Triển khai một số phương pháp chẩn đoán mới để phát hiện bệnh lao

Với mục đích cập nhật, chia sẻ thông tin khoa học liên quan đến các kỹ thuật và loại bệnh phẩm mới phục vụ cho chẩn đoán lao đang được đánh giá, ngày 5/10, Bệnh viện Phổi Trung ương, Chương trình Chống lao Quốc gia (CTCLQG) phối hợp với Tổ chức FIND tổ chức Hội thảo khoa học “Một số phương pháp chẩn đoán mới và mẫu bệnh phẩm lao mới trong định hướng thanh toán bệnh lao”.

Toàn cảnh Hội thảo

Tại Hội thảo, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Bình Hòa - Phó Giám đốc Bệnh viện Phổi Trung ương, Phó Trưởng ban điều hành CTCLQG chia sẻ: Bệnh lao do Mycobacteria Tuberculosis gây ra hiện vẫn đang gây ảnh hưởng lớn tới sức khỏe cộng đồng trên toàn cầu. Theo báo cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO Report 2022), ước tính năm 2021, trên toàn cầu có khoảng 10,6 triệu trường hợp mắc bệnh lao, trong đó 6,7 % người mắc lao đồng nhiễm HIV. Khả năng tiếp cận chẩn đoán vẫn là một rào cản đáng kể đối với việc chăm sóc và điều trị lao.

Trong những năm gần đây, các xét nghiệm chẩn đoán lao đã phát triển và áp dụng nhiều kỹ thuật mới, tăng cường hỗ trợ cho chẩn đoán nhanh và chính xác như GeneXpert, LPA, TB LAMP, TrueNat và trong thời gian tới là giải trình tự gene của vi khuẩn lao. Tuy nhiên, với tính chất phức tạp của bệnh lao cũng như những khó khăn trong việc tiếp cận xét nghiệm chẩn đoán nên nhu cầu cần thêm các kỹ thuật mới đơn giản hơn, độ chính xác cao hơn và có khả năng triển khai dễ dàng tại các đơn vị y tế cơ sở ngày càng trở nên cấp thiết, đặc biệt đối với những đối tượng nguy cơ cao như bệnh nhân đồng nhiễm HIV.

"Việc phát triển nhiều công cụ chẩn đoán lao mới, sử dụng các loại mẫu bệnh phẩm mới mở ra cơ hội cho xét nghiệm nhanh, dễ dàng và có thể triển khai tại cơ sở y tế hoặc trong cộng đồng, giúp tăng cường khả năng tiếp cận người bệnh và sàng lọc lao nhanh chóng, cho phép hệ thống y tế tối ưu hóa nỗ lực phòng chống lao. Chẩn đoán nhanh còn giúp làm giảm được tỷ lệ mất dấu, giảm yêu cầu truy tìm bệnh nhân để thông báo kết quả xét nghiệm, giảm nguy cơ phát tán lây truyền bệnh, nhờ vậy cải thiện kết quả dự phòng và điều trị lao” - Phó Giáo sư Nguyễn Bình Hòa nhấn mạnh.

Trong bối cảnh ấy, từ tháng 6/2021 đến 6/2025, dự án "Nghiên cứu đa trung tâm đánh giá độ chính xác của các xét nghiệm chẩn đoán mới để phát hiện lao ở người trưởng thành: FEND-TB", được triển khai bởi CTCLQG phối hợp với tổ chức FIND, tập trung đánh giá và cải thiện độ chính xác của các xét nghiệm chẩn đoán mới để phát hiện bệnh lao và lao kháng thuốc ở người trưởng thành.

Mục tiêu chung của nghiên cứu này là tạo điều kiện thuận lợi cho việc đánh giá sớm các chiến lược và xét nghiệm chẩn đoán lao kháng thuốc bằng cách thiết lập một cơ chế để ghi danh những người tham gia, thu thập dữ liệu và bệnh phẩm, thực hiện các xét nghiệm kiểm tra độ nhạy cảm với thuốc điều trị lao thông thường làm tiêu chuẩn tham chiếu và thực hiện các xét nghiệm chẩn đoán nghiên cứu lao mới phù hợp hơn.

Số lượng bệnh nhân dự kiến tuyển chọn là 1.211 bệnh nhân, trong đó có 287 đối tượng nghi lao và đồng nhiễm HIV. Các mẫu bệnh phẩm trong nghiên cứu được thực hiện các xét nghiệm thường quy theo quy trình chuẩn hiện đang áp dụng trong Chương trình để làm tiêu chuẩn tham chiếu đánh giá các xét nghiệm mới.

Hội thảo khoa học “Một số phương pháp chẩn đoán mới và mẫu bệnh phẩm lao mới trong định hướng thanh toán bệnh lao” được tổ chức bởi Bệnh viện Phổi Trung ương - CCCLQG nhằm chia sẻ kết quả công tác giai đoạn I và cập nhật kế hoạch triển khai giai đoạn II của Dự án FEND-TB. Đây là cơ hội quan trọng để các chuyên gia, nhà nghiên cứu và các đơn vị liên quan cùng nhau đánh giá, trao đổi kinh nghiệm và đề xuất các giải pháp phù hợp nhằm nâng cao khả năng chẩn đoán bệnh lao tại Việt Nam.

Minh Khuê