Trang phục nhân vật trong game Liên Quân Mobile bị phản ứng dữ dội, Garena nhận lỗi để khắc phục

Trang phục "mang bản sắc Việt" nhưng thiếu dấu ấn Việt Nam

Trang phục được giới thiệu với mục tiêu tôn vinh văn hóa lúa nước nhưng lại bị cộng đồng phát hiện không có yếu tố nào gợi nhớ đến Việt Nam, từ thiết kế cho đến phần lồng tiếng tiếng Anh – vốn đi ngược lại truyền thống các “skin Việt” trước đây.

Chỉ trong thời gian ngắn, mạng xã hội ngập tràn bình luận chỉ trích, yêu cầu Garena làm rõ lý do vì sao một trang phục nhân vật "mang bản sắc Việt" lại thiếu vắng hoàn toàn dấu ấn Việt Nam.

Trang phục bị cộng đồng gamer phản ứng vì không thực sự đúng với “bản sắc Việt” như quảng cáo

Trước phản ứng của cộng đồng, Liên Quân Mobile phải lên tiếng xin lỗi vào chiều 3/12, thừa nhận những sai sót trong khâu xây dựng ý tưởng và thiết kế.

Sự kiện "Gieo Lúa Gặt Quà" bị đóng lại, còn trang phục "Yue – Nàng Tiên Gạo" bị xóa vĩnh viễn khỏi hệ thống. Dù Garena nhanh chóng công bố chính sách đền bù và tặng miễn phí một trang phục khác, phần đông game thủ cho rằng điều họ băn khoăn không phải là chuyện trang phục miễn phí hay trả phí, mà là sự cẩn trọng khi game lựa chọn đại diện cho văn hóa Việt Nam.

Fanpage Liên Quân Mobile lên bài đính chính, xin lỗi về sai sót trên.

Câu chuyện của Liên Quân cho thấy việc đưa bản sắc dân tộc vào game không chỉ là yếu tố sáng tạo mà còn đòi hỏi sự nghiên cứu bài bản và trách nhiệm.

Nhiều cư dân mạng đặt dấu hỏi lớn về tính "bản sắc Việt" trong game (Ảnh: Thế Anh)

Không phải lần đầu tiên "bản sắc Việt" trở thành tâm điểm tranh cãi trong ngành game

Ngược dòng thời gian về năm 2019, Sử Hộ Vương – một tựa game thẻ bài từng được kỳ vọng rất lớn cũng trải qua hành trình gây tranh luận tương tự, cho thấy vấn đề không nằm ở riêng một nhà phát hành.

Tạo hình gây tranh cãi được quảng bá là "lấy cảm hứng" từ nhân vật lịch sử.

Thời điểm đó, Sử Hộ Vương thu hút được sự chú ý mạnh mẽ khi hướng đến mục tiêu "truyền cảm hứng lịch sử cho giới trẻ". Dự án nhận nhiều kỳ vọng, được cộng đồng mạng ủng hộ nhiệt tình và huy động vốn thành công trong giai đoạn đầu. Tuy nhiên, khác với Liên Quân, lùm xùm của Sử Hộ Vương không xuất phát từ khâu ý tưởng, mà đến từ chính cách đội ngũ sáng tạo phản ứng với góp ý của người chơi.

Căng thẳng bắt đầu khi game công bố tạo hình loạt nhân vật như Hồ Xuân Hương, Quang Trung, Lạc Long Quân… với phong cách gây tranh cãi: màu tóc, màu mắt mang đậm chất phương Tây, trang phục được cho là hở hang, xa lạ với thuần phong mỹ tục. Ngay trong cộng đồng người chơi của game, nhiều ý kiến phản đối cho rằng đây là cách tiếp cận không phù hợp với bối cảnh lịch sử, dễ gây hiểu nhầm cho giới trẻ.

Tại Shark Tank, các nhà đầu tư lo ngại về tác động của trò chơi với game thủ trẻ tuổi từ 15 - 24, trong khi tạo hình nhiều nhân vật lịch sử bị ảnh hưởng từ các phong cách vẽ của Nhật, Trung. Chưa kể, trò chơi mô tả thao tác chiến đấu giữa các nhân vật, có thể gây ra cách hiểu sai cho người chơi về các giai thoại, chân dung… của nguyên tác huyền sử/thần thoại.

Làm sao để quản lý và sử dụng chất liệu văn hóa một cách đúng mực?

Hai câu chuyện ở hai thời điểm khác nhau, với hai sản phẩm khác nhau, nhưng đều hội tụ chung một vấn đề: việc xử lý yếu tố văn hóa – lịch sử trong game vẫn còn thiếu sự thận trọng, nhất quán và tôn trọng. Khi một sản phẩm chọn mang trên mình hình ảnh đại diện cho bản sắc dân tộc, mức độ kỳ vọng của cộng đồng cũng cao hơn nhiều so với những sản phẩm thuần giải trí. Chỉ một chi tiết xử lý hời hợt, thiếu nghiên cứu hoặc không phù hợp bối cảnh cũng dễ dàng tạo nên phản ứng mạnh mẽ.

Trong bối cảnh game ngày càng trở thành phương tiện tiếp cận phổ biến với giới trẻ, việc lồng ghép văn hóa – lịch sử vào sản phẩm là cơ hội, nhưng đồng thời cũng là trách nhiệm không hề nhỏ. Sự cố của Liên Quân Mobile hay những tranh cãi từng khiến Sử Hộ Vương lao đao đều cho thấy một điều: sáng tạo chỉ thật sự bền vững khi được đặt trên nền tảng hiểu biết và sự tôn trọng, đặc biệt khi chạm đến những giá trị thuộc về bản sắc Việt.

Thế nhưng, câu hỏi đặt ra là: Ai đang chịu trách nhiệm bảo đảm những giá trị này được thể hiện đúng mực? Ai là người giám sát để tránh lặp lại những sai sót tưởng chừng nhỏ nhưng có thể gây hệ lụy lớn về lâu dài?

Khi các nhà phát hành game ngày càng có ảnh hưởng sâu rộng đến nhận thức của giới trẻ, việc để họ tự điều chỉnh theo phản ứng của cộng đồng rõ ràng không đủ. Những vụ việc liên tiếp xảy ra cho thấy cần hơn những lời xin lỗi hay chỉnh sửa sau tranh cãi. Điều thị trường chờ đợi là một cơ chế quản lý chặt chẽ, thống nhất và theo kịp tốc độ phát triển của ngành công nghiệp game.

Đã đến lúc các cơ quan chức năng xem xét xây dựng bộ tiêu chí rõ ràng về việc sử dụng yếu tố văn hóa – lịch sử trong trò chơi điện tử: đâu là phạm vi sáng tạo được khuyến khích, đâu là ranh giới cần tôn trọng, và đâu là trách nhiệm phải thực hiện khi sản phẩm muốn đại diện cho bản sắc dân tộc.

Bởi lẽ, nếu không có một khung quản lý đủ mạnh và đủ minh bạch, những lùm xùm như "Nàng Tiên Gạo" hay Sử Hộ Vương có lẽ sẽ không phải là những trường hợp cuối cùng. Và khi đó, câu chuyện bảo tồn và lan tỏa văn hóa Việt trong game sẽ mãi chỉ là giấc mơ nằm ngoài tầm kiểm soát.

Trọng Nghĩa