Trao cơ hội cho nhà trường phát huy tối đa tiềm năng, đột phá trong đào tạo

Sinh viên Trường Cao đẳng Dược Hà Nội thực tập tại bệnh viện phổi Trung ương.

Gỡ những vướng trong thực hiện tự chủ

Nghị quyết số 71-NQ/TW về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo (Nghị quyết 71) nêu rõ yêu cầu bảo đảm quyền tự chủ đầy đủ, toàn diện cho các cơ sở giáo dục đại học và giáo dục nghề nghiệp, không phụ thuộc vào mức độ tự chủ tài chính.

Theo ông Nguyễn Thế Lực - Phó Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Dược Hà Nội - điều này được kỳ vọng sẽ tháo gỡ những vướng mắc trong thực hiện tự chủ; giúp cơ sở giáo dục đại học, giáo dục nghề nghiệp thực hiện tự chủ một cách thực chất, hiệu quả, đồng thời khắc phục nhiều khó khăn tồn tại lâu nay trong công tác quản trị, điều hành.

Cụ thể, việc không lấy mức độ tự chủ tài chính làm thước đo tự chủ của các cơ sở đào tạo sẽ tạo điều kiện “cởi trói” tối đa cho các trường trong công tác quản trị. Điều này tháo gỡ tư duy lâu nay vốn gắn tự chủ giáo dục với tự chủ tài chính; đồng thời trao cho các cơ sở đào tạo toàn quyền quyết định trên nhiều phương diện: tự chủ học thuật (chương trình, phương pháp đào tạo, nghiên cứu khoa học), tự chủ về tổ chức nhân sự, tự chủ trong hợp tác với doanh nghiệp và tự chủ xây dựng chiến lược phát triển.

Nhờ đó, các cơ sở giáo dục có điều kiện phát huy tối đa tiềm năng, khuyến khích sáng tạo và đột phá trong đào tạo, nghiên cứu cũng như trong phương thức quản trị. Điều này đặc biệt giúp các trường mạnh dạn đổi mới phương pháp giảng dạy, quản trị để thích ứng với yêu cầu thực tiễn và nhu cầu xã hội.

Đồng thời, việc không lấy tiêu chí tài chính làm thước đo tự chủ còn giúp các cơ sở giáo dục nâng cao tính chủ động, phát huy trách nhiệm giải trình với Nhà nước và xã hội, qua đó góp phần nâng cao chất lượng đào tạo, tạo môi trường cạnh tranh công bằng và lành mạnh cho giáo dục đại học và giáo dục nghề nghiệp.

Thể chế hóa Nghị quyết 71 trong Luật Giáo dục nghề nghiệp

Riêng với giáo dục nghề nghiệp, để Nghị quyết 71 phát huy hiệu quả trong thực tiễn, ông Nguyễn Thế Lực cho rằng, cần chú trọng một số yếu tố sau:

Thứ nhất, thu hút người học đến với giáo dục nghề nghiệp. Hiện nay, tâm lý xã hội vẫn coi trọng bằng cấp hơn năng lực thực tế, dẫn tới nhiều phụ huynh, học sinh chọn đại học nhưng sau tốt nghiệp lại khó phát huy chuyên môn hoặc khó tìm việc phù hợp.

Do đó, cần tăng cường công tác truyền thông, sự vào cuộc của toàn xã hội và các cấp, các ngành; đồng thời chú trọng đến chế độ tiền lương, cơ hội việc làm, thăng tiến cho người học nghề, qua đó thực hiện mục tiêu giáo dục nghề nghiệp đến năm 2030 mà Nghị quyết 71 đề ra.

Thứ hai, xây dựng hành lang pháp lý để người học nghề có cơ hội liên thông lên bậc cao hơn như đại học. Hiện nay, các cơ sở giáo dục nghề nghiệp có quyền tự chủ trong thiết kế chương trình đào tạo, dẫn đến sự khác biệt giữa các trường cùng ngành, cùng bậc về số môn học và tín chỉ (ngoại trừ các mô-đun chung bắt buộc).

Thứ ba, gắn đào tạo với thực hành tại doanh nghiệp. Kết luận số 91-KL/TW đã chỉ rõ, hoạt động thực hành trong giáo dục nghề nghiệp còn nặng tính hình thức, chưa đi vào chiều sâu. Luật Giáo dục nghề nghiệp sửa đổi cần đưa ra giải pháp và hành lang pháp lý để doanh nghiệp sẵn sàng đồng hành cùng hệ thống giáo dục nghề nghiệp, qua đó hình thành lực lượng lao động có trình độ, tay nghề đáp ứng yêu cầu thực tế.

Thứ tư, trao quyền tự chủ toàn diện cho các cơ sở giáo dục nghề nghiệp trong xây dựng chiến lược phát triển dài hạn, phát huy vai trò và trách nhiệm của người đứng đầu, đồng thời tăng cường tính giải trình với Nhà nước và xã hội.

Thứ năm, ban hành chính sách hỗ trợ chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ mới, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo (AI) trong giáo dục nghề nghiệp. Cụ thể, cần chú trọng đầu tư hạ tầng công nghệ, bồi dưỡng kiến thức về AI cho đội ngũ quản lý và nhà giáo, hướng tới mô hình quản trị thông minh trong các cơ sở đào tạo nghề.

Hải Bình