'Trăng máu' sẽ xuất hiện vào rạng sáng 8/9 tại Việt Nam

Trăng bạc hóa đỏ

Rạng sáng 8/9, bầu trời Việt Nam sẽ khoác lên mình một diện mạo kỳ vĩ khi hiện tượng nguyệt thực toàn phần, thường được gọi là “Trăng máu”, đây là một trong những sự kiện thiên văn ngoạn mục nhất năm 2025.

Theo tính toán, tổng thời gian của nguyệt thực toàn phần kéo dài hơn 82 phút, trong khi toàn bộ hiện tượng, bao gồm cả các pha nửa tối và một phần sẽ diễn ra suốt hơn 5 giờ đồng hồ. Đặc biệt, khoảnh khắc Mặt Trăng tròn bị che khuất hoàn toàn bởi bóng tối của Trái Đất, chuyển sang sắc đỏ thẫm, sẽ kéo dài liên tục trong khoảng 1 giờ 22 phút.

Hình ảnh trăng máu

Dẫn nguồn từ National Geographic cho biết, vào đêm 7 rạng sáng 8/9, Mặt Trăng sẽ dần đi vào vùng bóng của Trái Đất, từ sáng bạc chuyển sang đỏ rực. Dù khu vực châu Mỹ không thể quan sát, song khoảng 5,8 tỷ người (tương đương 71% dân số thế giới) tại các vùng đông dân của bán cầu Đông sẽ có cơ hội chiêm ngưỡng trọn vẹn hiện tượng này. Tính trên phạm vi toàn cầu, ước tính có tới 85% dân số thế giới, tức khoảng 7 tỷ người, nằm trong vùng quan sát được. Đây cũng là lần nguyệt thực toàn phần thứ hai trong năm 2025.

Tại Việt Nam, điều kiện quan sát được đánh giá lý tưởng. Anh Nguyễn Anh Tuấn, nguyên Chủ nhiệm Câu lạc bộ Thiên văn nghiệp dư TP. Hồ Chí Minh (HAAC), cho biết: “Đêm 7/9 rạng sáng 8/9, người dân trên khắp cả nước đều có thể theo dõi trọn vẹn hiện tượng kỳ thú này".

Thời điểm xuất hiện của “Trăng máu”

Không chỉ mang giá trị khoa học, hiện tượng “Trăng máu” từ lâu đã trở thành một phần trong kho tàng văn hóa và tín ngưỡng của nhiều dân tộc. Trong văn hóa phương Đông, sắc đỏ của Mặt Trăng thường được coi là điềm báo thay đổi lớn, gắn với những truyền thuyết về rồng nuốt Mặt Trăng hay sự mất cân bằng vũ trụ.

Qua hàng nghìn năm, những diễn giải mang màu sắc huyền bí ấy đã hòa quyện cùng tín ngưỡng dân gian, tạo nên lớp ý nghĩa biểu tượng cho “Trăng máu”. Đến nay, dù khoa học hiện đại đã lý giải rõ cơ chế vật lý, hiện tượng này vẫn khơi gợi sự tò mò, truyền cảm hứng cho nghệ thuật, văn chương và cả đời sống tinh thần. Với nhiều người, đó không chỉ là một khoảnh khắc thiên văn kỳ thú, mà còn là dịp để chiêm nghiệm về sự nhỏ bé của con người trước vũ trụ bao la.

Sự thay đổi màu sắc của Mặt Trăng trong nguyệt thực toàn phần

Nguyệt thực xảy ra khi Trái Đất di chuyển trực tiếp giữa Mặt Trời và Mặt Trăng, che khuất và đổ bóng lên bề mặt Mặt Trăng. Khi vệ tinh tự nhiên của Trái Đất đi sâu vào vùng tối (umbra), ánh sáng bạc quen thuộc sẽ dần biến đổi, nhuộm thành sắc cam hoặc đỏ đặc trưng. Do quỹ đạo của Mặt Trăng hơi nghiêng so với mặt phẳng quỹ đạo Trái Đất quanh Mặt Trời, hiện tượng này không diễn ra hằng tháng vào ngày trăng tròn mà chỉ xuất hiện khoảng 2 - 3 lần mỗi năm, và chỉ có thể quan sát từ một nửa bề mặt Trái Đất.

Trong nguyệt thực toàn phần, ánh sáng Mặt Trời xuyên qua khí quyển Trái Đất bị khúc xạ và tán xạ, phần lớn ánh sáng xanh bị lọc bỏ, chỉ còn lại các bước sóng đỏ cam chiếu tới Mặt Trăng. Đây chính là lý do nguyệt thực toàn phần thường được gọi bằng cái tên gợi hình: “Trăng máu”. Tùy điều kiện khí quyển, sắc màu của Mặt Trăng có thể biến thiên từ cam sáng đến đỏ thẫm.

Theo dự kiến, thời điểm quan trọng nhất sẽ diễn ra từ 0h30 đến 1h52 ngày 8/9 (giờ Việt Nam), khi hiện tượng nguyệt thực toàn phần bắt đầu và kéo dài hơn 80 phút. Trong khoảng thời gian này, ánh trăng sẽ chuyển dần từ cam rực sang đỏ sẫm huyền bí, đạt cực đại vào lúc 1h11 sáng 8/9.

Diễn biến chi tiết của nguyệt thực như sau:

22h28 (7/9): Pha nửa tối khởi đầu, Mặt Trăng chỉ hơi xám mờ, khó nhận biết bằng mắt thường.

23h27 (7/9): Pha một phần, bóng tối ăn dần, Mặt Trăng bắt đầu “khuyết” rõ rệt.

00h30 (8/9): Bước vào pha toàn phần, Mặt Trăng chuyển sang đỏ.

01h11 (8/9): Nguyệt thực cực đại.

01h52 (8/9): Kết thúc pha toàn phần.

02h56 (8/9): Kết thúc pha một phần.

03h55 (8/9): Kết thúc pha nửa tối.

Quỳnh Trang