Tranh cãi cuộc điều trần 'gây bùng nổ' của quan chức Mỹ về liên hệ giữa TT Trump và Ukraine

Hôm thứ ba (22/10), phe Dân chủ Hạ viện Mỹ cho hay, trong buổi điều trần trước ba ủy ban Hạ viện, tham tán viên của Mỹ tại Ukraine Bill Taylor đã cung cấp những "gây bùng nổ" về quan hệ giữa tổng thống Donald Trump và Ukraine.

Ông Bill Taylor vừa điều trần trước Hạ viện (ảnh: getty)

Mặc dù bài nói mở đầu dài 15 trang của ông được đăng tải trên CNN, nhưng buổi điều trận diễn ra trong phòng kín. Trong bài phát biểu, ông Taylor khai, nhiều quan chức Mỹ đã nói với ông ở các thời điểm khác nhau rằng, một phần trong số tiền viện trợ quân sự 391 triệu USD cho Ukraine mà Tổng thống Trump đã "đóng băng" hồi tháng 5, là "điều kiện" để tiến hành điều tra về công ty khí đốt Burisma Holdings, nơi con trai cựu Phó Tổng thống Joe Biden từng là thành viên hội đồng quản trị.

Ông Taylor thừa nhận, ông chưa đọc nội dung ghi lại cuộc điện đàm ngày 25/7 giữa Tổng thống Trump và đồng cấp Ukraine Volodymyr Zelensky. Cuộc điện đàm chính là nguyên nhân chính khiến Hạ viện Mỹ mở cuộc điều tra luận tội nhằm vào Tổng thống Trump, với cáo buộc người đứng đầu nước Mỹ cố tình gây sức ép lên đồng minh Ukraine nhằm đạt được lợi ích chính trị riêng.

Theo quan chức Mỹ, ông nhận thức được, mối quan hệ Mỹ-Ukraine được tiến hành theo hai kênh: một kênh chính thức do ông dẫn đầu và một kênh phi chính thức "bao gồm" Đặc phái viên đặc biệt của Mỹ tại Ukraine lúc đó là Kurt Volker, Đại sứ Mỹ tại EU Gordon Sondland, Bộ trưởng Năng lượng Rick Pery và luật sư riêng của Tổng thống Trump là Rudy Giuliani.

Ghi chép của ông Taylor chỉ ra, ông hiểu rằng, một cuộc gặp gỡ giữa hai Tổng thống Trump và Zelensky chỉ diễn ra với điều kiện là các cuộc điều tra và công ty Burisma và cáo buộc Ukraine can thiệp bầu cử Mỹ 2016. Và cũng trong tháng 7, ông Taylor mới nhận được tin Washington từ chối viện trợ cho Ukraine.

Hôm 1/9, ông Taylor cũng đã điện đàm với giám đốc cấp cao của Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ Tim Morrison. Ông Morrison tiết lộ về cuộc hội thoại giữa Đại sứ Sondland và cố vấn Andrei Yermak của Tổng thống Zelensky; trong đó ông Sondland nói: "tiền viện trợ an ninh sẽ không đến cho tới khi Tổng thống Zelensky cam kết theo đuổi vụ điều tra Burisma".

Một tuần sau đó, ông Morrison lại kể cho ông Taylor về một cuộc điện thoại khác, lần này là giữa Sondland và Tổng thống Trump. Theo đó, ông Trump được cho là yêu cầu đồng cấp Zelensky công khai công bố mở điều tra vào Burisma và can thiệp bầu cử 2016; đồng thời khẳng định, đây không phải là điều kiện "có đi có lại".

Đại sứ Sondland xác nhận với Taylor, Tổng thống Zelensky cuối cùng đã đồng ý đưa ra tuyên bố trong một cuộc phỏng vấn với CNN. Và viện trợ của Mỹ cho Kiev được nối lại vào ngày 11/9.

Phản ứng trước cuộc điều trần, Nhà Trắng gọi đó là "tin đồn" và khẳng định, nó đã làm các cuộc đối thoại giữa hai ông Trump và Zelensky bị hiểu sai lệch.

Minh Đức