Tri ân nhà khoa bảng khai mở phong khí học thuật tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám

Hội thảo thu hút đông đảo giới nghiên cứu lịch sử.

Ngày 30/10, Trung tâm Hoạt động VHKH Văn Miếu – Quốc Tử Giám tổ chức hội thảo: “Tham Tụng Phạm Công Trứ - Con người và sự nghiệp”. Sự kiện được tổ chức nhân kỷ niệm 350 năm ngày mất của Tiến sĩ Phạm Công Trứ và hướng tới kỷ niệm 955 năm thành lập Văn Miếu, nhằm tôn vinh và làm sáng rõ công lao, tài đức cũng như ảnh hưởng sâu rộng của ông trong lịch sử chính trị, giáo dục và văn hóa Việt Nam.

Phạm Công Trứ (1600 – 1675), người làng Liêu Xuyên, Hưng Yên, là một trong những nhân vật tiêu biểu thời Lê trung hưng. Ông đỗ Tiến sĩ năm 1628 và trải qua hơn 40 năm làm quan, phục vụ năm đời vua nhà Lê và hai đời chúa Trịnh. Trong suốt sự nghiệp, ông đảm nhiệm nhiều trọng trách cao như Tham Tụng, Lại Bộ Thượng thư, Lễ Bộ Thượng thư, Đông Các Đại học sĩ… và được đánh giá là người góp phần củng cố triều chính, chỉnh đốn pháp luật, đồng thời thúc đẩy giáo dục và học thuật quốc gia.

TS Nguyễn Hữu Mùi trình bày tham luận tại hội thảo.

Hội thảo quy tụ 21 tham luận từ các viện nghiên cứu. Các bài tham luận tập trung làm rõ sự nghiệp và những đóng góp toàn diện của Phạm Công Trứ. Nhiều ý kiến nhấn mạnh vai trò của ông trong việc tu sửa Văn Miếu – Quốc Tử Giám, biến nơi đây thành trung tâm học thuật khang trang và giúp “phong khí nhà nho thêm phần phấn khởi”. Đây là minh chứng rõ nét cho tinh thần trách nhiệm và tâm huyết của ông với giáo dục và văn hóa nước nhà.

Các đại biểu cũng phân tích việc Phạm Công Trứ tham gia soạn thảo nhiều bản tấu sớ về lễ nghi, giáo hóa và pháp luật, nổi bật là bản “Lê triều giáo hóa điều luật” gồm 47 điều. Những đóng góp này không chỉ giúp triều đình vận hành hiệu quả mà còn duy trì trật tự xã hội, nâng cao giá trị đạo đức và văn hóa dân tộc.

PGS. TS Nguyễn Đức Nhuệ trình bày tham luận.

TS. Nguyễn Hữu Mùi (Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Văn hóa Thăng Long), nhận định, Phạm Công Trứ là người vừa có tài, vừa có đức, vừa là nhà chính trị, vừa là nhà giáo dục và sử học xuất sắc.

PGS.TS. Nguyễn Đức Nhuệ (Chủ tịch Hội đồng Khoa học Viện Sử học, Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam) cũng khẳng định, sự nghiệp của ông ảnh hưởng sâu rộng đến nhiều lĩnh vực, từ quản lý nhà nước, giáo dục, văn hóa đến lịch sử và học thuật.

Hội thảo không chỉ là dịp tưởng nhớ danh nhân mà còn là cơ hội để các nhà nghiên cứu trao đổi phương pháp nghiên cứu sử liệu, giáo dục và văn hóa Việt Nam thời trung đại.

Ban tổ chức nhấn mạnh, việc phát huy di sản Phạm Công Trứ không chỉ dừng lại ở nghiên cứu học thuật mà còn gắn với giáo dục truyền thống, xây dựng nền tảng tri thức và đạo đức cho thế hệ trẻ.

Các chuyên gia cho rằng, Tiến sĩ Phạm Công Trứ là tấm gương sáng về tài đức và trí tuệ, một “bậc lương đống” của xã tắc, xứng đáng được tôn vinh và phổ biến rộng rãi. Việc nghiên cứu và tưởng nhớ ông không chỉ làm sáng rõ một nhân vật lịch sử quan trọng, mà còn góp phần gìn giữ và phát huy giá trị văn hóa - giáo dục, gắn kết quá khứ với hiện tại và tương lai của dân tộc.

Trần Hòa