Trẻ nhỏ dưới 5 tuổi và thanh thiếu niên dễ mắc bệnh não mô cầu xâm lấn
Bệnh viêm não mô cầu xâm lấn có tỷ lệ tử vong lên tới khoảng 50% nếu không điều trị kịp thời; trong đó đối tượng trẻ dưới 5 tuổi và thanh thiếu niên có nguy cơ nhiễm bệnh cao hơn người trưởng thành.
PGS.TS.BS. Trần Đắc Phu nhấn mạnh tầm quan trọng của việc chủ động chủng ngừa não mô cầu.
Theo Hội Y học Dự phòng Việt Nam, bệnh não mô cầu xâm lấn tuy không phổ biến nhưng rất nghiêm trọng, có tỷ lệ tử vong lên đến khoảng 50% nếu không điều trị kịp thời, thậm chí người bệnh có thể tử vong chỉ trong vòng 24 giờ sau khởi bệnh. Ngay cả khi được điều trị kịp thời, khoảng 20% số người sống sót phải đối mặt với các di chứng nghiêm trọng lâu dài, thậm chí tàn tật vĩnh viễn.
PGS.TS Phạm Quang Thái, Phó trưởng Khoa Kiểm soát bệnh truyền nhiễm, Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ươngcho biết: “Dựa trên số liệu từ phần mềm giám sát bệnh truyền nhiễm từ tháng 7/2016 đến tháng 9/2025, bệnh não mô cầu đang tăng đáng kể. Riêng từ đầu năm 2025 đến giữa tháng 9/2025, cả nước đã ghi nhận 38 ca nhiễm não mô cầu, trong đó miền Bắc ghi nhận tăng 45% và khu vực phía Nam ghi nhận tăng 83% so với cả năm 2024. Hiện bệnh do não mô cầu xâm lấn vẫn còn là gánh nặng của y tế cộng đồng toàn cầu. Những trường hợp sống sót thường để lại những di chứng suốt đời làm ảnh hưởng chất lượng cuộc sống của người bệnh và cả những người có nhiệm vụ chăm sóc họ trong gia đình”.
Theo các chuyên gia, đáng chú ý là việc gia tăng những trường hợp mắc viêm não mô cầu xâm lấn, đặc biệt là ở độ tuổi thanh thiếu niên.
Chia sẻ tại Hội thảo khoa học cập nhật tình hình dịch tễ và thúc đẩy chiến lược dự phòng bệnh do Hội Y học Dự phòng Việt Nam phối hợp với GSK Việt Nam tổ chức mới đây, PGS.TS Cao Hữu Nghĩa, Trưởng Bộ môn Khoa học Y sinh, Viện Pasteur TP Hồ Chí Minh, cho biết: “Trẻ em dưới 5 tuổi, đặc biệt là dưới 6 tháng và thanh thiếu niên từ 15 đến 24 tuổi là hai nhóm có nguy cơ mắc bệnh cao nhất. Trong đó, thanh thiếu niên có nguy cơ mắc bệnh não mô cầu cao với tỷ lệ mang trùng từ 25% đến 32%. Đây là nhóm có nguy cơ kép “mang vi khuẩn, lây truyền và nhiễm bệnh” và hậu quả tiềm ẩn là số ca mắc và lây truyền sang các nhóm tuổi khác nên nhóm này cần được ưu tiên phòng bệnh”.
Tại Việt Nam, bệnh viêm não mô cầu lưu hành và được ghi nhận tại nhiều địa phương, thường gặp vào mùa đông - xuân, đặc biệt ở các khu vực tập trung đông người như trường học, ký túc xá, nhà trẻ, doanh trại quân đội, từ những người thường xuyên hút thuốc lá hay thường đến các vũ trường...
Thông điệp của Ngày Viêm màng não thế giới năm nay (tháng 10 hàng năm) là Now is the Time for Action - Hành động ngay bây giờ! nhằm tiếp tục kêu gọi sự đoàn kết trong cuộc đua đánh bại viêm màng não (trong đó có viêm màng não do não mô cầu), nhấn mạnh sự hợp tác toàn cầu cần thiết để loại bỏ căn bệnh này vào năm 2030.
Theo PGS.TS.BS. Trần Đắc Phu, Phó chủ tịch Hội Y học Dự phòng Việt Nam, để phòng ngừa được bệnh do não mô cầu toàn diện hơn, cần phải chủng ngừa đầy đủ các nhóm huyết thanh thường gây bệnh não mô cầu. Theo một số nghiên cứu, lên đến hơn 90% số ca mắc não mô cầu xâm lấn ở Việt Nam là do nhóm huyết thanh B (MenB) gây ra.
PGS.TS Trần Đắc Phu cũng khuyến cáo, việc dự phòng chủ động não mô cầu bằng vaccine cho mọi độ tuổi, đặc biệt nhóm thanh thiếu niên là rất cần thiết.
