Triển vọng chuyển đổi xe điện của Malaysia

Những chiếc xe bus phổ thông ở Kuala Lumpur, Malaysia. Ảnh: AFP

Theo bài viết của Giáo sư danh dự Tham Siew Yean, Đại học Quốc gia Malaysia, việc Chính phủ Malaysia thúc đẩy sử dụng xe điện (EV) trong nước xuất phát từ nhu cầu giảm lượng khí thải carbon, thu hút đầu tư và tạo cơ hội việc làm.

Ngoài ra, Malaysia cũng cần bắt kịp các nhà sản xuất ô tô láng giềng vốn đang chuyển trọng tâm sang sản xuất xe điện.

Malaysia đã lên các kế hoạch mở rộng việc sử dụng xe buýt điện và taxi EV như một phần trong nỗ lực nhằm khuyến khích người tiêu dùng và ngành công nghiệp chuyển từ nhiên liệu hóa thạch sang điện.

Tuy nhiên, bất chấp những cải tiến trong giao thông công cộng, các phương tiện cá nhân vẫn đóng vai trò quan trọng do khả năng tiếp cận phương tiện công cộng thấp của những người có nhu cầu đi lại.

Việc thành lập các thương hiệu xe Proton và Perodua, theo chính sách ô tô quốc gia vào những năm 1980, đã góp phần vào việc tăng tỷ lệ sở hữu ô tô tại Malaysia.

Các phiên bản giá rẻ của các mẫu xe hiện có từ các đối tác công nghệ nước ngoài là do mức giá cả phải chăng và được bảo vệ trước sự cạnh tranh của nước ngoài.

Không có gì ngạc nhiên khi hầu hết người Malaysia, bao gồm một nửa trong số 10% hộ gia đình nghèo nhất, có đủ khả năng sở hữu ô tô và tiếp tục coi việc sở hữu ô tô tư nhân là một điều cần thiết.

Xe điện chỉ có thể thâm nhập thị trường Malaysia đáng kể khi xe điện tham gia đại trà thay vì thị trường ngách. Ngân sách 2022 đã cung cấp các biện pháp khuyến khích để thúc đẩy việc sử dụng xe điện như miễn thuế nhập khẩu và thuế tiêu thụ đặc biệt.

Tuy nhiên, mặc dù các ưu đãi đó làm giảm giá xe điện nhưng những người có mức thu nhập trung bình của Malaysia vẫn không đủ khả năng chi trả. Hiện nay, các loại xe điện có sẵn dao động từ hơn 150.000 RM đến gần 700.000 RM cho người mua cá nhân.

Doanh số bán các mẫu xe thông thường của Perodua tiếp tục thống trị thị trường xe hơi trong nước, ở mức 37,4% vào năm 2021. Dẫn đầu là doanh số của “Myvi”, loại xe bán chạy nhất của Malaysia.

Một chiếc Myvi có giá khoảng từ 46.500 RM đến 59.900 RM, tức là chỉ hơn 1/3 giá của những chiếc EV rẻ nhất. Những người mua thuộc nhóm thu nhập thấp hơn là những người tiêu dùng chính của Myvi.

Việc thiếu công nghệ không phải là lý do đang trì hoãn việc công bố thời điểm một chiếc xe điện giá rẻ được bán ở Malaysia.

Chi nhánh sản xuất của Perodua do Daihatsu của Nhật Bản sở hữu 51% đã cải tổ tổ chức vào năm 2018 để có thể phát triển xe điện và tàu điện. Năm 2022, Astra Daihatsu Motor đã công bố “Daihatsu Ayla EV” tại Triển lãm Ô tô Quốc tế Gaikindo Indonesia (GIIAS) gần Jakarta (Indonesia).

Mẫu xe này là phiên bản chạy bằng pin của Daihatsu Ayla, là phiên bản Perodua’s Axia của Indonesia (ở Malaysia). Perodua Axia có giá từ 24.090 RM đến 43.190 RM. Điều này cho thấy Perodua đã có một đối tác công nghệ có thể sản xuất phiên bản chạy bằng pin của một chiếc ô tô giá rẻ.

Việc có sẵn một mẫu ô tô khả thi sẽ không đảm bảo doanh số bán hàng vì nhu cầu của người tiêu dùng Malaysia đối với xe điện bị hạn chế do thiếu trạm sạc, vốn là điều cần thiết để giảm bớt sự lo lắng của người tiêu dùng.

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng người tiêu dùng có thể không sẵn sàng mua xe điện nếu các trạm sạc công cộng không có sẵn. Để đạt được mục tiêu này, Malaysia đặt mục tiêu thành lập 10.000 trạm sạc vào năm 2025, so với 1.000 trạm sạc hiện có.

Tuy nhiên, mặc dù đã có mục tiêu nhưng Malaysia không lên kế hoạch để có được nhiều trạm sạc như vậy do khu vực tư nhân sẽ hợp tác với Tổng công ty Công nghệ Xanh và Biến đổi Khí hậu Malaysia (MGTC) về vấn đề này.

Về phần mình, Tenaga Nasional Berhad (TNB) có kế hoạch thiết lập các trạm sạc dọc theo các đường cao tốc và đường liên bang của Malaysia. Chính phủ đang cung cấp các ưu đãi về thuế để khuyến khích khu vực tư nhân hợp tác phát triển cơ sở hạ tầng sạc điện của Malaysia.

Petronas đang bắt đầu mạo hiểm đầu tư vào cơ sở hạ tầng sạc điện bằng cách hợp tác với Mercedes-Benz Malaysia (MBM) và EV Connection (EVC). Tuy nhiên, họ mới chỉ đang xây dựng các cơ sở sạc tại 12 địa điểm ở Bán đảo Malaysia, trong khi Perodua chưa công bố bất cứ kế hoạch nào.

Xác định vị trí các trạm sạc một cách thuận tiện cũng rất quan trọng đối với người dùng xe điện. Các cuộc thử nghiệm thực địa ở Đức cho thấy 80% việc sạc pin được thực hiện tại nhà hoặc tại cơ quan.

Sạc EV tại nhà qua đêm được coi là lựa chọn tốt nhất vì xe sẽ không sử dụng trong thời gian dài, trong khi tải điện tương đối thấp được sử dụng trên lưới điện.

Tuy nhiên, những người dân thành thị Malaysia sống trong các căn hộ sẽ không thấy thuận tiện để sạc xe điện giống như những người sống trong nhà mặt đất ở nông thôn hoặc ngoại ô.

Các thiết bị sạc không có trong loại hình nhà ở này do chủ nhà hoặc chủ sở hữu tòa nhà phải trả chi phí đầu tư cao để lắp đặt các thiết bị cũng như chi phí đáng kể cho việc đại tu trạm phụ của tòa nhà, đối với các tòa nhà cũ hơn với lưới điện lỗi thời.

Hiện không có yêu cầu quy định nào đối với các tòa nhà chung cư, bãi đỗ xe và trung tâm mua sắm đối với việc cung cấp cơ sở hạ tầng sạc điện. Điều này khiến các phương tiện sạc công cộng là cần thiết, thậm chí có thể được cho là hàng hóa công cộng.

Lựa chọn tốt thứ hai để thiết lập cơ sở hạ tầng sạc EV là tại các văn phòng, nơi hầu hết các phương tiện đều đậu đỗ thời gian dài trong ngày. Tuy nhiên, một thách thức tương tự cũng nảy sinh khi Malaysia thiếu cơ sở hạ tầng sạc giá cả phải chăng tại các nơi làm việc.

Ngay cả khi giá cả phải chăng, để trả lời câu hỏi về nhu cầu xe điện và sự phát triển của cơ sở hạ tầng sạc điện, dường như là vấn đề con gà và quả trứng, Malaysia phải thúc đẩy song song cả hai vấn đề này để xe điện cuối cùng có thể thâm nhập thị trường đại chúng trong nước./.

An Nguyễn (P/v TTXVN tại Kuala Lumpur)