Trang phục phụ nữ Dao Thanh y
Người Dao Thanh Y là một trong 9 ngành Dao ở Tuyên Quang, sống tập trung ở các xã Tân Tiến, Lực Hành, Xuân Vân thuộc huyện Yên Sơn. Mặc dù cuộc sống có nhiều đổi thay nhưng họ vẫn giữ được rất nhiều phong tục truyền thống như hát Páo dung, nghi lễ đón mừng năm mới, ma chay, cưới hỏi... Con gái Dao Thanh Y đều biết may vá, thêu thùa và có ít nhất một bộ trang phục truyền thống để mặc trong các dịp lễ tết, hoặc các dịp hội hè theo phong tục tập quán của dân tộc mình.
Một bộ trang phục phụ nữ Dao Thanh y gồm: mũ, khăn đội đầu, áo dài, yếm, dây lưng, quần dài, quần ngắn và xà cạp.
Phụ nữ Dao Thanh Y để tóc dài, rẽ ngôi giữa, vấn tóc xung quanh đầu rồi đội một cái mũ nhỏ. Mũ được làm bằng loại gỗ nhẹ, hình trụ tròn, đường kính miệng khoảng 18-20cm, đáy 15-18cm, cao khoảng 10-15cm, được bọc bằng vải nhuộm chàm đen, khi đội úp phần miệng vào đầu. Đỉnh mũ có đính ngôi sao bằng bạc 12 cánh, xung quanh thành mũ đính những miếng bạc hình tròn, sát nhau thành hai hàng song song.
Áo dài là loại áo tứ thân, dài đến gối, xẻ giữa; viền cổ áo có thêu hoa văn bằng chỉ màu; ống tay áo may giáp nối, gấu tay màu đỏ; ở giữa thân sau áo có thêu. Nẹp, gấu, vạt áo được thêu trang trí bằng chỉ màu. Áo không cài khuy nên khi mặc được vắt chéo hai vạt rồi buộc thắt lưng ra ngoài.
Yếm hình vuông, mỗi chiều 30cm, bằng vải màu chàm. Nửa trên của yếm đáp vải đỏ, đen và mảnh hoa văn đã được thêu sẵn. Dây lưng dài hai sải, rộng khoảng 6-8cm, dệt bằng chỉ màu. Quần thuộc quần chân què, chỉ dài tới ngang đùi, ống hơi hẹp, dưới gấu không thêu, đũng rộng có thể cử động thoải mái.
Xà cạp làm bằng vài màu chàm không có hoa văn trang trí. Dây buộc xà cạp dệt bằng chỉ có các họa tiết đơn giản. Một đầu dây được đính các chuỗi hạt cườm và có tua dài.
Ngoài trang phục chính, người phụ nữ Dao còn ưa dùng đồ trang sức làm cho bộ trang phục của mình thêm sang trọng: vòng cổ, nhẫn, túi ăn trầu, các đồ trang sức bằng bạc hình bán cầu, hình sao 8 cánh.
Những hoa văn trên trang phục của phụ nữ Dao Thanh Y được thêu sặc sỡ với nhiều họa tiết phong phú như hình cỏ cây, hoa lá hay bất kỳ vật dụng nào mà người dân nơi đây cảm thấy gần gũi trong sinh hoạt hàng ngày. Cùng ý tưởng đó, trên mỗi bộ trang phục, hoa văn không giống nhau bởi mỗi người có một cách làm và gửi tình cảm vào tác phẩm của mình.