Vào ngày 7/11/2022, ấn phẩm Ukraine Pravda (UP) đã phát hành một tài liệu giải mật về cách nước này giải phóng đảo Zmiiny (đảo rắn) cũng như việc bắn chìm tuần dương hạm Moskva, sau đây là trình tự thời gian mà tờ UP đưa ra.
"Vấn đề này đã được giải quyết vào đêm 13 - 14/4/2022. Tình báo Ukraine phát hiện tàu tuần dương Moskva trên biển. Kyiv đã gửi yêu cầu tới cơ quan tình báo châu Âu của NATO xác nhận sự hiện diện của một vật thể nào đó trong một quảng trường nhất định, không nêu tên".
"Tình báo NATO, đặc biệt với sự trợ giúp của máy bay trinh sát Mỹ P-8 Poseidon đã xác nhận tọa độ của tuần dương hạm Moskva và cung cấp cho Ukraine. Sau khi xác minh dữ liệu, Ukraine đã tiến hành một trong những hoạt động quân sự rực rỡ nhất trong lịch sử của mình".
Một số máy bay không người lái Bayraktar TB-2 đã đánh lạc hướng phòng không của chiếc tuần dương hạm Moskva, trong khi đó, theo tọa độ nhận được từ máy bay P-8 Poseidon, hai tên lửa Neptun đã được phóng đi và hạ gục soái hạm Hạm đội Biển Đen", tờ Ukraine Pravda nói rõ.
Thông tin nói trên là một trong những nỗ lực đầu tiên vẽ nên bức tranh toàn cảnh về chiến công lớn nhất của Hải quân Ukraine trước Nga. Nhưng nếu nhìn kỹ, có thể tìm thấy một số "điểm yếu", đặt ra câu hỏi cho tất cả những điều trên.
Đầu tiên, nếu dựa vào tường thuật của tờ UP, hóa ra lực lượng phòng vệ Ukraine đã đưa ra yêu cầu với NATO rằng "chúng tôi sẽ không cho bạn biết bản thân đang tìm kiếm điều gì, nhưng hãy cho chúng tôi một tọa độ cụ thể".
Nếu điều này là đúng, thì NATO khả năng cao sẽ đơn giản từ chối yêu cầu cung cấp thông tin tình báo. Bởi vì tiến hành "trò chơi ngữ nghĩa" như vậy với các đối tác, ít nhất có cùng mức độ nhận thức tình huống là không phù hợp.
Một "điểm yếu" thứ hai trong câu chuyện nói trên chính là vai trò của máy bay không người lái Bayraktar TB2, nó dường như "đánh lạc hướng" các phương tiện phòng không của tàu tuần dương Moskva.
Nhưng theo logic kinh nghiệm, để "đánh lạc hướng" hệ thống phòng không của đối phương cho tên lửa chống hạm dễ dàng tiếp cận thì tên lửa đánh chặn trên tàu phải hoạt động ở công suất tối đa.
Tuy nhiên những bức ảnh cuối cùng của tàu tuần dương Moskva trước khi chìm cho thấy rõ ràng các tổ hợp phòng không Osa vẫn bất động, không có muội khói từ các vụ phóng tên lửa S-300, tức là thủy thủ đoàn hoàn toàn không nhận thức được tình huống.
Rất có thể trong câu chuyện này, UAV Bayraktar TB2 của Ukraine đã thực hiện một chức năng hoàn toàn khác: chính kíp điều khiển chiếc máy bay không người lái này là những người đầu tiên phát hiện ra tuần dương hạm Moskva trước cuộc tấn công.
Bên cạnh đó, chính kíp điều khiển chiếc máy bay không người lái này có thể là những người đầu tiên ghi lại sự thật rằng tên lửa hành trình chống hạm Neptune đã bắn trúng và kết liễu soái hạm của Hạm đội Biển Đen - Hải quân Nga.
Sau khi sự kiện diễn ra, phía Nga cũng cho rằng tuần dương hạm Moskva không phát hiện được mối đe dọa do đây là con tàu quá cũ, mọi thiết bị tích hợp đều đã hàng chục năm tuổi và trong tình trạng kỹ thuật kém.
Nhưng lời nói trên cũng không được chấp nhận, bởi tuần dương hạm Moskva mới trải qua đại tu, nâng cấp lớn vào năm 2020, nó đã thay thế gần như toàn bộ khí tài điện tử cũ bằng loại hiện đại với công nghệ số thường dùng.
Bạch Dương