biết nếu mua hàng sẽ chuyển đến tận tay, khách có quyền xem hàng trước khi trả tiền nhưng phải đặt cọc trước.

Cẩn thận khi lựa chọn sản phẩm

Cũng như khẩu trang chống bụi mịn, các sản phẩm lọc không khí thời điểm này cũng thu hút sự chú ý của người dân. Tại các siêu thị, các cửa hàng bán đồ điện tử trên phố Nguyễn Lương Bằng, Thái Hà, Tôn Đức Thắng hay Xuân Thủy... lượng khách ra vào những ngày này nhộn nhịp hơn hẳn.

Nhu cầu mua máy lọc không khí tăng mạnh, các dòng máy lọc không khí có giá dao động từ 1 triệu đồng đến 10 triệu đồng tùy kích cỡ, công suất và hãng. “Gần 1 tháng trở lại đây, mặt hàng máy lọc không khí bán rất chạy, khách hàng tới tham khảo và mua nhiều, mỗi tuần trung bình chúng tôi bán được 3 chiếc máy lọc. Không như trước kia, có ngày không bán được cái nào”, chị Hoàng Thu Hoài, một nhân viên bán hàng trên đường Xuân Thủy cho biết.

Tuy nhiên, hiện nay rất nhiều sản phẩm từ máy lọc không khí đến khẩu trang được bày bán trôi nổi không rõ nguồn gốc, đặc biệt là tại các thị trường bán hàng online. Các loại sản phẩm này đều không có nhãn phụ, không hướng dẫn sử dụng, không có bất cứ thông tin gì chứng minh có thể lọc được bụi mịn. Thế nhưng, lợi dụng vào diễn biến thời tiết hết sức phức tạp, ô nhiễm không khí kéo dài nhiều ngày qua, nhiều nơi bán hàng đã không ngần ngại thổi phồng công dụng, đánh lừa người tiêu dùng.

Trao đổi về các loại khẩu trang lọc bụi mịn được bày bán tràn lan trên thị trường, Phó giáo sư - Tiến sĩ Nguyễn Duy Thịnh (Đại học Bách khoa Hà Nội) khẳng định: “Kích thước 2,5 micromet còn nhỏ hơn kích thước của vi sinh vật (5-10 micromet) nên để lọc được bụi mịn thì phải sử dụng màng siêu lọc, có kích thước nhỏ hơn kích thước của bụi mịn, tối thiếu là 1 micromet. Tuy nhiên, cơ sở sản xuất màng lọc cũng không thể sản xuất được màng lọc có kích thước nhỏ hơn kích thước của bụi mịn, vì giá thành cực kỳ đắt và có sản xuất ra được khẩu trang lọc bụi mịn thì cũng không đơn giản và nhanh chóng đến thế”.

Ông Thịnh cũng khuyến cáo người tiêu dùng cần tìm hiểu thông tin về bụi mịn và tỉnh táo trước những lời quảng cáo của các sản phẩm khẩu trang hay máy lọc không khí. Hơn nữa, đây đều là các sản phẩm liên quan trực tiếp đến hơi thở, sức khỏe con người nên rất có thể các sản phẩm không rõ nguồn gốc chính là nguồn tích tụ bệnh tật, vi khuẩn khi sử dụng.

Cũng đồng quan điểm trên, Tiến sĩ Hoàng Dương Tùng, Chủ tịch Mạng lưới không khí sạch Việt Nam nhấn mạnh: “Việc đeo khẩu trang là cần thiết khi đi ra ngoài đường. Tuy nhiên, hiện chưa có đơn vị chức năng nào tại Việt Nam có thể đứng ra kiểm chứng các thiết bị bảo hộ có thể ngăn ngừa bụi pm 2.5 hay không. Đây cũng có thể coi là lỗ hổng khiến các nhà sản xuất và kinh doanh tha hồ quảng cáo vống, đánh lừa người tiêu dùng”.

Kim Tiến